Ty3/Ty43
| ||
Producent | Ty3: różni Ty43: HCP Poznań | |
Lata budowy | 1947 - 1949 | |
Układ osi | 1-5-0 | |
Wymiary | ||
Masa pustego parowozu | 86,7 t | |
Masa służbowa | 96 t | |
Długość z tendrem | 23 000 mm | |
Wysokość | 4 400 mm | |
Rozstaw osi skrajnych | 19 000 mm | |
Średnica kół napędnych | 1 400 mm | |
Średnica kół tocznych | 850 mm | |
Napęd | ||
Trakcja | parowa | |
Typ tendra | 30D43 lub 32D47 | |
Ciśnienie w kotle | 1,6 MPa | |
Powierzchnia ogrzewalna kotła | 199,6 m² | |
Powierzchnia przegrzewacza | 75,8 m² | |
Powierzchnia rusztu | 4,7 m² | |
Średnica cylindra | 630 mm | |
Skok tłoka | 660 mm | |
Parametry eksploatacyjne | ||
Moc znamionowa | 1800 KM (1325 kW) | |
Maksymalna siła pociągowa | 21 000 kG | |
Prędkość konstrukcyjna | 80 km/h | |
Portal ![]() |
Ty3/Ty43 – polskie oznaczenia niemieckiego ciężkiego parowozu towarowego serii 42 (BR 42). Należał do uproszczonych parowozów o dużej wydajności budowanych podczas II wojny światowej (Kriegslokomotive). Powstał przez połączenie kotła parowozu BR44 (Ty4) i podwozia BR52 (Ty2). W kotle skrócono rury ogniowe, aby uzyskać mniejszy nacisk osi.
Ty3
Parowozy wojennej budowy oznaczone były na PKP jako Ty3. W latach 1944-1945 dla DRG wyprodukowano ogółem 844 egzemplarze (BMAG, WLF, Schichau-Werke, Esslingen), po wojnie kontynuowano jeszcze montaż dla kolei austriackich i niemieckich. Na PKP znalazły się tylko 3 parowozy serii 42. Oznaczone jako Ty3 pracowały w DOKP Gdańsk, Poznań, Lublin do 1952 kiedy włączono je do serii Ty43 z numerami: 126, 127, 129. W 1989 roku ostatni z nich, Ty43-126 został naprawiony w ZNTK Piła. 06.03.1990 Parowóz znalazł się w Wolsztynie z historycznym oznaczeniem Ty3-2.
11.10.2002 był ostatnim dniem służby parowozu Ty3-2 (Ty43-126). Od 08.12.2002 lokomotywa oczekiwała na naprawę główną w Gnieźnie. Po likwidacji warsztatów w Gnieźnie została przewieziona do Lokomotywowni w Gnieźnie (08.2010). Parowóz znajduje się tam do dziś, a jego szanse na naprawę główną i przywrócenie do ruchu są nikłe.
Ty43
Seria Ty43 była montowana po II wojnie światowej, na podstawie części pozostawionych przez Niemców. Parowozy były budowane w zakładach HCP i Fablok. Ogółem zbudowano 126 takich parowozów. Parowozy w latach 70. pracowały w DOKP Lublin, DOKP Poznań i DOKP Szczecin. Ostatnią enklawą parowozów Ty43 było MD Gniezno, gdzie na przełomie lat 80. i 90. pracowały one głównie w ruchu pasażerskim. Parowozy Ty43 zasadniczo zostały odstawione do lutego 1990 roku. Najprawdopodobniej ostatnia potwierdzona fotograficznie służba parowozu Ty43 odbyła się 13.10.1990. Lokomotywa po około 8-miesięcznym staniu w "krzakach" została rozpalona i bezawaryjnie objechała służbę z pociągiem pasażerskim na linii Gniezno - Nakło Nad Notecią. Była to maszyna Ty43-76.
Lista parowozów Ty43 zachowanych w Polsce[1]
Seria pojazdu | Rok produkcji | Producent | Miejscowość. | Stan parowozu |
---|---|---|---|---|
Ty3-2 | 1944 | Schichau-Werke | Leszno | wrak |
Ty43-1 | 1946 | H. Cegielski - Poznań | Pyskowice | wrak |
Ty43-9 | 1946 | H. Cegielski - Poznań | Chabówka | eksponat |
Ty43-17 | 1947 | H. Cegielski - Poznań | Warszawa | eksponat |
Ty43-23 | 1947 | H. Cegielski - Poznań | Jaworzyna Śląska | eksponat |
Ty43-74 | 1948 | H. Cegielski - Poznań | Karsznice | eksponat |
Ty43-92 | 1948 | H. Cegielski - Poznań | Wolsztyn | eksponat |
Ty43-123 | 1949 | H. Cegielski - Poznań | Wolsztyn | eksponat |
Niektóre właściwości trakcyjne
W parowozie Ty3/43, podobnie jak w przypadku innych parowozów normalnotorowych, maksymalna siła pociągowa maszyny jest ograniczona jej przyczepnością. Podczas rozruchu Ty3/43 wynosi ona ponad 21 000 kG. Parowóz opalany węglem lepszego gatunku mógł ciągnąć na torze poziomym składy towarowe ładowne o masie 1360 ton z szybkością 60 km/h. Na dużych wzniesieniach rzędu 20‰ mógł ciągnąć 210T – 40km/h, lub 145T – 50 km/h. Ty3/43 będąc praktycznie nieco silniejszy od Ty2/42 był wyraźnie słabszy od starszego Ty37.
Przypisy
Bibliografia
- J. Fijałkowski, W. Kowalewski: Charakterystyki Normalnotorowych Pojazdów Trakcyjnych. Wydawnictwa Komunikacyjne, 1959.
Media użyte na tej stronie
Autor: Maciejw, Licencja: CC BY-SA 3.0
Lokomotywa Ty43-92 - eksponat w skansenie w Wolsztynie.