Twardnik japoński

Twardnik japoński
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

Omphalotaceae

Rodzaj

twardnik

Gatunek

twardnik japoński

Nazwa systematyczna
Lentinula edodes (Berk.) Pegler
Kavaka 3: 20, 1976
Lentinula edodes 20101113 b.jpg

Twardnik japoński, twardziak jadalny, shiitake (Lentinula edodes (Berk.) Pegler) – gatunek grzybów należący do rodziny Omphalotaceae[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lentinula, Omphalotaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1878 roku Miles Joseph Berkeley, nazywając go Agaricus edodes. Obecną, uznaną przez Index Fungorum, nazwę nadał mu w 1976 roku David Norman Pegler, przenosząc go do rodzaju Lentinula[1].

Niektóre synonimy naukowe[2]:

  • Agaricus edodes Berk. 1878
  • Armillaria edodes (Berk.) Sacc. 1887
  • Collybia shiitake J. Schröt. 1886
  • Cortinellus shiitake (J. Schröt.) Henn. 1899
  • Lentinus edodes (Berk.) Singer 1941
  • Lentinus mellianus Lohwag 1918
  • Lentinus shiitake (J. Schroeter) Singer 1936
  • Lentinus tonkinensis Pat. 1890
  • Lepiota shiitake (J. Schröt.) Nobuj. Tanaka 1889
  • Mastoleucomyces edodes (Berk.) Kuntze 1891
  • Tricholoma shiitake (J. Schröt.) 1918

Polską nazwę temu grzybowi nadał Władysław Wojewoda, w 1998 roku; wcześniej w polskich publikacjach mykologicznych opisywany był jako twardziak jadalny[3] lub twardziak uprawny[4][5].

Morfologia

Brązowy lub brązowawy grzyb o kapeluszu dochodzącym do 20 cm średnicy i trzonie o 3–4 cm grubości. Kolor trzonu jasnoczerwonobrązowy z łuskami nieco ciemniejszymi w górnej części powierzchni. Hymenofor białawy, gęsty i szeroki, w późniejszym okresie przechodzący w czerwonawą plamistość. Miąższ biały w smaku lekko kwaskowatym[4].

Występowanie i siedlisko

Występuje na terenach Azji Wschodniej, w Chinach, Japonii, na Półwyspie Indochińskim. W Chinach i Japonii grzyb ten jest grzybem uprawianym w szklarniach i na wolnym powietrzu. W Europie podjęto próby uprawy w Eberswalde w Niemczech jeszcze przed II wojną światową[4].

Owocniki wyrastają w grupach, na martwym drewnie liściastym (Carpinus, Castanea, Fagus, Pasania, Quercus)[4].

Zastosowanie

Twardniki japońskie nadają się do spożycia w stanie świeżym, suszonym, nadają się do marynowania[4]. Grzyby shiitake należy poddawać obróbce cieplnej bardzo krótko, gdyż w przeciwnym razie twardnieją. Grzyby te zmniejszają zawartość cholesterolu w organizmie i przeciwdziałają stwardnieniu tętnic. W Polsce jest rzadko spotykany, ale na świecie cieszy się popularnością ze względu na swój specyficzny smak i właściwości lecznicze. W Japonii jest od kilkuset lat stosowany do leczenia m.in. guzów, przeziębienia, chorób serca, wysokiego ciśnienia, otyłości, problemów seksualnych i problemów powodowanych starzeniem się. Shiitake są jednym z głównych składników diety Genmai-Saishoku.

Uprawia się go na martwych kłodach drzewnych.

Przypisy

  1. a b c Index Fungorum (ang.). [dostęp 2013-10-20].
  2. Species Fungorum (ang.). [dostęp 2013-10-20].
  3. Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
  4. a b c d e Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
  5. Rośliny przyprawowe, PWRiL, W-wa, 1983, ISBN 83-09-00456-7.

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Lentinula edodes 20101113 b.jpg
Shiitake. Binomial name: Lentinula edodes