Tytus Jemielewski

Tytus Jemielewski

Data i miejsce urodzenia	1 listopada 1884 Sławuta
Data i miejsce śmierci	1 listopada 1939 Fordon
Przynależność polityczna	PSL, PSL „Wyzwolenie”, Stronnictwo Chłopskie
Odznaczenia

Tytus Jemielewski (ur. 1 listopada 1884 w Sławucie na Wołyniu^[1], zm. 1 listopada 1939 w Fordonie k. Bydgoszczy) – polski polityk ruchu ludowego, poseł PSL „Wyzwolenie”, pedagog, publicysta, członek Rady Głównej Centralnego Towarzystwa Organizacji i Kółek Rolniczych od 1934 roku^[2].

Wczesne lata

Urodził się w rodzinie robotniczej. Jego ojciec - również Tytus^[1] - był technikiem budowlanym, uczestnikiem wydarzeń 1848 i powstańcem styczniowym. Jego matką była Florentyna z domu Moszczyńska.

Ukończył Gimnazjum Pankiewicza oraz kursy rolnicze E. Ronhalera w Warszawie^[1]. Następnie uczęszczał do Studium Rolniczego przy Uniwersytecie Jagiellońskim. Po podjęciu studiów w Krakowie, zaangażował się w działalność niepodległościową. Był jednym ze współzałożycieli Spójni, Promienia i Stowarzyszenia Młodzieży Niepodległościowej. Został nawet prezesem tego ostatniego podmiotu. Brał udział w strajku szkolnym w 1905. Był członkiem sekcji wykładów ogólnych Uniwersytetu Ludowego im. Adama Mickiewicza i prowadził zajęcia na Śląsku Cieszyńskim. W 1908 poślubił Wisławę z domu Rabek^[1]. W 1911 r. ukończył studia i został inżynierem rolnikiem.

W latach 1911–1912 sprawował funkcję administratora majątku Balice pod Krakowem^[1], będącego własnością rodziny Radziwiłłów. Następnie, do 1914 był kierownikiem stacji rolniczej Ogrodzona niedaleko Piotrkowa Trybunalskiego^[1]. Od 1916 do 1917 był nauczycielem na pensji Trzcińskiej i w Seminarium Nauczycielskim w Piotrkowie.

W 1916 zostało przez niego zawarte kolejne małżeństwo - z Jadwigą Raabe^[1].

Działalność wojskowa i polityczna

Od 1914 był członkiem Związku Strzeleckiego. Po wybuchu I wojny światowej trafił do 1 pułku ułanów Legionów Polskich^[1]. Następnie, w latach 1915-1916 sprawował funkcję referenta w wiejskim Departamencie Wojskowego Naczelnego Komitetu Narodowego. Od 1916 był także członkiem Polskiej Organizacji Wojskowej. Wkrótce potem został delegatem Centralnego Komitetu Narodowego w Warszawie. Od 1918 rozpoczął badania gleboznawcze. Do 1920 był asystentem w Państwowym Instytucie Naukowym Gospodarstwa Wiejskiego. Był także kierownikiem Uniwersytetu Ludowego.

Po wybuchu wojny polsko-bolszewickiej 1920 trafił do Oddziału II Sztabu Ministerstwa Spraw Wojskowych. Jednocześnie działał w Wydziale Oświaty Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Był również działaczem Związku Obrońców Ojczyzny w województwie lubelskim. Brał także udział w akcji plebiscytowej w Pszczynie.

Po zakończeniu działań wojennych osiadł w Puławach. Tam zajął się lokalną działalnością polityczną i społeczną - był m.in. członkiem Wydziału i Sejmiku Powiatowego, jak również prezesem Związku Kółek Rolniczych oraz Związku Strzeleckiego. Pełnił też funkcję członka rady nadzorczej Centrali Rolniczo-Hutniczej i Zarządu Głównego Centralnego Związku Kółek Rolniczych z siedzibą w Warszawie. W latach 1919–1920 był organizatorem szkoły rzemiosł budowlanych w Puławach. Od 1922 do 1925 pracował jako nauczyciel w szkole rolniczo-hodowlanej w Dęblinie. Nieco później, od 1926 do 1932 był dyrektorem rolniczego gospodarstwa w Milejowie niedaleko Piotrkowa Trybunalskiego. W latach 1928–1929 nauczał w szkole żeńskiej w Milejowie pod Piotrkowie. Następnie (od 1932) był nauczycielem w Państwowej Szkole Rolniczej w Bydgoszczy w Bojanowie. W 1934 objął stanowisko dyrektora w szkole żeńskiej w Państwowym Liceum Rolniczym w Bydgoszczy. Był również radcą Wielkopolskiej Izby Rolniczej.

W tym czasie był działaczem Polskiego Stronnictwa Ludowego, potem PSL „Wyzwolenie (w partii tej w latach 1920–1924 zasiadał w Zgromadzeniu Głównym ugrupowania). Następnie trafił do Stronnictwie Chłopskim, w którym w latach 1926–1927 zasiadał w Radzie Naczelnej. W 1922 dostał się jako reprezentant PSL „Wyzwolenie” do Sejmu (z listy nr 3 i okręgu wyborczego nr 24 - Łuków; kandydował także z listy krajowej). W 1928 natomiast bezskutecznie kandydował do Senatu z listy państwowej nr 10.

W 1930 miał miejsce jego trzeci ślub - z Martą Iżykiewicz^[1], z którą mieli syna (zm. 1938) oraz córkę.

Publikował m.in. w Głosie Piotrkowskim, Poradniku Kółek i Spółek, Samorządzie, Siewie, Sprawie Chłopskiej.

Po wybuchu II wojny światowej został zaaresztowany przez Niemców 14 października 1939. 1 listopada został zamordowany przez okupanta w Fordonie (obecnie dzielnica Bydgoszczy), w ramach akcji eksterminacyjnej prowadzonej w tzw. Dolinie Śmierci.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Walecznych po raz pierwszy w 1922 za służbę w POW w b. zaborze austriackim i b. okupacji austriackiej^[3]
• Złoty Krzyż Zasługi (8 lipca 1929)^[4]
• Medal Niepodległości (15 czerwca 1932)^[5]

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2021-01-07].
• Kto był kim w drugiej Rzeczypospolitej. Jacek Majchrowski (red.). Warszawa: Polska Oficyna Wydawnicza „BGW”, 1994, s. 307. ISBN 83-7066-569-1.
• Parlamentarzyści RP: Tytus Jemielewski (pol.). [dostęp 2014-11-30].