Uczelnie i placówki naukowe w Toruniu

Uczelnie i placówki naukowe
w Toruniu

Tablica na budynku Sądu Okręgowego upamiętniająca 400-lecie założenia Gimnazjum Akademickiego
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Adres	Toruń

tzw. Ekonomia Gimnazjum Akademickiego (obecnie siedziba Sądu Okręgowego)

Kamienica przy ul. Żeglarskiej 1 - siedziba Instytutu Bałtyckiego

Uniwersytet Mikołaja Kopernika – największa i najlepsza uczelnia publiczna w północnej Polsce

Wyższa Szkoła Bankowa – największa biznesowa uczelnia prywatna w województwie kujawsko-pomorskim

Wyższe Seminarium Duchowne

Interdyscyplinarne Centrum Nowoczesnych Technologii UMK

Instytut Inżynierii Materiałów Polimerowych i Barwników

Dawny budynek WSFH, obecnie siedziba Franciszkańskiego Liceum Ogólnokształcącego

Do 2015 roku działało tu Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych

Uczelnie i placówki naukowe w Toruniu – szkolnictwo wyższe i instytucje naukowo-badawcze w Toruniu.

Nauka

Rys historyczny

Pierwszą uczelnią wyższą w Toruniu było Toruńskie Gimnazjum Akademickie, założone w 1568 roku przy ulicy Piekary. Było jedną z pierwszych uczelni wyższych w północnej Polsce. Gimnazjum Akademickie było prekursorem życia naukowego i kulturalnego (m.in. stworzyło pierwsze muzeum w 1594 roku) oraz promieniowało na cały region. Dzięki staraniom burmistrza Heinricha Strobanda uzyskało w 1594 roku dobre warunki pracy dydaktycznej i naukowej. Wśród jego profesorów w XVII i XVIII wieku znajdowali się zasłużeni badacze historii Polski i Prus, autorzy podręczników i rozpraw z różnych dziedzin wiedzy humanistycznej, współpracownicy czasopism naukowych^[1].

O powołanie uniwersytetu w nowoczesnej formie zabiegano od XIX wieku. W czasie rozbiorów rządy pruskie planowały stworzyć Uniwersytet Teologiczny, m.in. z prawem i ekonomią, do czego jednak nie doszło.

W okresie międzywojennym władze Torunia również zabiegały o stworzenie uniwersytetu. Wkrótce po przyłączeniu Pomorza Nadwiślańskiego do odrodzonej Rzeczypospolitej w 1920 roku rozpoczął się nowy etap starań o uniwersytet. Jeszcze przed 1920 Naczelna Rada Ludowa rozważała projekt utworzenia na ziemiach polskich zaboru pruskiego uniwersytetu w Gdańsku lub w Toruniu. Jednak rozwój sytuacji politycznej oraz niepewna przyszłość Pomorza skłoniły Komisariat NRL do zaakceptowania w grudniu 1918 roku wcześniejszej uchwały Sejmu Dzielnicowego i powołaniu szkoły wyższej w Poznaniu.

W Toruniu w 1920 roku pierwsze deklaracje utworzenia uniwersytetu wysunęła w listopadzie Narodowa Partia Robotnicza, obierając za patrona uczelni Mikołaja Kopernika. W tym celu powołano m.in. Instytut Bałtycki (potem przeniesiony do wybudowanej Gdyni).

W tym okresie w Toruniu istniało także Konserwatorium Muzyczne przy Pomorskim Towarzystwie Muzycznym; status ten uzyskało w roku 1925. W roku 1939 roku wraz z wybuchem II wojny światowej Konserwatorium zostało zamknięte i już nigdy nie wznowiło działalności, po 1945 roku szkoły te były likwidowane, a w ich miejsce powoływano Akademie Muzyczne, w Toruniu jednak jej nie powołano^[2].

W 1938 roku zapadła decyzja o powołaniu w Toruniu Uniwersytetu Mikołaja Kopernika jako filii Uniwersytetu Poznańskiego, z początkiem 1940 roku. Decyzję przerwała jednak II wojna światowa. Dopiero w 1947 roku, a więc 2 lata po utworzeniu Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, prof. Karol Górski ujawnił, iż przed wybuchem II wojny światowej uzyskano zgodę na otwarcie w Toruniu w 1940 roku zamiejscowego wydziału Uniwersytetu Poznańskiego, obejmującego katedry humanistyczne i geografię^[3].

Charakterystyka

W Toruniu znajduje się najstarsza, największa i najlepsza uczelnia publiczna w północnej Polsce, czyli Uniwersytet Mikołaja Kopernika^[4]. Znajdują się tu jedyne w województwie placówki Polskiej Akademii Nauk, a także kilkanaście innych placówek naukowo-badawczych, z których na wyróżnienie zasługuje największa i najważniejsza w regionie, ministerialny Instytut Inżynierii Materiałów Polimerowych i Barwników, powstały w 1962 roku i posiadający oddziały w Gliwicach i Piastowie. Wreszcie działalność naukowo-badawczą prowadzą liczne towarzystwa i stowarzyszenia naukowe oraz społeczno-kulturalne posiadające oddziały (w większości o charakterze regionalnym) w Toruniu. Największą w regionie i jedną z najstarszych w Polsce takich instytucji jest Toruńskie Towarzystwo Naukowe, założone w 1875 roku i posiadające 7 wydziałów (Nauk Historycznych, Filologiczno-Filozoficzny, Matematyczno-Przyrodniczy, Prawny, Teologiczny, Medyczny, Ekonomii i Biznesu)^[5][6].

Świadectwem ogromnego znaczenia i niejako potwierdzającym tezę o dominującej roli w województwie Torunia w zakresie naukowo-badawczym może być liczba kształconych w mieście doktorantów. Na ogólną liczbę 1198 osób kształcących się w regionie, aż 763 pobiera naukę w Toruniu (na całym Uniwersytecie Mikołaja Kopernika jest to 881 osób, z czego 117 na Wydziałach Collegium Medicum w Bydgoszczy). Uczelnia posiada najszerszą ofertę kształcenia, obejmując 13 dziedzin naukowych i 26 dyscyplin^[7].

Uczelnie

Uniwersytet

Akademie

Inne

Uczelnie zlikwidowane

Liczba studentów

Liczba studentów na przestrzeni lat^{[13][14][15][16]}:

Jednostki naukowo-badawcze

Placówki Polskiej Akademii Nauk

Toruń to jedyne miasto w województwie będące siedzibą instytutów Polskiej Akademii Nauk, są to:

Nazwa	Rok zał.	Kadra naukowa	Uwagi	Zdjęcie
Pracownia Słownika Polszczyzny XVI w. Instytutu Badań Literackich[17]	1949	11	Dotychczas ukazało się 36 tomów Słownika polszczyzny XVI wieku. Zespół toruński ma siedzibę przy ul. Piekary 8
Instytut Matematyczny oddział w Toruniu[18]		3 (1 prof.)	Siedziba mieści się w budynku Wydziału Matematyki i Informatyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika przy ul. Chopina 8. Pracownicy zatrudnieni są w ramach 3 zakładów: Teorii Prawdopodobieństwa i Matematyki Finansowej, Układów Dynamicznych, Analizy Funkcjonalnej
Zakład Astrofizyki Centrum Astronomicznego im. Mikołaja Kopernika[19]	1956	22 (4 prof.)	Zakład w Toruniu zajmuje się następującą tematyką: późne etapy ewolucji gwiazd, obiekty typu V838 Monocerotis, astrofizyka wysokich energii, badania promieniowania radiowego plazmy magnetosferycznej. Uczestniczy także w projektach międzynarodowych Southern African Large Telescope, Herschel Space Obserwatory oraz International Gamma Ray Laboratory
Zakład Geomorfologii i Hydrologii Niżu Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania[20]	1953	14 (1 prof.)	Zakład powstał jako Pracownia Mapy Geomorfologicznej i Hydrograficznej. Głównymi profilami badań są: ewolucja systemów rzeczno-jeziornych, badania i monitoring współczesnych procesów geodynamicznych, wykorzystanie narzędzi GIS w geomorfologii, badania georadarowe, rozwój strefy brzegowej sztucznych zbiorników wodnych na terenie Polski, ewolucja obiektów torfowiskowych i jeziornych
Zakład Historii Pomorza i Krajów Bałtyckich Instytutu Historii[21]	1953	8 (3 prof.)	Badania koncentrują się z jednej strony na działalności edytorsko-warsztatowej, z drugiej na prowadzeniu studiów o charakterze monograficznym, opartych na nowych kwerendach źródłowych
Zespół Fizyki Plazmy Pracownia w Obserwatorium Astronomicznym w Piwnicach pod Toruniem[22]	brak danych	co najmniej 1	Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk jest jedynym w Polsce instytutem, którego cała działalność merytoryczna związana jest z prowadzeniem badań przestrzeni wokółziemskiej, ciał Układu Słonecznego i samej Ziemi przy wykorzystaniu technologii kosmicznych i technik satelitarnych

Placówki podległe ministerstwom

Centralne Laboratorium GIORiN

Oprócz instytutów PAN w mieście swoją siedzibę mają liczne instytucje badawczo-rozwojowe podlegające odpowiednim ministerstwom, są to:

• Instytut Inżynierii Materiałów Polimerowych i Barwników^[23]– Ministerstwo Gospodarki
• Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Urządzeń Sterowania Napędów w Toruniu^[24] – Ministerstwo Gospodarki
• Centralne Laboratorium Głównego Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa^[25] – Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
• Instytut Ochrony Roślin. Terenowa Stacja Doświadczalna^[26] – Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
• Regionalna Stacja Hydrologiczno-Meteorologiczna^[27] – Ministerstwo Środowiska
• Narodowy Instytut Dziedzictwa^[28]– Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Inne placówki

• Interdyscyplinarne Centrum Nowoczesnych Technologii UMK^[29]
• Centrum Optyki Kwantowej UMK^[30]
• Centrum Transferu Technologii UMK
• Fundacja Generał Elżbiety Zawackiej^[31]
• Towarzystwo Naukowe^[32]
• Krajowe Laboratorium Fizyki Atomowej Molekularnej i Optycznej^[33]
• Centrum Badań i Konserwacji Dziedzictwa Kulturowego (w budowie)
• Centrum Nauk Technicznych UMK (w budowie)
• Centrum Badań Nielinowych im. J.P. Schaudera^[34]
• Instytut Turystyki Zakład Infrastruktury i Gospodarki Przestrzennej^[35]
• Instytut Kultury Zdrowia i Urody^[36]
• Instytut Terapeutyczny^[37]
• Instytut Procesów Informacyjnych^[38]
• Instytut im. św. Jana Pawła II „Pamięć i Tożsamość”^[39]

Przypisy