Tympanoctomys kirchnerorum
| Tympanoctomys kirchnerorum | |
| Teta, Pardiñas, Sauthier & Gallardo, 2014 | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Infrarząd | |
| Nadrodzina | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | wiskaczoszczur |
| Gatunek | Tympanoctomys kirchnerorum |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[1] | |
 brak danych | |
Tympanoctomys kirchnerorum – gatunek gryzonia z rodziny koszatniczkowatych (Octodontidae)[2], jeden z trzech (obok żyjącego Tympanoctomys barrerae i wymarłego Tympanoctomys cordubensis) przedstawicieli rodzaju Tympanoctomys. Endemit południowo-środkowej Argentyny. Występuje na półpustynnych stepach z solniskami. Jest roślinożerny. Ze względu na niewielki zasięg, specjalizację ekologiczną i plany lokalnych przedsięwzięć gospodarczych należy do gatunków zagrożonych[3].
Odkrycie gatunku
Gatunek został odkryty przez zespół naukowców z Centro Nacional Patagónico w składzie: Pablo Teta, Ulyses F. J. Pardiñas, Daniel E. Udrizar Sauthier & Milton Gallardo i po raz pierwszy naukowo opisany w 2014 na łamach Journal of Mammalogy[3]. Jest pierwszym od 50 lat gatunkiem ssaka odkrytego na terenie Patagonii[4].
Nazewnictwo
Tympanoctomys wykazują duże podobieństwo do pozostałych członków rodziny koszatniczkowatych[5], ale jedną z istotnych różnic w anatomii jest szczególnie rozwinięta kość bębenkowa[6] w części skroniowej czaszki. Ta cecha została zasygnalizowana w nazwie rodzajowej (gr. tympa czyli bęben; ang. tympanic bone = kość bębenkowa). Człon „octo-” w nazwie rodzajowej odnosi się do wspólnej cechy gryzoni z rodziny Octodontidae, u których powierzchnia żucia trzonowców ma charakterystyczny kształt „ósemki”. Końcowa część nazwy to łacińskie mys, czyli „mysz”[6]. Epitet gatunkowy kirchnerorum jest eponimem mającym na celu upamiętnienie zmarłego prezydenta Argentyny Néstora Kirchnera i jego żony Cristiny Fernández de Kirchner[7].
Genetyka
Tympanoctomys kirchnerorum ma w każdej komórce po cztery zestawy haploidalnych chromosomów[4] (poliploidia). T. kirchnerorum i T. barraere to jedyne znane tetraploidalne ssaki – pozostałe gatunki ssaków (w tym człowiek) są diploidalne[8]. Garnitur chromosomowy T. kirchnerorum tworzy 18 par (2n=36) chromosomów; FN=102[9].
Morfologia
T. kirchnerorum jest gryzoniem średniej wielkości, pod względem anatomicznym podobnym do krewnych z rodziny koszatniczkowatych, szczególnie do T. barrerae, aczkolwiek jest od niego wyraźnie mniejszy i zachowuje sporo odrębnych cech morfometrycznych[3]. Tułów wraz z głową osiąga długość 111–136 mm przy masie ciała 50–80 g. Długość ogona: 111–120 mm, ucha 14–15 mm, a tylnej łapy 29–35 mm[9]. Sierść jest wybarwiona na jasny, żółtawy kolor. Ogon jest długi – stanowi około 43-50% łącznej długości ciała i pokryty jest sierścią. Na końcu ogona występuje dłuższy włos tworzący „pędzel” podobny do zakończenia ogona koszatniczki pospolitej[3].
Tryb życia
T. kirchnerorum wiedzie nocny tryb życia[9].
Rozmieszczenie geograficzne
Tympanoctomys kirchnerorum to gatunek endemiczny, zasięg występowania obejmuje 5 stanowisk (solnisk stepowych) na obszarze prowincji Chubut w środkowo-południowej części Argentyny, w dolinie rzeki Chubut[3]. Stanowiska są zlokalizowane na wysokości 500 m n.p.m.[9]
Ekologia
Podobnie jak inni przedstawiciele rodziny koszatniczkowatych jest roślinożercą, żyje jednak w specyficznym, zasolonym środowisku, porośniętym jedynie przez rośliny solniskowe[10]. Jest dobrze przystosowany do życia na obszarach pustynnych. Do oczyszczania pokarmu z osadu soli wykorzystują swoje stopy, pędzel włosów ogona oraz sierść wokół jamy ustnej[4].
Zagrożenia
Nowo odkryty gatunek jest zagrożony wymarciem. Ryzyko to zwiększają plany zwiększenia zasięgu hodowli owiec i projekty wydobycia uranu na terenach siedlisk tych gryzoni[3].
Przypisy
- ↑ Tympanoctomys kirchnerorum, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
- ↑ K. Kowalski: Mały Słownik Zoologiczny. Ssaki. Wiedza Powszechna, Warszawa, 1991. ISBN 83-214-0637-8.
- ↑ a b c d e f Pablo Teta, Ulyses F. J. Pardiñas, Daniel E. Udrizar Sauthier i Milton H. Gallardo. A new species of the tetraploid vizcacha rat Tympanoctomys (Caviomorpha, Octodontidae) from central Patagonia, Argentina. „Journal of Mammalogy”. 95 (1), s. 60–71, 2014. DOI: 10.1644/13-MAMM-A-160. (ang.).
- ↑ a b c red.: Conozca al T. kirchnerorum, nuevo roedor patagónico. bbc.co.uk, 2013-12-06. [dostęp 2014-04-06]. (hiszp.).
- ↑ B. Lawrence: A New species of Octomys from Argentina. Proc.New England Zoological Club, 1941.
- ↑ a b Gabriela B. Diaz, Ricardo A. Ojeda, Milton H. Gallardo, Stella Giannoni. Tympanoctomys barrerae. „Mammalian Species”. 646, s. 1-4, 2000. (ang.).
- ↑ red.: Descubren nueva especie de roedor y lo llaman “Kirchner” El hallazgo fue en Chubut y a la rata vizcachera patagónica se la bautizó así en honor al difunto expresidente.. tn.com.ar, 2013-12-08. [dostęp 2014-04-06]. (hiszp.).Sprawdź autora:1.
- ↑ Milton H. Gallardo, J. W. Bickham, R. L. Honeycutt, R. A. Ojeda & N. Köhler. Discovery of tetraploidy in a mammal. „Nature”. 401, s. 341, 1999. DOI: 10.1038/43815. (ang.).
- ↑ a b c d A. A. Ojeda: Family Octodontidae (Viscacha rats, Degus, Rock Rats and Coruro). W: Don E. Wilson, Thomas E. Lacher Jr, Russell A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 547. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
- ↑ Michael A. Mares, Janet K. Braun, Ruben Barquez, Monica Díaz: Two new genera and species of halophytic desert mammals from isolated salt flats in Argentina. Occasional Papers, Museum of Texas Tech University, 2000.
Media użyte na tej stronie
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.