Tymawa (województwo pomorskie)

Artykuł

53°47′54″N 18°48′45″E

- błąd

38 m

WD

53°50'N, 18°52'E

- błąd

20761 m

Odległość

4 m

Tymawa
wieś
Ilustracja
Kościół pw. św. Michała Archanioła
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Powiat

tczewski

Gmina

Gniew

Liczba ludności (2011)

549[1]

Strefa numeracyjna

58

Kod pocztowy

83-140[2]

Tablice rejestracyjne

GTC

SIMC

0161565

Położenie na mapie gminy Gniew
Mapa konturowa gminy Gniew, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Tymawa”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Tymawa”
Położenie na mapie powiatu tczewskiego
Mapa konturowa powiatu tczewskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Tymawa”
Ziemia53°47′54″N 18°48′45″E/53,798333 18,812500

Tymawa (niem. Thymau) – wieś kociewska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie tczewskim, w gminie Gniew[3].

Integralne części wsi Tymawa[4][5]
SIMCNazwaRodzaj
1037608Abisyniaczęść wsi
1037614Betlejemprzysiółek
1037672Księże Włókiprzysiółek
1037726Osiedle Leśneosiedle
1037784Tymawa-Wybudowanieczęść wsi

Wieś otoczona jest nadwiślańskimi wzgórzami, które oddzielają Tymawę od płynącej w odległości niecałych 2 km na wschód Wisły. Wieś jest siedzibą sołectwa Tymawa w którego skład wchodzą również: Tymawa Wybudowanie, Rzym, Betlejem, Osiedle Leśne, Abisynia i Księże Włóki. Na południe od miejscowości znajduje się Jezioro Tymawskie. Tymawa była siedzibą hiszpańskich cystersów (Kalatrawensów).

Wieś królewska w 1664 roku należała do starostwa gniewskiego[6]. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie gdańskim.

Historia

Miejscowość po raz pierwszy pojawia się w historii w dokumencie księcia lubiszewskiego Sambora II z 1224 (raczej 1227) r. jako Thymaua. W 1230 odnotowano nazwę Thimow, a następnie Thymav (1274), territorio Timauiensi (1274), terra Thimavie (1276), Tymow (1276), Tymoue (1282) oraz Tymowe (1282-1284), Timava (1283), Tymovia (1326), Tymau (1351 - zapis z dokumentu lokacyjnego wsi), Tymov (1352), Tymow (1437), Thymaw (1444), Thimava (1534), Thimaua, Timaui (Timavi), Timawa (1565) i Timaw (1570), Villa Tymawa oraz Thimawa (1583), Tymavam (1584), Timavam (1596), Timawa (1596), Timave (1598), Tymawa (1598, 1624, 1660, 1682, 1764). Po dokonaniu I rozbioru Rzeczypospolitej przez Prusy Fryderyka II nazwę zgermanizowano na Thimau. W 1920 powróciła nazwa Tymawa, która obowiązuje (z wyjątkiem okupacji hitlerowskiej 1939-1945) do dziś[7].

W 1227 osiedli tu rycerze zakonni, którzy przyjęli wzorowaną na cystersach regułę z Calatrava. Jak się przypuszcza, do ich zadań należeć mogło strzeżenie lewego brzegu Wisły przed napadami Prusów. W 1230 roku na czele klasztoru stał mistrz z Hiszpanii, Florencjusz. Klasztor upadł przed 1245 rokiem[8].

Zabytki

Według rejestru zabytków NID[9] na listę zabytków wpisany jest kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła, 1665, nr rej.: A-808 z 17.11.1974.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Wieś Tymawa w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2019-10-31] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1311 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  4. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  5. ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
  6. ↑ Opis królewszczyzn w województwach chełmińskim, pomorskim i malborskim w roku 1664, wydał Józef Paczkowski, Toruń 1938, s. 32.
  7. ↑ Grzegorz Woliński O pochodzeniu nazwy wsi Tymawa koło Gniewu
  8. ↑ Marek Derwich, Klasztory i mnisi, Wrocław 2004, s. 50.
  9. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021 [dostęp 2022-01-02].
Gmina Gniew
Miasto
Wsie
Osada
Integralne
części wsi

Herb gminy Gniew

Media użyte na tej stronie

Gniew (gmina) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Gniew, Polska
Pomeranian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.92 N
  • S: 53.40 N
  • W: 16.65 E
  • E: 19.75 E
Powiat tczewski location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa powiatu tczewskiego, Polska
Tymawa, Pomerania, Poland.jpg
Autor: Andreas Ederus Thorunensis, Licencja: CC BY-SA 4.0
Tymawa, Pomerania, Poland. Church of Saint Michael from the XVII century.