Twardnik japoński
 | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | Omphalotaceae |
| Rodzaj | twardnik |
| Gatunek | twardnik japoński |
| Nazwa systematyczna | |
| Lentinula edodes (Berk.) Pegler Kavaka 3: 20, 1976 | |
Twardnik japoński, twardziak jadalny, shiitake (Lentinula edodes (Berk.) Pegler) – gatunek grzybów należący do rodziny Omphalotaceae[1].
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lentinula, Omphalotaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1878 roku Miles Joseph Berkeley, nazywając go Agaricus edodes. Obecną, uznaną przez Index Fungorum, nazwę nadał mu w 1976 roku David Norman Pegler, przenosząc go do rodzaju Lentinula[1].
Niektóre synonimy naukowe[2]:
- Agaricus edodes Berk. 1878
- Armillaria edodes (Berk.) Sacc. 1887
- Collybia shiitake J. Schröt. 1886
- Cortinellus shiitake (J. Schröt.) Henn. 1899
- Lentinus edodes (Berk.) Singer 1941
- Lentinus mellianus Lohwag 1918
- Lentinus shiitake (J. Schroeter) Singer 1936
- Lentinus tonkinensis Pat. 1890
- Lepiota shiitake (J. Schröt.) Nobuj. Tanaka 1889
- Mastoleucomyces edodes (Berk.) Kuntze 1891
- Tricholoma shiitake (J. Schröt.) 1918
Polską nazwę temu grzybowi nadał Władysław Wojewoda, w 1998 roku; wcześniej w polskich publikacjach mykologicznych opisywany był jako twardziak jadalny[3] lub twardziak uprawny[4][5].
Morfologia
Brązowy lub brązowawy grzyb o kapeluszu dochodzącym do 20 cm średnicy i trzonie o 3–4 cm grubości. Kolor trzonu jasnoczerwonobrązowy z łuskami nieco ciemniejszymi w górnej części powierzchni. Hymenofor białawy, gęsty i szeroki, w późniejszym okresie przechodzący w czerwonawą plamistość. Miąższ biały w smaku lekko kwaskowatym[4].
Występowanie i siedlisko
Występuje na terenach Azji Wschodniej, w Chinach, Japonii, na Półwyspie Indochińskim. W Chinach i Japonii grzyb ten jest grzybem uprawianym w szklarniach i na wolnym powietrzu. W Europie podjęto próby uprawy w Eberswalde w Niemczech jeszcze przed II wojną światową[4].
Owocniki wyrastają w grupach, na martwym drewnie liściastym (Carpinus, Castanea, Fagus, Pasania, Quercus)[4].
Zastosowanie
Twardniki japońskie nadają się do spożycia w stanie świeżym, suszonym, nadają się do marynowania[4]. Grzyby shiitake należy poddawać obróbce cieplnej bardzo krótko, gdyż w przeciwnym razie twardnieją. Grzyby te zmniejszają zawartość cholesterolu w organizmie i przeciwdziałają stwardnieniu tętnic. W Polsce jest rzadko spotykany, ale na świecie cieszy się popularnością ze względu na swój specyficzny smak i właściwości lecznicze. W Japonii jest od kilkuset lat stosowany do leczenia m.in. guzów, przeziębienia, chorób serca, wysokiego ciśnienia, otyłości, problemów seksualnych i problemów powodowanych starzeniem się. Shiitake są jednym z głównych składników diety Genmai-Saishoku.
Uprawia się go na martwych kłodach drzewnych.
Przypisy
- ↑ a b c Index Fungorum (ang.). [dostęp 2013-10-20].
- ↑ Species Fungorum (ang.). [dostęp 2013-10-20].
- ↑ Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
- ↑ Rośliny przyprawowe, PWRiL, W-wa, 1983, ISBN 83-09-00456-7.
Media użyte na tej stronie
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.