Tyniec Mały
| Artykuł | 51°01'17"N 16°55'15"E |
|---|---|
| - błąd | 39 m |
| WD | 51°2'N, 16°55'E, 51°1'10.13"N, 16°55'11.93"E |
| - błąd | 2313 m |
| Odległość | 1437 m |
| wieś | |
 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość | 148 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2020) | 1771[1] |
| Strefa numeracyjna | 71 |
| Kod pocztowy | 55-040 |
| Tablice rejestracyjne | DWR |
| SIMC | 0875610 |
Położenie na mapie gminy Kobierzyce _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Kobierzyce") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu wrocławskiego  | |
 51°01′17″N 16°55′15″E/51,021389 16,920833 | |
| Strona internetowa | |
Tyniec Mały (niem. Klein Tinz) – wieś w Polsce położona 14 km od Wrocławia. Leży w województwie dolnośląskim, w powiecie wrocławskim, w gminie Kobierzyce.
Podział administracyjny
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wrocławskiego.
Demografia
Według Raportu o Stanie Gminy Kobierzyce z 2020 r. Tyniec Mały liczył 1771 mieszkańców. Jest czwartą co do wielkości miejscowością gminy Kobierzyce.
Historia
Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z XII wieku. Kolejny zapis dotyczący wsi pochodzi z roku 1204, w którym Henryk Brodaty m.in. zwolnił posiadłości klasztoru Najświętszej Marii Panny na Piasku od daniny na prawie polskim iure polonico zwanej podworowem[2]. Miejscowość została wymieniona w tym łacińskim dokumencie w staropolskiej, zlatynizowanej formie Tynech[2]. W kolejnym dokumencie z 1217 roku wydanym przez biskupa wrocławskiego Lorenza miejscowość wymieniona jest w formie Tynec[3], a w roku 1223 Thyncz[4]. Wzmiankowana w łacińskim dokumencie z 1250 roku wydanym przez papieża Innocentego IV w Lyonie gdzie zanotowana została w zlatynizowanej, staropolskiej formie „Tynec”[5]. W roku 1613 śląski regionalista i historyk Mikołaj Henel z Prudnika wymienił miejscowość w swoim dziele o geografii Śląska pt. Silesiographia podając jej łacińską nazwę: Tintz commenda[6]. Nazwa pochodzi od wyrazu tyn, oznaczającego płot, ogrodzenie. Nazwa Tyniec symbolizowała osadę obronną ogrodzoną ostrokołem z drzewa (pale sosnowe).
24 stycznia 1945 we wsi zatrzymała się kolumna więźniów w trakcie Marszu śmierci Fünfteichen - Gross Rosen. Niemieccy strażnicy zamordowali tu kilkadziesiąt osób. Zwłoki 51 ofiar ekshumowano w roku 1975 i przeniesiono na Cmentarz Żołnierzy Polskich we Wrocławiu, a w miejscu mordu postawiono pomnik.
W czasach Polski Ludowej, do połowy lat 80. przez miejscowość przebiegała droga międzynarodowa E83[7][8][9][10].
W 2006 roku miejscowość obchodziła 800-lecie istnienia.
Zabytki
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[11]:
- kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny jednonawowy, murowany, zbudowany w 1516 r. - XVI w. w stylu gotyckim, wnętrze barokizowane w 1752 r. - drugiej połowie XVIII w. (np. ambona, ołtarz główny). Z czasów budowy pochodzi późnogotyckie sakramentarium datowane na 1516 r. Na ołtarzu głównym najstarsza w Polsce figura Matki Boskiej Fatimskiej z 1936 roku - fundator - baronowa Maria Josefha von Ruffer, ostatnia właścicielka majątku ziemskiego w Tyńcu Małym, ul. Kościelna 5
inne zabytki:
- monolitowa kapliczka słupowa, późnośredniowieczna, na skwerze przed kościołem [12]
- tablica pamiątkowa na cmentarzu w Tyńcu Małym
- nieistniejący krzyż z Chrystusem malowanym na blasze[13]
Tablica pamiątkowa na cmentarzu w Tyńcu Małym
Przemysł
W pobliżu wsi są fabryki LG Group (LG Display, LG Electronics, LG Chem, LG Innotek), Dong Seo Display, Dong Yang Electronics, Toshiby i wielu innych firm, głównie z branży elektronicznej i AGD.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ https://www.ugk.pl/files/pliki_do_pobrania/20210616_MP_RAPORT_O_STANIE_GMINY_2020.pdf
- ↑ a b Colmar Grünhagen 1866 ↓, s. 69.
- ↑ Colmar Grünhagen 1866 ↓, s. 98.
- ↑ Colmar Grünhagen 1866 ↓, s. 117.
- ↑ Colmar Grünhagen 1866 ↓, s. 280.
- ↑ Detlef Haberland: Die „Silesiographia” und „Breslo-Graphia” von Nicolaus Henel von Hennenfeld. Arkadiusz Cencora, Diana Codogni-Łańcucka. Wrocław: Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu, 2011, s. 181. ISBN 978-83-910595-2-4.
- ↑ Atlas samochodowy Polski 1:500 000. Wyd. IV. Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, 1965, s. 93.
- ↑ Atlas samochodowy Polski 1:500 000. Wyd. V. Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, 1979, s. 94. ISBN 83-7000-017-7.
- ↑ Hegi Gyula, Domokos György: EUROPE L'EUROPE EUROPA ЕВРОПА Road atlas Atlas Routier Autoatlas АТЛАС автомобильных дорог. Budapeszt: Cartographia Budapest, 1981. ISBN 963-350-412-0.
- ↑ Samochodowy atlas Polski 1:500 000. Wyd. IX. Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, 1984, s. 94.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 233. [dostęp 2012-11-01].
- ↑ Michał Zalewski: Kamienna kapliczka słupowa w Tyńcu Małym koło Wrocławia. kapliczki.org.pl. [dostęp 2020-10-22].
- ↑ Krzyż z Chrystusem z blachy w Tyńcu Małym (pol.). Kapliczki, krzyże i figury przydrożne, 2019. [dostęp 2020-05-10].
Bibliografia
- Colmar Grünhagen: Regesten zur Schleisischen Geschichte. Breslau: Josef Max & COMP., 1866.
- Czesław Cetwiński, Zabytki architektury w województwie wrocławskim, Wyd. Urzędu Wojewódzkiego we Wrocławiu, 1987
- Marta Miniewicz, Dorota Waligóra, Marcin Wolny, Kobierzyce przewodnik po gminie, Kobierzyce 2006 ISBN 978-922-822-8
- M. Wieteska, 2008: Marsz Śmierci. 29 I 2008
Linki zewnętrzne
- Siedziba gminy: Kobierzyce
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of [[:en:Lower Silesian Voivodeship]Lower Silesian Voivodeship]], Poland. Geographic limits of the map:
- N: 51.9134 N
- S: 49.9809 N
- W: 14.7603 E
- E: 17.9091 E
Flaga województwa dolnośląskiego
Autor: Fallaner, Licencja: CC BY-SA 4.0
Aerial photograph of Tyniec Mały