Tworylne

Tworylne

osada
Ruiny stodoły dworskiej w Tworylnem
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	bieszczadzki
Gmina	Czarna
Liczba ludności	0
Strefa numeracyjna	13
Tablice rejestracyjne	RBI
SIMC	0996258[1]
Położenie na mapie gminy Czarna Tworylne
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Tworylne
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Tworylne
Położenie na mapie powiatu bieszczadzkiego Tworylne
49°15′55″N 22°28′36″E/49,265278 22,476667

Tworylne (w latach 1977–1981 Słoneczna) – nieistniejąca już osada w województwie podkarpackim, w powiecie bieszczadzkim, w gminie Czarna^[1][2]. Leży nad rzeką San.

Historia

Wieś lokowana na prawie wołoskim w 1456 roku przez ród Kmitów. W XV w. występowała pod nazwami Thworzine lub Stworzona. Z 1526 r. pochodzi informacja o istnieniu we wsi cerkwi. Wieś prawa wołoskiego, położona była w drugiej połowie XV wieku w ziemi sanockiej województwa ruskiego^[3].

W połowie XIX wieku właścicielką Tworylnego z Tworylczykiem była Kornelia Strzelecka^[4]. Pod koniec XIX wieku właścicielem Tworylnego z Tworylczykiem był Kazimierz Łęcki^[5][6] (posiadał tam dwór, trzy folwarki oraz dwa młyny^[7]). Na początku XX wieku właścicielką była Celina Okołowicz^[8].

W 1921 wieś liczyła 119 gospodarstw z 721 mieszkańcami, z czego 691 grekokatolików oraz 30 wyznania mojżeszowego. Istniał tu również dwór rodziny Łęckich. Po 17 września 1939 roku przez wieś przebiegała granica między Niemcami a ZSRR. Znajdowała się tu niemiecka strażnica graniczna, której pozostałości można oglądać do dzisiaj.

W czwartek 18 stycznia 1945 miał miejsce mord w Tworylnem. Partyzanci UPA uprowadzili najpierw Marię Kucharz i jej dwoje dzieci do lasu, a następnie wszystkich zamordowali. W tym samym dniu banderowcy zamordowali ukraińską rodzinę Gałuszków. W 1947 w ramach Akcji „Wisła” wieś została kompletnie spalona przez oddział Ludowego Wojska Polskiego na oczach wysiedlanej ludności, której kazano spakować cały dobytek i w ciągu godziny opuścić domostwa, a następnie przesiedlono ją w Olsztyńskie.

Dziś po wsi pozostało jedynie szereg śladów dawnej zabudowy oraz cerkwisko po cerkwi św. Mikołaja, zbudowanej w 1876 (podmurówka i ruiny dzwonnicy). Obok krypta grobowa, będąca pozostałością kaplicy dworskiej, zbudowanej w 1893 r. przez Wincentego Łęckiego. Widoczne są również ślady zabudowań dworskich: fundamenty dworu, kamienne filary stodoły i aleja, wysadzana jesionami, lipami i wiązami.

Przypisy

Bibliografia

• Eugeniusz Misiło, Akcja "Wisła". Dokumenty, Warszawa 1993
• Krukar Wojciech, Luboński Paweł, Olszański Tadeusz Andrzej, Swianiewicz Paweł i in.: Bieszczady. Przewodnik, wyd. trzynaste, aktualizowane, Oficyna Wydawnicza "Rewasz", Pruszków 2012.

Linki zewnętrzne

• Tworylne, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 687 .