Tyranozaury

Tyranozaury
Tyrannosauridae
Osborn, 1905
Ilustracja
Szkielet Tyrannosaurus rex (Field Museum of Natural History, Chicago, Illinois, USA)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

zauropsydy

Podgromada

diapsydy

Infragromada

archozauromorfy

(bez rangi)archozaury
(bez rangi)Ornithodira
Nadrząd

dinozaury

Rząd

dinozaury gadziomiedniczne

Podrząd

teropody

Infrarząd

tetanury

(bez rangi)celurozaury
Nadrodzina

tyranozauroidy

Rodzina

tyranozaury

Tyranozaury (Tyrannosauridae) – rodzina dużych drapieżnych dinozaurów (teropodów) z grupy celurozaurów.

Żyły w Ameryce Północnej i Azji w późnej kredzie. Ich kończyny przednie były zredukowane (2 lub 3 zachowane palce), zaś czaszka osiągała znaczne rozmiary (do 1,5 m długości), a szczęki uzbrojone były w masywne piłkowane zęby o prawie okrągłym przekroju poprzecznym. W połączeniu z rozbudowaną tylną częścią czaszki mieszczącą silne mięśnie szczęk zapewniało to możliwość miażdżenia kości ofiar z siłą niespotykaną u większości współczesnych drapieżników[1]. Duża głowa, potężne szczęki i nożowate zęby zdają się wskazywać, że nie potrzebowały do pomocy kończyn przednich, a ich głównymi ofiarami były zapewne niewyposażone w żaden oręż obronny hadrozaury.

Według alternatywnej hipotezy, tyranozaury były raczej padlinożercami niż aktywnymi drapieżnikami, tym bardziej że miały stosunkowo małe kończyny przednie i nie były zdolne do rozwijania tak wysokich prędkości, jak np. ornitomimozaury.

Rodzina Tyrannosauridae składa się z dwóch podrodzin:


Porównanie rozmiarów przedstawicieli rodziny Tyrannosauridae i człowieka


Przypisy

  1. Joel Achenbach. Dinozaury z krwi i kości. „National Geographic Polska”. 42, s. 5-7, 2003. 
  2. Andrew T. McDonald, Douglas G. Wolfe i Alton C. Dooley jr., A new tyrannosaurid (Dinosauria: Theropoda) from the Upper Cretaceous Menefee Formation of New Mexico, „PeerJ”, 6, 2018, e5749, DOI10.7717/peerj.5749, PMID30324024, PMCIDPMC6183510 (ang.).
  3. Mark A. Loewen i inni, Tyrant dinosaur evolution tracks the rise and fall of Late Cretaceous oceans, „PLoS ONE”, 8 (11), 2013, e79420, DOI10.1371/journal.pone.0079420, PMID24223179, PMCIDPMC3819173 (ang.).
  4. Anthony R. Fiorillo i Ronald S. Tykoski, A diminutive new tyrannosaur from the top of the world, „PLoS ONE”, 9 (3), 2014, e91287, DOI10.1371/journal.pone.0091287, PMID24621577, PMCIDPMC3951350 (ang.).
  5. Junchang  i inni, A new clade of Asian late Cretaceous long-snouted tyrannosaurids, „Nature Communications”, 5, 2014, s. 3788, DOI10.1038/ncomms4788, PMID24807588 (ang.).
  6. Thomas D. Carr, Thomas E. Williamson, Brooks B. Britt i Ken Stadtman, Evidence for high taxonomic and morphologic tyrannosauroid diversity in the Late Cretaceous (late Campanian) of the American Southwest and a new short-skulled tyrannosaurid from the Kaiparowits formation of Utah, „Naturwissenschaften”, 98 (3), 2011, s. 241–246, DOI10.1007/s00114-011-0762-7, PMID21253683 (ang.).
  7. Jared T. Voris, François Therrien, Darla K. Zelenitsky i Caleb M. Brown, A new tyrannosaurine (Theropoda:Tyrannosauridae) from the Campanian Foremost Formation of Alberta, Canada, provides insight into the evolution and biogeography of tyrannosaurids, „Cretaceous Research”, 110, 2020, s. 104388, DOI10.1016/j.cretres.2020.104388 (ang.).
  8. David W.E. Hone i inni, A new, large tyrannosaurine theropod from the Upper Cretaceous of China, „Cretaceous Research”, 32 (4), 2011, s. 495–503, DOI10.1016/j.cretres.2011.03.005 (ang.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Spinosaurus BW2.png
Autor: , Licencja: CC BY 2.5
Spinosaurus aegyptiacus, a spinosaurid from the Middle Cretaceous of Egypt
JANE head replica.JPG
Photo shot by myself on 12/20/2005. This is a replica of the actual skull that is kept in storage.
Tyrannosauridaescale.png
Autor: Dinoguy2, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Size comparison of the best known members of the dinosaur family Tyrannosauridae with a human. Each grid square=1m. Based on the skeletal reconstructions of Scott Hartman.[1]
Field fg05.jpg
Autor: Fritz Geller-Grimm, Licencja: CC BY-SA 2.5
“Sue”, a mounted Tyrannosaurus skeleton at the Field Museum of Natural History in Chicago