Turzyca Buxbauma

Turzyca Buxbauma
Ilustracja
Turzyca Buxbauma (2) i t. tęga (1)
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

wiechlinowce

Rodzina

ciborowate

Rodzaj

turzyca

Gatunek

Turzyca Buxbauma

Nazwa systematyczna
Carex buxbaumii Wahlenb.
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]
Status iucn3.1 LC pl.svg

Turzyca Buxbauma (Carex buxbaumii Wahlenb.) – gatunek rośliny z rodziny ciborowatych. Jako gatunek rodzimy występuje w strefie umiarkowanej półkuli północnej, jako antropofit także w Australii i na Tasmanii[4]. W Polsce występuje w północnej i wschodniej części kraju i jest bardzo rzadki.

Kwiatostan
Morfologia

Morfologia

Łodyga
Wzniesiona, górą szorstka, o wysokości (wraz z kwiatostanem) 30–60 cm. Czerwonoczarne pochwy u nasady łodygi są sieciowato postrzępione. Roślina wytwarza pełzające rozłogi.
Liście
Sine, krótsze od łodygi, o szerokości 2–3 mm. Najniższa podsadka ma większą długość od całego kwiatostanu. Niesymetryczne przysadki są purpurowoczarne z jasną kreską na grzbiecie.
Kwiaty
Zebrane w kilka kłosów. Wszystkie kłosy wyrastają na szypułkach do 1 cm długości i są wzniesione. Maczugowaty kłos szczytowy ma szerokość 5–10 mm i jest to kłos obupłciowy; w górnej części ma kwiaty żeńskie, u podstawy liczne kwiaty męskie. Pozostałe kłosy, w liczbie 2–3, wyjątkowo 4, to kłosy żeńskie. Są one krótkie i jednakowej wielkości (mają grubość 5–8 mm), co najwyżej dolny jest nieco dłuższy. Pęcherzyki mają długość do 3–4,5 mm i szerokość 2–2,5 mm i zakończone są bardzo krótkim dzióbkiem z 2 niewyraźnymi ząbkami, Przy dużym powiększeniu na ich powierzchni można dostrzec walcowate brodaweczki. Słupki z 3 znamionami.

Biologia i ekologia

Bylina, geofit. Kwitnie od maja do czerwca. Nasiona są rozsiewane przez wiatr i wodę. Występuje na łąkach i moczarach. Gatunek charakterystyczny dla związku (All.) Magnocaricion i zespołu (Ass.) Caricetum buxbaumii[5]. Liczba chromosomów 2n= 74, 100[6].

Zmienność

Tworzy mieszańce z turzycą sztywną (Carex elata)[6]

Zagrożenia i ochrona

Według Czerwonej listy roślin i grzybów Polski (2006) jest to gatunek wymierający, krytycznie zagrożony (kategoria zagrożenia E)[7]. Umieszczony w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin w kategorii ENzagrożony[8]. Tę samą kategorię posiada na polskiej czerwonej liście (2016)[9]. Objęty ochroną ścisłą.

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-14] (ang.).
  3. Carex buxbaumii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
  4. Carex buxbaumii na eMonocot [dostęp 2013-11-22].
  5. Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  6. a b Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  7. Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kazimierz Zarzycki. Kraków: IB PAN, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
  8. Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.
  9. Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

Bibliografia

  • Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.

Media użyte na tej stronie

Status iucn3.1 LC pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
Carex buxbaumii kz1.jpg
Autor: Kenraiz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kwiatostany turzycy Buxbauma Carex buxbaumii. Nad J. Miedwie, woj. zachodniopomorskie
Carex spp Sturm38.jpg


1. FloraWeb.de: Starre Segge, Carex bigelowii subsp. rigida (Raf.) W.Schultze-Motel, syn. Carex rigida Gooden. non Schrank 1789, nom. ill.
2. Carex buxbaumii Wahlenb.

Original Caption
1. Starre Segge, Carex rigida
2. Moor-Segge, C. buxbaumii
Carex buxbaumii cabu6 003 pvp.jpg
Carex buxbaumii, knotszegge

This image is not copyrighted and may be freely used for any purpose. Please credit the artist, original publication if applicable, and the USDA-NRCS PLANTS Database. The following format is suggested and will be appreciated:

USDA-NRCS PLANTS Database / Hurd, E.G., N.L. Shaw, J. Mastrogiuseppe, L.C. Smithman, and S. Goodrich. 1998. Field guide to Intermountain sedges. General Technical Report RMS-GTR-10. USDA Forest Service, RMRS, Ogden.

If you cite PLANTS in a bibliography, please use this citation: USDA, NRCS. 2008. The PLANTS Database (http://plants.usda.gov, 12 September 2008). National Plant Data Center, Baton Rouge, LA 70874-4490 USA.