USS Indianola

USS Indianola
Ilustracja
Historia
StoczniaJoseph Brown Yard, Cincinnati
Wodowanie4 września 1862[1]
 US Navy
Wejście do służby14 stycznia 1863[1]
Wycofanie ze służby24 lutego 1863 (utracony)
Los okrętusamozatopiony 4 marca 1863, wrak sprzedany 29 listopada 1895
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność511 t[2]
Długość53,3 m (175 ft)[2]
Szerokość15,8 m (52 ft)
Zanurzenie1,5 m (5 ft)
Napęd
4 maszyny parowe, boczne koła łopatkowe, 2 śruby
Prędkość6 węzłów
Uzbrojenie
2 działa 279 mm (11in)
2 działa 229 mm (9in)
Opancerzenie
76 mm kazamata
Załoga144

USS Indianola – amerykańska rzeczna kanonierka pancerna marynarki wojennej Unii z okresu wojny secesyjnej, służąca na Missisipi w styczniu-lutym 1863 roku.

Budowa i opis

"Indianola" należała do trzech podobnych rzecznych kanonierek pancernych o małym zanurzeniu, zamówionych w stoczni Joseph Brown Yard w Cincinnati w stanie Ohio przez amerykański Departament Wojny w 1862 roku na potrzeby walk na Missisipi i jej dopływach (pozostałe to "Chillicothe" i "Tuscumbia")[3]. Wszystkie trzy były drewnianymi okrętami o napędzie bocznokołowym, z kołami łopatkowymi w dużych obudowanych tamborach blisko rufy, lecz dodatkowy napęd "Indianoli" i "Tuscumbii" stanowiły jeszcze dwie śruby. W przedniej części na pokładzie wszystkich tych okrętów znajdowała się szeroka i krótka opancerzona kazamata, z pochylonymi ścianami. Na "Indianoli" pomiędzy kazamatą a kołami łopatkowymi ciągnęła się ponadto lekka dwupiętrowa nadbudówka, mieszcząca kwatery[4]. Z powodu słabego uzbrojenia okrętu, kontradmirał David Porter zarządził pod koniec 1862 roku zbudować drugą kazamatę na rufie, mieszczącą dwa działa pomiędzy tamborami, podobnie, jak na "Tuscumbii"[5] (szkic z epoki sugeruje, że tambory zostały przy tym częściowo opancerzone z boków). Koszt budowy wyniósł około 182.000 dolarów[6]. Nazwa pochodziła od jednej z amerykańskich miejscowości.

Uzbrojenie główne stanowiły dwa gładkolufowe 11-calowe (279 mm) działa Dahlgrena, mogące strzelać przez strzelnice z przodu kazamaty lub jej boków (po jednym). Podczas budowy dodano dwa 9-calowe (229 mm) gładkolufowe działa Dahlgrena w kazamacie rufowej, strzelające w kierunku rufy[5]. Ponadto, okręt wyposażony był w taran[4].

Opancerzenie kazamaty składało się z płyt żelaznych grubości 76 mm (3 cali) na podkładzie drewnianym grubości 30 cm (12 cali)[4]. Ponadto, burty wokół były chronione przez 30-centymetrowej grubości konstrukcję określoną jako "fascia" (faszyna), pokrytą z zewnątrz 50 mm (2-calowymi) płytami żelaznymi[5]. Pokład był pokryty płytami 25 mm (1 cal)[2].

Kombinowany napęd okrętu składał się dwóch kół łopatkowych, napędzanych przez maszyny parowe o wymiarach tłoków ok. 61 x 183 cm (24x72 cale) oraz dwóch czterołopatowych śrub o średnicy 180 mm (6 stóp), napędzanych przez dwie maszyny o wymiarach tłoków 46 x 71 cm (18x28 cali). Parę zapewniało pięć kotłów, z których spaliny odprowadzano przed dwa wysokie kominy ustawione obok siebie, typowe dla amerykańskich statków rzecznych[4].

Wszystkie trzy kanonierki budowy Jamesa Browna (według niektórych źródeł, bazujące na projektach konstruktora Marynarki Samuela Hartta[7]) były uważane za mało udane, aczkolwiek "Indianola" była prawdopodobnie najlepszą z nich[7], chociaż szybka utrata okrętu nie pozwoliła na pełną ocenę. Koszt wszystkich trzech okrętów wyniósł jednak tylko nieco więcej, niż koszt jednego monitora[4].

Służba

Jeszcze przed wodowaniem 4 września 1862, nieukończony okręt został 2 września 1862 przejęty przez lokalne dowództwo Armii USA brygadiera generała Lewisa Wallace'a w celu pomocy w odparciu spodziewanego ataku na Cinncinati konfederatów, pod dowództwem Edmunda Kirby Smitha, którzy zdobyli Covington[8]. Jego dowódcą został mianowany 18 września Acting Master[9] Edward Shaw, a okręt uznano za zdolny do akcji 23 października, chociaż wciąż nie był w tej dacie ukończony[8]. Atak konfederatów jednak nie nastąpił. Po wykończeniu, "Indianola" została ostatecznie przyjęta do służby w marynarce USA, której w międzyczasie podporządkowano Zachodnią Flotyllę Kanonierek, 14 stycznia 1863[1]. Kanonierka dotarła do Cairo i dołączyła do flotylli 23 stycznia 1863[8].

Wkrótce kontradmirał David Porter zdecydował wysłać "Indianolę" w dół Missisipi, na tereny Konfederacji, w celu blokowania ujścia rzeki Red River, którą było dostarczane zaopatrzenie dla konfederatów[10]. Pierwsza walka "Indianoli" nastąpiła w nocy z 13 na 14 lutego 1863, kiedy okręt zdołał minąć umocnienia Vicksburga, pomimo ostrzału przez baterie nadbrzeżne. 16 lutego dostrzeżono konfederacki taranowiec CSS "Webb", który jednak uniknął starcia, a mgła udaremniła pościg[8]. Do 21 lutego "Indianola" patrolowała u ujścia Red River, po czym zawróciła w górę rzeki, holując dwie barki z węglem[8]. 24 lutego wieczorem "Indianola", zakotwiczona koło Carthage, ok. 30 mile na południe od Vicksburga, z dwoma barkami węglowymi, została zaatakowana przez taranowce konfederatów CSS "Queen of the West" (zdobyty okręt Unii, wysłany wcześniej do ujścia Red River) i CSS "Webb" oraz małą kanonierkę "Dr. Beatty"[11]. Staranowana siedem razy w toku starcia na bliskie odległości, "Indianola" zatonęła na płyciźnie, a jej dowódca poddał załogę[4]. Zginął jeden człowiek od ognia strzelców konfederackich, a jeden został ranny, natomiast atakujący mieli dwóch zabitych i trzech rannych[11].

Wizja artystyczna wysadzenia "Indianoli" - po lewej atrapa monitora

Konfederaci zdobyli uszkodzony okręt i rozpoczęli jego naprawy na miejscu. W celu niedopuszczenia do wydobycia i wcielenia okrętu pancernego do służby Południa, kontradmirał David Porter wysłał w dół rzeki barkę ucharakteryzowaną na monitor[10]. Podstęp się udał i konfederaci, na wieść o obecności okrętu pancernego, wysadzili 4 marca 1863 wciąż unieruchomioną "Indianolę" w powietrze[2].

Po zdobyciu terenu przez Unię, planowano odbudowę okrętu, którego kadłub i maszyny znajdowały się w niezłym stanie; tym razem z długą kazamatą z ośmioma działami w baterii burtowej. Zrezygnowano jednak z tego i wrak sprzedano 29 listopada 1895 za 3000 dolarów[6].

Jedynym dowódcą był Lt. Cmdr. (kmdr ppor.) George Brown[2].

Przypisy

  1. ↑ a b c A. Konstam, Union..., s.39 i D. Canney, The Old..., s.138
  2. ↑ a b c d e A. Konstam, Union..., s.39
  3. ↑ D. Canney, The Old..., s.95
  4. ↑ a b c d e f D. Canney, The Old..., s. 100.
  5. ↑ a b c D. Canney, The Old..., s.98, 100.
  6. ↑ a b D. Canney, The Old..., s. 101.
  7. ↑ a b A. Konstam, Union..., s.12-14
  8. ↑ a b c d e DANFS
  9. ↑ Odpowiednik porucznika, mianowany na czas wojny.
  10. ↑ a b Jan Gozdawa-Gołębiowski, Od wojny krymskiej do bałkańskiej, Gdańsk: Wydaw. Morskie, 1985, s. 145, ISBN 83-215-3259-4, OCLC 830182417.
  11. ↑ a b Spencer Tucker, Blue and Gray Navies: the Civil War Afloat, Annapolis: Naval Institute Press, 2006. ISBN 1-59114-882-0, s.223

Bibliografia

  • Donald L. Canney, The Old Steam Navy. Volume two. The ironclads 1842-1885, Annapolis 1993, ISBN 0-87021-586-8
  • Angus Konstam, Union River Ironclad 1861-65, New Vanguard no. 56, Osprey Publishing 2002, ISBN 1-84176-444-2
  • Indianola w serwisie Dictionary of American Naval Fighting Ships (DANFS) [dostęp 14-9-2011]

Media użyte na tej stronie

USS Indianola.jpg
USS Indianola, an American Civil War river gunboat.
Flag of the United States (1861-1863).svg
U.S. flag with 34 stars. In use from 4 July 1861 to 3 July 1863. Created by jacobolus using Adobe Illustrator, and released into the public domain.
USS Indianola blown up.jpg
USS Indianola, an American Civil War river gunboat, blown up by confederates to avoid recapture after a dummy Union warship appears. Original caption: "Line engraving after a sketch by Theodore R. Davis, published in "Harper's Weekly", 1863, depicting the 25 February 1863 operation in which a dummy ironclad (left) was floated down the Mississippi River by the U.S. Navy, causing the Confederates to destroy the captured ironclad USS Indianola. CSS Queen of the West is depicted at the right."
Ship was sunk at the head of Palmyra island. Then adjacent to the plantation of Jefferson Davis, and "New Carthage". Shown on this map [1]. Current day view of present day "Davis Island" is shown here.