U-16 (1936)

U-16

Klasa	okręt podwodny
Typ	IIB
Projekt	IvS: MVBIIB / 1110C
Historia
Stocznia	Deutsche Werke, Kilonia
Położenie stępki	5 sierpnia 1935
Wodowanie	28 kwietnia 1936
Kriegsmarine
Wejście do służby	16 maja 1936
Zatopiony	25 października 1939
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność • na powierzchni • w zanurzeniu	279 ton 328 ton
Długość	42,7 metra
Szerokość	4,08 metra
Zanurzenie	3,9 metra
Zanurzenie testowe	100 metrów
Rodzaj kadłuba	jednokadłubowy
Napęd
2 x silnik Diesla MWM RS127S (350 KM) 2 x silnik elektryczny SSW PG W322/26 (150 kW) 2 śruby
Prędkość • na powierzchni • w zanurzeniu	13 węzłów 7 węzłów
Zasięg	3100 mil morskich /8 węzłów (pow.)
Uzbrojenie
5 torped G7a, G7e lub 18 min 1 działko kalibru 20 mm
Wyrzutnie torpedowe	3 x 533 mm (dziób)
Załoga	25

U-16 – niemiecki okręt podwodny typu IIB z okresu międzywojennego i II wojny światowej, o wyporności podwodnej 328 ton. Wszedł do służby w 1936 roku, gdy został przydzielony do 1. Flotylli U-Bootów „Weddingen”, a następnie do 3. Flotylli „Lohs”. Po wybuchu wojny przeprowadził trzy patrole bojowe, zaś na postawionych przez U-16 minach zatonęły dwie jednostki o łącznej pojemności 3435 BRT. Zatonął 25 października 1939 roku w pobliżu Dover, w wyniku uszkodzeń po ataku brytyjskich okrętów, bądź na brytyjskiej minie.

Geneza

Okręt został zaprojektowany w tajnym biurze projektowym Ingenieurskantoor voor Scheepsbouw (IvS) w Holandii, gdzie nosił oznaczenie projektowe MVBIIB w wersji 1110C^[1]. Wśród przewidywanych zadań okrętów tego typu było przede wszystkim zabezpieczenie Bałtyku oraz żywotnych dla Niemiec linii żeglugowych między Niemcami i Szwecją, którymi transportowana była do Rzeszy ruda żelaza^[2].

Kontrakt na budowę okrętu ze stocznią Deutsche Werke został zawarty 2 lutego 1935 roku^[3]. Stępka pod jednostkę została położona 5 sierpnia 1935 roku, po czym 28 kwietnia 1936 roku okręt został zwodowany w Kilonii. 16 maja 1936 roku U-16 został przyjęty do służby w Kriegsmarine pod dowództwem kapitänleutnant Heinza Beduhna rozpoczynając swoje działania w składzie 1. Flotylli U-Bootów „Weddingen”^[4][5].

Konstrukcja jednostki

U-16 był przybrzeżnym jednokadłubowym okrętem podwodnym typu IIB w wersji 1110C, wypierającym 279 ton na powierzchni, w zanurzeniu zaś 329 ton^[6]. Od oryginalnej konstrukcji 1110B jednostek typu IIB różnił się przedłużonym kioskiem z umieszczonymi na jego szczycie urządzeniami umożliwiającymi bezpośrednie sterowanie okrętem^[3].

U-16 był jednostką o długości 42,7 metra, szerokości 4,08 metra i zanurzeniu 3,9 metra^[7]. Napęd zapewniały dwa 6-cylindrowe czterosuwowe silniki Diesla Motorenwerke Mannheim MWM RS127S o łącznej mocy 700 KM przy 1000 obrotów na minutę^[8] oraz dwa silniki elektryczne SSW PG W322/26 o mocy 300 kW^[7]. Układ napędowy zapewniał mu możliwość osiągnięcia prędkości 13 węzłów na powierzchni oraz 7 węzłów w zanurzeniu^[6]. Okręt miał stosunkowo niewielki zasięg 3100 mil morskich przy prędkości 8 węzłów na powierzchni oraz 35–45 mil w zanurzeniu, przy prędkości podwodnej 4 węzłów^[7]. Znaczącą zaletą okrętu był bardzo krótki czas zanurzania awaryjnego, nieprzekraczający 25 sekund^[9]. Architektura i konstrukcja tych okrętów zapewniała im głębokość zanurzenia testowego wynoszącą 100 metrów^[10]. Stery głębokości umieszczone były na śródokręciu, zaś stery kierunku za dwoma śrubami^[11].

Okręt wyposażony był w trzy wyrzutnie torpedowe kalibru 53,3 cm na dziobie, z dwiema torpedami G7a lub G7e w zapasie^[7][11][12]. U-16 nie miał na wyposażeniu klasycznego działa okrętowego – jego uzbrojenie uzupełniało jedynie jedno działko przeciwlotnicze kalibru 2 cm^[11][7]. Zamiennie z torpedami okręt mógł przenosić do 18 wystrzeliwanych z wyrzutni torpedowych min^[7][11].

Służba okrętu

Po wejściu do służby został przyjęty w skład najpierw 1., a od października 1937 roku 3. Flotylli U-Bootów^[4]. 2 września 1939 roku wyszedł z Willhelmshaven na swój pierwszy patrol wojenny, celem postawienia min na północno-wschodnim wybrzeżu Wielkiej Brytanii. 5 września postawił miny w Zatoce Tees w pobliżu Hartlepool, brak jednak informacji o zatonięciu na nich jakiejkolwiek jednostki^[4]. Powrócił do Kilonii 8 września 1939 roku^[4]. Pięć dni później wyszedł na kolejny patrol, w rejonie operacyjnym u brzegów Norwegii i niedaleko Skudesnes. 28 września, w pobliżu Stavanger przeprowadził skuteczny atak torpedowy na szwedzki statek „Nyland” (3378 BRT), po czym 5 października 1939 roku powrócił do Kilonii^[4].

18 października 1939 roku U-16 wyszedł na swój trzeci patrol, celem przeprowadzenia operacji minowej na południowo-wschodnich wybrzeżach Anglii. 22 października postawił miny u brzegu Dungeness, na których 20 listopada tego samego roku zatonął kuter rybacki „Sainte Clair” (57 ton)^[4]. Podczas powrotu do bazy, 24 października U-16 został wykryty i zaatakowany za pomocą bomb głębinowych przez slup HMS „Puffin” oraz przez trawler przeciwpodwodny „Cayton Wyke”^[4]. Zaatakowany U-Boot zdołał przetrwać atak, zaraportował jednak przez radio ciężkie uszkodzenia okrętu^[13]. Tego samego dnia wrak okrętu z ciężko uszkodzonym kioskiem i dziobem został odnaleziony na mieliźnie Goodwin Sands niedaleko Deal w hrabstwie Kent, i poddany oględzinom przez brytyjskich nurków^[13]. Z uwagi na rozmiary uszkodzeń jednostki, przyczyną ostatecznego zniszczenia jednostki było prawdopodobnie wpadnięcie na minę^[13].

Przypisy

Bibliografia

• Rainer Busch, Hans-Joachim Roll: German U-Boat Commanders of World War II. A Biographical Dictionary. Annapolis: Naval Institute Press, 1 kwietnia 1999, s. 32. ISBN 1-55750-186-6.
• Eberhard Möller, Werner Brack: The Encyclopedia of U-Boats From 1904 to the Present Day. London: Greenhill Books, 2004. ISBN 1-85367-623-3.
• Eberhard Rőssler: The U-Boat: The Evolution And Technical History Of German Submarines. Annapolis: Naval Institute Press, 1989. ISBN 0-87021-966-9.
• Kenneth Wynn: U-Boat Operations of the Second World War. T. Volume 1: Career Histories, U1-U510. Annapolis: Naval Institute Press, marcach 1998. ISBN 1-55750-860-7.
• U-16. uboat.net. [dostęp 2019-12-03]. (ang.).