U-27 (1936)

U-27

Klasa	okręt podwodny
Typ	VIIA
Historia
Stocznia	AG Weser, Brema
Położenie stępki	11 listopada 1935
Wodowanie	24 czerwca 1936
Kriegsmarine
Wejście do służby	12 sierpnia 1936
Zatopiony	20 września 1939
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność • na powierzchni • w zanurzeniu	626 ton 745 ton
Długość	64,51 metra
Szerokość	5,85 metra
Zanurzenie maksymalne	200 metrów
Napęd
2 silniki wysokoprężne MAN po 1160 KM 2 silniki elektryczne Brown-Boveri po 375 KM
Prędkość • na powierzchni • w zanurzeniu	17 węzłów 8 węzłów
Zasięg	na powierzchni 6200 Mm przy 10 w. w zanurzeniu 94 Mm przy 4 w.
Uzbrojenie
1 działo kal. 88 mm 1 działko plot. kal. 20 mm
Wyrzutnie torpedowe	5 (4 dziobowe, 1 rufowa) kal. 533 mm
Załoga	44 oficerów i marynarzy

U-27 – niemiecki okręt podwodny typu VIIA z czasów II wojny światowej. Stępka pod U-Boota została położona 11 listopada 1935 roku w stoczni AG Weser w Bremie. Do służby w Kriegsmarine został przekazany 12 sierpnia 1937 roku, a pierwszym dowódcą był Korvettenkapitän Hans Ibbeken. Ibbeken został zastąpiony 4 października przez Johannesa Franza, który dowodził okrętem do 6 czerwca 1939 roku, następnie dowództwo objął na jeden miesiąc Hans-Georg von Friedeburg. Od 8 lipca do zatonięcia 20 września 1939 roku okrętem dowodził ponownie Johannes Franz.

U-27 odbył tylko jeden patrol bojowy, podczas którego zatopił dwa trawlery rybackie: „Davara” (13 września) i „Rudyard Kipling” (16 września 1939 roku). 20 września w odległości 120 km na zachód od Lewis w Szkocji U-27 został zatopiony przez brytyjskie niszczyciele: „Fortune” i „Forester”. Wszyscy marynarze U-27 zostali uratowani i wzięci do niewoli.

Zamówienie i budowa

U-27 został zamówiony 1 kwietnia 1935 roku w stoczni AG Weser w Bremie, należącej do koncernu Deschimag, jako element realizacji planu Z. Budowa otrzymała numer stoczniowy 908^[1]. Stępkę położono 11 listopada 1935 roku, a po niespełna ośmiu miesiącach, 24 czerwca 1936 roku, okręt zwodowano. Wszedł on do służby 12 sierpnia tegoż roku jako drugi w kolejności okręt typu VIIA (po U-33 z Germaniawerft w Kilonii)^[2]. Pierwszym dowódcą został Korvettenkapitän Hans Ibbeken^[3].

Charakterystyka taktyczno-techniczna

U-27 należał do serii okrętów podwodnych projektowanych przez niemieckie biuro konstrukcyjne IvS w Holandii, do działań na Oceanie Atlantyckim. Jego wyporność na powierzchni wynosiła 626 ton metrycznych, w zanurzeniu 745 ton (maksymalna bojowa 915 ton)^[4]. Miał długość całkowitą 64,51 m, szerokość maksymalną 5,85 m, długość i szerokość kadłuba sztywnego odpowiednio 45,5 oraz 4,7 m^[1]. Wyliczeniowa maksymalna głębokość zanurzenia wynosiła 200 m^[4].

(c) Bundesarchiv, DVM 10 Bild-23-63-65 / CC-BY-SA 3.0

U-Boot typu VIIA

Napęd stanowiły dwa czterosuwowe, sześciocylindrowe silniki wysokoprężne M 6 V 40/46 przedsiębiorstwa MAN, o mocy maksymalnej po 1160 KM przy 470–485 obrotach na minutę, bez doładowania, oraz dwa silniki elektryczne GG UB 720/8 produkcji Brown Boveri, o mocy maksymalnej po 375 KM przy 322 obrotach na minutę do poruszania się w zanurzeniu^[5]. Prędkość maksymalna na powierzchni wynosiła 17 węzłów (niektóre źródła podają 16^[4]), w zanurzeniu 8 węzłów, zasięg maksymalny odpowiednio 6200 mil morskich przy 10 węzłach i 67 tonach zapasu paliwa oraz 94 (90^[4]) mile morskie przy 4 węzłach^[1].

Uzbrojenie okrętu składało się z pięciu wyrzutni torpedowych kal. 533 mm, czterech dziobowych i jednej rufowej. Całkowity zapas zabieranych torped wynosił 11 sztuk, zamiast nich można było załadować 22 miny morskie typu TMA lub 33 typu TMB^[5]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiły: działo kal. 88 mm oraz działko plot. kal. 20 mm. Projektowana załoga okrętu to 4 oficerów oraz 40 podoficerów i marynarzy^[4].

Służba operacyjna

W czynnej służbie w Kriegsmarine U-27 należał do Flotylli „Saltzwedel”^[6]. Do września 1939 roku jego dowódcami byli kolejno: Hans Ibbeken, Johannes Franz, Hans-Georg von Friedeburg i ponownie Johannes Franz^[3]. Przed wybuchem II wojny światowej okręt wykonywał między innymi patrole u wybrzeży Hiszpanii podczas wojny domowej, w trakcie dwóch z nich, latem i jesienią 1938 roku, oficerem wachtowym U-27 był Wolfgang Lüth^[7].

Na swój jedyny wojenny patrol wyruszył z Wilhelmshaven 23 sierpnia 1939 roku pod dowództwem Johannesa Franza, wówczas w randze Kapitänleutnanta. W ciągu 24 dni przepłynął wzdłuż wybrzeża Niemiec, Belgii i Holandii, dalej przez kanał La Manche na Ocean Atlantycki w kierunku zachodnich wybrzeży Irlandii^[6][8]. Tam osiągnął swoje jedyne sukcesy, zatapiając dwa niewielkie trawlery. Pierwszy z nich, „Davara” o pojemności 291 ton, został wczesnym popołudniem 13 września ostrzelany z działa pokładowego i zatopiony 21 mil morskich na północny zachód od Tory Island. Szyper i 11 członków załogi zostało uratowanych po pięciu godzinach przez parowiec „Willowpool”^[9]. 16 września przed 16.00 zatopiony został drugi parowy trawler: „Rudyard Kipling” o pojemności 333 ton. Tym razem po zatrzymaniu statku około 100 mil na zachód od Donegal w Irlandii, jego załoga została wzięta na pokład U-Boota, zaś jednostka zatopiona podłożonymi ładunkami wybuchowymi. Osiem godzin później, po zaopatrzeniu jeńców w żywność i ciepłe ubrania, zostali oni umieszczeni w łodzi ratunkowej i zwolnieni pięć mil od wybrzeża^[10]. 17 września Johannes Franz podjął próbę ataku na brytyjski frachtowiec, jednak wystrzelone torpedy eksplodowały przedwcześnie. Franz zameldował o tym do kwatery głównej drogą radiową, a jego meldunek był jednym z pierwszych sygnałów, że zapalniki magnetyczne niemieckich torped działają wadliwie^[11].

Przed północą z 19 na 20 września płynący na powierzchni U-27 został zauważony przez obserwatorów z brytyjskiego niszczyciela „Fortune”, jednego z siedmiu prowadzących patrol przeciwko okrętom podwodnym na zachód od Hebrydów^[12]. Stało się to w trakcie nieudanego ataku U-Boota na zespół brytyjski (błędnie rozpoznany jako składający się z lekkich krążowników), podczas którego wystrzelone torpedy z zapalnikami magnetycznymi znów przedwcześnie eksplodowały^[13]. „Fortune” zmienił kurs i przeprowadził atak bombami głębinowymi, zmuszając dowódcę U-27 do alarmowego zanurzenia i wykonania uniku. Pozostałe niszczyciele przyłączyły się do poszukiwań, a kolejne ataki bombami głębinowymi przeprowadziły „Forester” i ponownie „Fortune”. Bliskie wybuchy spowodowały szereg przecieków na U-27, co zmusiło jego dowódcę do wynurzenia. Próbujący ujść U-Boot został zauważony przez Brytyjczyków (nocne niebo rozświetlała zorza polarna), a „Fortune” podjął próbę taranowania i ostrzelał przeciwnika^[12]. Część niemieckiej załogi z dowódcą opuściła okręt i została później wyłowiona z morza przez niszczyciel „Faulknor”, reszta pozostała na U-Boocie, podejmując próbę samozatopienia jednostki^[13]. Na jej pokład wkroczył oddział abordażowy z „Fortune”, ale wobec szybkiego zalewania pomieszczeń, wypełnionych oparami chloru z akumulatorów, musiał ją opuścić wraz z niemieckimi marynarzami wziętymi do niewoli. U-27 zatonął o 3.50, rufą naprzód, na pozycji 58°30′N 9°06′W/58,500000 -9,100000^[12]. Nikt z jego załogi nie zginął^[13]. Był drugim, po U-39, U-Bootem zatopionym podczas II wojny światowej^[14].

Lista dowódców

• 12 sierpnia 1936 r. – 4 listopada 1937 r.: Korvettenkapitän Hans Ibbeken
• 5 października 1937 r. – 5 czerwca 1939 r.: Kapitänleutnant Johannes Franz
• 6 czerwca 1939 r. – 8 lipca 1939 r.: Kapitän zur See Hans-Georg von Friedeburg
• 8 lipca 1939 r. – 20 września 1939 r.: Kapitänleutnant Johannes Franz^[3]

Przypisy

Bibliografia

• Erich Gröner, Dieter Jung, Martin Maass: Die deutschen Kriegsschiffe 1815−1945. Band 3: U-Boote, Hilfskreuzer, Minenschiffe, Netzleger, Sperrbrecher. Koblenz: 1985. ISBN 3-7637-4802-4.
• Waldemar Trojca: U-Bootwaffe 1939–1945. Cz. 1. Gdańsk: 1998. ISBN 83-86208-86-4.