Turoszów

Turoszów
Dzielnica Bogatyni
Ilustracja
Stacja kolejowa w Turoszowie w 2017 r. W tle jest widoczna Elektrownia Turów.
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miasto

Bogatynia

W granicach Bogatyni

1 stycznia 1973[1]

Strefa numeracyjna

(+48) 75

Tablice rejestracyjne

DZG

Położenie na mapie gminy Bogatynia
Mapa konturowa gminy Bogatynia, w centrum znajduje się punkt z opisem „Turoszów”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, blisko lewej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Turoszów”
Położenie na mapie powiatu zgorzeleckiego
Mapa konturowa powiatu zgorzeleckiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Turoszów”
50°56′42″N 14°54′08″E/50,945000 14,902222
Portal Polska

Turoszów (do 1945 niem. Türchau) – dzielnica Bogatyni (od 1973) (województwo dolnośląskie) w Kotlinie Turoszowskiej, niewielka osada i stacja kolejowa; ośrodek przemysłowy na obszarze Turoszowskiego Zagłębia Węgla Brunatnego; kombinat górniczo-energetyczny Turów obejmujący 2 kopalnie odkrywkowe i drugą co do wielkości w Polsce elektrownię cieplną Turów. Od 1959 do 1973 osiedle typu miejskiego, utworzone z obszaru gromady Zatonie[2].

Historia

Pierwsza wzmianka historyczna o miejscowości Tyrkow pochodzi z roku 1312. Od 1319 leżała w granicach piastowskiego księstwa jaworskiego, jednego z polskich księstw dzielnicowych na Dolnym Śląsku[3], po czym w 1346 przypadła Czechom. Kościół został po raz pierwszy wymieniony w 1384 w rejestrze praskim. Od 1497 tereny te notowane są jako dobra rycerskie należące do rodu Falkenhaynów[4]. Od 1551 roku wieś jest protestancka. Pierwszym pastorem był Johann Richter.

Od końca wieku XVI Türchau była wioską rady Żytawy, po zakupie przez to miasto trzyczęściowych dóbr od rodziny Falkenhayn[4]. Między 1712 a 1714 nastąpiło powiększenie kościoła. Oprócz rozbudowy nawy na północ i południe, dobudowano również wieżę. W 1727 poświęcono organy zbudowane przez Johanna Gottlieba Tamitiusa z Żytawy. W 1786 pożar zniszczył leżącą w pobliżu karczmę, służącą też jako miejscowy sąd, a także wieżę kościoła. W 1789 roku wieża została odbudowana. W 1721 przy kościele powstała szkoła, którą zamknięto w 1888 i zastąpiono większą szkołą centralną w Scharre [1].

Na początku wieku XIX odkryto w Turoszowie pokłady węgla brunatnego[4]. Powstały tam wówczas liczne małe, eksploatowane przez właścicieli ziemskich kopalnie, w których wydobywano węgiel brunatny już na głębokości 4–5 m. Po zjednoczeniu będących w posiadaniu E. Heidricha zakładów, powstała w 1905 kopalnia węgla brunatnego "Herkules"[4]. W 1907 nastąpiła zmiana formy własności na Towarzystwo Akcyjne, które objęło w posiadanie tereny Hirschfelde (ob. dzielnica Żytawy), Turoszowa i Zatonia. Towarzystwo Węgla Brunatnego "Herkules" stało się posiadaczem 88 ha terenu pod którym znajdowało się 25 milionów ton węgla brunatnego. W 1907 rozpoczęło jego eksploatację[4]. Dla przerobu wydobytego węgla powstały w 1907 i 1908 w sąsiednim Hirschfelde brykieciarnie, a w 1911 ruszyła pierwsza elektrownia[4].

Ten rozwój spowodował zainteresowanie Królestwa Saksonii, które od 1912 poprzez zakup znaczących pakietów akcji nabierało praw do eksploatacji węgla. 1 stycznia 1917 państwo wykupiło wszystkie udziały i stało się właścicielem kopalń i zakładów przerobu węgla na tym terenie. W tym samym roku, razem z zakupioną przez Towarzystwo Energetyczne z Berlina elektrownią Hirschfelde, utworzono, jako własność państwową - ASW - Aktiengesellschaft Sächsische Werke - Towarzystwo Akcyjne Zakłady Saskie.

Zobacz też

Przypisy

  1. Dz.U. z 1972 r. nr 54, poz. 356
  2. Dz.U. 1958 nr 69 poz. 344
  3. Hermann Knothe, Geschichte des Oberlausitzer Adels und seiner Güter, Leipzig, Breitkopf & Härtel, 1879, s. 655, 657
  4. a b c d e f Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 2: Pogórze Izerskie. Cz. 2: M-Ż. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 2003, s. 378, 379. ISBN 83-85773-61-4.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Lower Silesian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of [[:en:Lower Silesian Voivodeship]Lower Silesian Voivodeship]], Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 51.9134 N
  • S: 49.9809 N
  • W: 14.7603 E
  • E: 17.9091 E
POL województwo dolnośląskie flag.svg
Flaga województwa dolnośląskiego
Turoszow tourist train.jpg
Autor: Jan Pešula, Licencja: CC0
Tourist train, headed by a diesel railcar M152 of KŽC Doprava s.r.o., at a freight station in Turoszów, Poland. The power plant "Elektrownia Turów" is visible in the background.