Tytus Trzecieski

Tytus Trzecieski

(c) Bastian, CC BY 3.0 Strzemię
Data i miejsce urodzenia	1 stycznia 1811 Bażanówka
Data i miejsce śmierci	24 grudnia 1878 Polanka
Ojciec	Jan Trzecieski
Matka	Magdalena Wiktor
Żona	Anna Węgleńska
Dzieci	Jan Trzecieski

Tytus Trzecieski, herbu Strzemię (ur. 1 stycznia 1811 w Bażanówce, zm. 24 grudnia 1878 w Polance) – polski szlachcic, filozof, rolnik, górnik z wykształcenia, właściciel kopalń rud, ropy naftowej i majątku ziemskiego, dziedzic Miejsca Piastowego, Polanki, współorganizator ruchów niepodległościowych.

Inicjator wykorzystania ropy naftowej w przemyśle. Współzałożyciel kopalni ropy naftowej w Bóbrce.

Życiorys

Pochodzenie

Urodził się w rodzinie Jana Trzecieskiego z Polanki (1772–1842) i Magdaleny Wiktor h. Brochwicz II (zm. 1842 r.). Jego bratem był Franciszek Trzecieski (1805–1875), oficer, powstaniec listopadowy i styczniowy, więzień polityczny w 1863 r., poseł do parlamentu Austrii.

Żoną Tytusa była Anna Węgleńska – h. Śreniawa, (8 VIII 1821 — 23 IV 1857), z którą miał syna Jana Wojciecha Trzecieskiego z Polanki (1855–1909), ożenionego z Anną Łętowską z Łętowa h. Ogończyk (1865–1945)^[1].

Córką Tytusa była Maria Trzecieska z Trzecieszy h. Strzemię (1853-1932); jej mężem został Władysław Marian Walenty Kraiński z Krainki h. Jelita (1841–1926).

Kariera

Ukończył studia filozoficzne na Uniwersytecie we Lwowie. W 1834 r. wyjechał za granicę do Niemiec, gdzie studiował rolnictwo. Po powrocie do kraju prowadził działalność przemysłową i gospodarstwo rolne w Polance.

Został członkiem pierwszej rady nadzorczej Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń w Krakowie od 1860 do 1864^[2] od 1860.

Działalność patriotyczna

W czasie rzezi galicyjskiej Jakuba Szeli 1846 schronił w swoim dworze w Polance (obecnie dzielnica Krosna) powstańców krakowskich, m.in. Wincentego Pola, i został pobity. W pożarze dworu spłonął także cały dotychczasowy dorobek piśmienniczy Wincentego Pola. Podczas napadu na dwór Tytus Trzecieski został ranny i porwany przez chłopów podburzonych przez zaborcę. Pobili oni również Teofila Trzecieskiego. W czasie odstawienia do cyrkułu w Jaśle został rozpoznany przez znajomych konwojentów i uwolniony. W 1863 wspomagał materialnie powstańców styczniowych.

Działalność w kolebce przemysłu naftowego

Z pomyślnym skutkiem stosował do leczenia owiec ropę, zbieraną w bobrzeckim lesie i dostarczaną mu przez tzw. dziegciarzy.

Wspólnie z Ignacym Łukasiewiczem zawiązali spółkę z właścicielem Bóbrki, Karolem Klobassą i stworzyli pierwszą na świecie kopalnię ropy naftowej, gdzie obecne mieści się Skansen Kopalnictwa Naftowego.

Zmarł 24 grudnia 1878 w Polance^[3]. Został pochowany na cmentarzu w Jedliczu.

Przypisy

Bibliografia

• Marian Wolski: Trzeciescy. Muzeum Podkarpackie w Krośnie, Krosno 2003, s. 60;
• Boniecki, „Herbarz polski” - 12.229.175
• Łuszczyński, „Silva Heraldica” - lu.11581
• Łuszczyński, „Silva Heraldica” - lu.4229 "Czas" 28.04.1878 N 298
• Polski Słownik Biograficzny t. 15 str. 98: psb.13451.5
• Ziemianie Polscy XX w. t. 6 - zi.6.137.o
• Józef Szujski; Wspomnienie pośmiertne o Tytusie Trzecieskim w "Przeglądzie Polskim". (1879 s. 319, Kraków).