USS Grampus (SS-4)

USS Grampus (SS-4)
Ilustracja
USS „Grampus” w 1910 r.
Klasaokręt podwodny
TypA
Historia
StoczniaUnion Iron Works,
San Francisco
Położenie stępki10 grudnia 1900
Wodowanie31 lipca 1902
 US Navy
Wejście do służby28 maja 1903
Wycofanie ze służby16 stycznia 1922
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność
• na powierzchni
• w zanurzeniu
107 ton
123 t
Długość19,5 m
Szerokość3,6 m
Zanurzenie3,2 m
Zanurzenie testowe25 m
Rodzaj kadłubajednokadłubowy
Materiał kadłubastal
Napęd
1 silnik benzynowy o mocy 160 KM
1 silnik elektryczny o mocy 70 KM
1 śruba
Prędkość
• na powierzchni
• w zanurzeniu
8 węzłów
7 w.
Zasięgpowierzchnia: 184 Mm przy 8 w.
zanurzenie: 21 Mm przy 4 w.
Uzbrojenie
5 torped
Wyrzutnie torpedowe1 x 450 mm (18")
Załoga7

USS Grampus (SS-4) – amerykański okręt podwodny z początku XX wieku i okresu I wojny światowej, trzecia jednostka typu A. Została zwodowana 31 lipca 1902 roku w stoczni Union Iron Works w San Francisco i przyjęta w skład US Navy 28 maja 1903 roku. W listopadzie 1911 roku nazwę okrętu zmieniono na oznaczenie literowo-numeryczne A-3. Okręt skreślono z listy floty 16 stycznia 1922 roku.

Projekt i dane taktyczno–techniczne

USS „Grampus”, zaprojektowany przez inż. Johna Hollanda, stanowił rozwinięcie jego poprzedniego projektu Holland VI – pierwszego okrętu podwodnego zakupionego przez US Navy[1][2]. Oprócz większych wymiarów i wyporności, na śródokręcie przeniesiono zbiorniki balastowe w celu poprawy manewrowości[1]. „Grampus”, podobnie jak wszystkie okręty typu A, był jednostką pół-eksperymentalną (m.in. testowano na nim różne rodzaje kiosków i peryskopy[3]).

„Grampus” był małym, jednokadłubowym okrętem podwodnym. Długość całkowita wykonanej ze stali jednostki wynosiła 19,5 metra, szerokość 3,6 metra i zanurzenie 3,2 metra[1][2][4]. Wyporność w położeniu nawodnym wynosiła 107 ton, a w zanurzeniu 123 tony[1][2][4]. Okręt napędzany był na powierzchni przez 4-cylindrowy silnik benzynowy Otto o mocy 160 koni mechanicznych (KM)[1][2][5]. Napęd podwodny zapewniał silnik elektryczny prądu stałego o mocy 70 KM[5][6][a]. Jednośrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 8 węzłów na powierzchni i 7 węzłów w zanurzeniu[1][2][5]. Zasięg wynosił 184 Mm przy prędkości 8 węzłów w położeniu nawodnym oraz 21 Mm przy prędkości 4 węzłów pod wodą[1]. Energia elektryczna magazynowana była w akumulatorach kwasowo-ołowiowych o zmiennym napięciu od 70 do 160 V, które zapewniały 2 godziny podwodnego pływania przy pełnym obciążeniu[2][7]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 25 metrów[8].

Okręt wyposażony był w dziobową wyrzutnię torped kalibru 450 mm (18")[b], z łącznym zapasem pięciu torped[1][2]. Załoga okrętu składała się jednego oficera oraz sześciu podoficerów i marynarzy[1][2][7].

Budowa i przebieg służby

USS „Grampus” (Submarine Torpedo Boat No. 4) zbudowany został w stoczni Union Iron Works w San Francisco[2][10][11]. Stępkę okrętu położono 10 grudnia 1900 roku[10], został zwodowany 31 lipca 1902 roku[2][c], a do służby przyjęto go 28 maja 1903 roku[10].

Pierwszym dowódcą jednostki został por. mar. Arthur MacArthur[d]. Przez pierwsze 3,5 roku służby okręt stacjonował w San Francisco, uczestnicząc w próbach i procesie szkolenia[12]. 18 kwietnia 1906 roku załoga „Grampusa” uczestniczyła w likwidacji skutków trzęsienia ziemi w San Francisco. W okresie 28 listopada 1906 – 13 czerwca 1908 roku był wycofany z czynnej służby[12]. W styczniu 1910 roku przydzielono go do 1. Dywizjonu Okrętów Podwodnych we Flocie Pacyfiku[2]. 17 listopada 1911 roku nazwę okrętu zmieniono na oznaczenie literowo-numeryczne A-3, a 28 czerwca 1912 roku jednostka trafiła do rezerwy. 16 lutego 1915 roku A-3 wraz z A-5 na pokładzie węglowca USS „Hector” rozpoczął podróż na Filipiny, osiągając Olongapo 26 marca[2]. 17 kwietnia okręt ponownie wszedł do służby we Flocie Azjatyckiej[1]. W okresie I wojny światowej A-3 patrolował wejście do Zatoki Manilskiej[12]. 17 lipca 1920 roku okręt otrzymał numer identyfikacyjny SS-4[2][10]. 25 lipca 1921 roku w Cavite SS-4 został wycofany ze służby i przeznaczony na okręt-cel. Z listy floty został skreślony 16 stycznia 1922 roku[3][2][10].

Uwagi

  1. ↑ Opracowania znacznie różnią się wartościami mocy silnika elektrycznego: Paul E. Fontenoy podaje 160 KM[1], zaś Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921 - 150 KM[2].
  2. ↑ Amerykańskie torpedy 18-calowe miały faktyczny kaliber 17,72 cala (450 mm)[9].
  3. ↑ Paul E. Fontenoy podaje omyłkowo, że wodowanie nastąpiło 31 czerwca 1902 roku[1].
  4. ↑ Starszy brat późniejszego gen. Douglasa MacArthura.

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara: 2007, s. 152.
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: 1985, s. 127.
  3. ↑ a b Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara: 2007, s. 153.
  4. ↑ a b J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 584.
  5. ↑ a b c Robert Hutchinson: Jane’s Submarines: War Beneath the Waves from 1776 to the Present Day. Londyn: 2001, s. 25.
  6. ↑ Jim Christley, Peter Bull: US submarines, 1900-35. Oxford: 2011, s. 10.
  7. ↑ a b Jim Christley, Peter Bull: US submarines, 1900-35. Oxford: 2011, s. 11.
  8. ↑ Ivan Gogin: 'A' submarines (1903) (ang.). Navypedia. [dostęp 2019-01-14].
  9. ↑ Tony DiGiulian: Torpedoes of the United States of America (ang.). www.navweaps.com. [dostęp 2016-11-23].
  10. ↑ a b c d e Robert Hutchinson: Jane’s Submarines: War Beneath the Waves from 1776 to the Present Day. Londyn: 2001, s. 27.
  11. ↑ John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: 1990, s. 151.
  12. ↑ a b c Jim Christley, Peter Bull: US submarines, 1900-35. Oxford: 2011, s. 13.

Bibliografia

  • Jim Christley, Peter Bull: US submarines, 1900-35. Oxford: Osprey Publishing, 2011. ISBN 978-1-84908-185-6.
  • Ten artykuł zawiera treści udostępnione w ramach domeny publicznej przez Dictionary of American Naval Fighting Ships. Treści te są umieszczone tutaj.
  • Tony DiGiulian: Torpedoes of the United States of America (ang.). www.navweaps.com. [dostęp 2016-11-23].
  • Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.)
  • Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.)
  • Ivan Gogin: 'A' submarines (1903) (ang.). Navypedia. [dostęp 2019-01-14].
  • Robert Hutchinson: Jane’s Submarines: War Beneath the Waves from 1776 to the Present Day. Londyn: HarperCollins, 2001. ISBN 978-0-00-710558-8. (ang.)
  • Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
  • John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: Studio Editions, 1990. ISBN 1-85170-378-0. (ang.)
Amerykańskie okręty podwodne typu A

Media użyte na tej stronie

Flag of the United States (1912-1959).svg
US Flag with 48 stars. In use for 47 years from July 4, 1912, to July 3, 1959.
USS Grampus (SS-4) 1910 - NH 77180.jpg
Photo # NH 77180   USS Grampus off San Diego, Calif., 1910