Uładzimir Żbanau

Uładzimir Żbanau
Data i miejsce urodzenia

26 stycznia 1954
Mińsk

Data śmierci

16 stycznia 2012

Narodowość

białoruska

Dziedzina sztuki

rzeźba

Uładzimir Iwanawicz Żbanau (biał. Уладзімір Іванавіч Жбанаў[a], ros. Владимир Иванович Жбанов), Władimir Iwanowicz Żbanow; ur. 26 stycznia 1954 w Mińsku, zm. 16 stycznia 2012) – białoruski rzeźbiarz, autor licznych rzeźb w przestrzeniach publicznych Mińska, Mołodeczna i Mohylewa.

Życiorys

Urodził się 26 stycznia 1954 roku w Mińsku, w Białoruskiej SRR, ZSRR[1][2]. Jego ojciec był wojskowym, matka pracowała w wojskowej komendzie uzupełnień (WKU). W młodości zamierzał zostać aktorem filmowo-teatralnym, jednak ponieważ matka była temu przeciwna, wybrał rzeźbę[3].

W 1973 roku ukończył Mińskie Technikum Artystyczne im. Glebowa, a w 1979 roku – studia na Wydziale Artystycznym Białoruskiego Państwowego Instytutu Teatralno-Artystycznego o specjalności rzeźba[1][2].

Po ukończeniu instytutu miał obowiązek odbyć roczną służbę wojskową w szeregach Armii Radzieckiej. Mimo starań ojca, by odbył ją w Witebsku, skierowany został do Afganistanu, gdzie przez rok brał udział w radzieckiej interwencji w tym kraju[3].

Po opuszczeniu wojska ukończył w 1983 roku trzyletnie warsztaty twórcze Akademii Sztuki ZSRR. W latach 1985–1999 pracował jako wykładowca wyższej kategorii w Mińskim Technikum Artystycznym im. Glebowa. Od 1993 roku należał do Białoruskiego Związku Artystów[1][2]. W styczniu 2012 roku znalazł się na oddziale reanimacyjnym, gdzie przebywał kilka dni. Zmarł 16 stycznia o godzinie 13[1].

Twórczość

Uładzimir Żbanau jest autorem rzeźb, z których osiem eksponowanych jest w przestrzeni publicznej Mińska, jedna – Mołodeczna, a kopia jednej z nich – Mohylewa. Dzieła rzeźbiarza obejmują m.in. takie rzeźby jak:

  • „Tania” (1981) – Narodowe Muzeum Sztuki Republiki Białorusi;
  • „Wiera Choruża” (1982) – Narodowe Muzeum Sztuki Republiki Białorusi;
  • Godło Republiki Białorusi (1996) – budynek Narodowego Banku Republiki Białorusi;
  • „Nieznajoma” (1998) – Skwer Michajłowski;
  • „Przypalający” (1999) – Skwer Michajłowski – rzeźbiarski portret producenta filmowego Władimira Gołynskiego[4];
  • „Dziewczynka z parasolką” (2000) – Skwer Michajłowski – pomnik ofiar paniki na stacji metra „Niamiha” w 1999 roku[4];
  • „Dama z pieskiem” (2001) – Komarowski Rynek (kopia rzeźby znajduje się przed wejściem do Teatru Dramatycznego w Mohylewie);
  • „Fotograf” (2001) – Komarowski Rynek;
  • „Załoga” (2004) – w pobliżu ratusza;
  • „Huzar” (2004) – Muzeum Historii Miasta Mińska, dziedziniec wewnętrzny (taka sama rzeźba znajduje się w Pawłohradzie na Ukrainie jako pomnik porucznika Rżewskiego)[5];
  • „Architekt” (2006) – plac Niepodległości[2];
  • „Złota koniczyna” (2011) – część fontanny na głównym placu Mołodeczna[6], uruchomionej jesienią 2011 roku z okazji święta Dożynek[7];
  • „Na zakupach” (2011) – przed Centralnym Domem Towarowym[8];

W Mołodecznie natomiast na głównym placu stoi rzeźba „Złota koniczyna”[1]. Jego prace były pierwszymi rzeźbami w przestrzeni publicznej Mińska, które nie niosły ze sobą politycznego czy propagandowego przesłania, nie były ustawione na cokołach, lecz bezpośrednio na miejskich chodnikach. W ten sposób łamał stereotypy dotyczące roli rzeźby w mieście. Dzieła Żbanaua są popularnymi i rozpoznawalnymi obiektami, przy których chętnie fotografują się mieszkańcy miasta i turyści[3].

Nagrody

  • I nagroda i medal na wystawie „Wysokie Technologie” w kategorii „Najlepsze rozwiązanie awangardowe” (Petersburg, 2001);
  • Medal Białoruskiego Związku Artystów (2004);
  • Gramota Pochwalna Mińskiej Miejskiej Rady Deputowanych (2005)[2].

Krytyka

Fontanna z rzeźbą „Złota koniczyna” w Mołodecznie wywołała protesty ze strony niektórych mieszkańców miasta. Oburzenie wywołała nagość przedstawionych w niej dwojga młodych ludzi[6], a także fakt, że pod jej budowę wycięto wierzby. Na liście protestacyjnej zebrano ok. 100 podpisów[9].

Życie prywatne

Uładzimir Żbanau miał żonę Żannę[1].

Uwagi

  1. ↑ Zapis według oficjalnego wariantu języka białoruskiego. Alternatywna forma zapisu, według tzw. wariantu klasycznego (taraszkiewicy): Уладзімер Іванавіч Жбанаў (czyt. Uładzimier Żbanau).

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f Памёр скульптар Уладзімір Жбанаў (biał.). Nasza Niwa, 2012-01-16 14:53. [dostęp 2012-06-17].
  2. ↑ a b c d e Выставка одного произведения во внутреннем дворике Музея истории города Минска В.Жбанов. Скульптурная композиция «Гусар» (ros.). Muzeum Historii Miasta Mińska. [dostęp 2017-09-20].
  3. ↑ a b c Юрась Ускоў: «Ён зняў скульптуры з пастаментаў»: Мінск развітваецца са скульптарам Жбанавым (biał.). Nasza Niwa, 2012-01-18 09:05. [dostęp 2017-09-20].
  4. ↑ a b Создатель городской скульптуры (ros.). privet-minsk.by. [dostęp 2017-09-20].
  5. ↑ Геннадий Фоков: Памятник поручику Ржевскому (Павлоград) (ros.). iloveua.by. [dostęp 2017-09-23].
  6. ↑ a b Белорусов смутила бронзовая нагота (ros.). NTV, 2011-08-18 11:37. [dostęp 2017-09-20].
  7. ↑ Минский скульптор Владимир Жбанов работает над скульптурой "Золотой трилистник" для "Дажынок" в Молодечно (ros.). kraj.by, 2011-03-18 15:13. [dostęp 2017-09-23].
  8. ↑ Вероника Тризно: У ЦУМа поставили памятник семье шопоголиков (ros.). interfax.by, 2011-07-11. [dostęp 2017-09-23].
  9. ↑ Надежда Радивон: В Молодечно разгорелись споры вокруг скульптуры-фонтана Жбанова (ros.). nest.by, 2011-07-31 11:16. [dostęp 2017-09-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-21)].