Uczta Baltazara (film)

Uczta Baltazara – polski film sensacyjny z 1954 roku w reż. Jerzego Zarzyckiego na podstawie powieści Tadeusza Brezy pod tym samym tytułem.

Opis fabuły

Polska roku 1947. Do kraju powraca inżynier Andrzej Uriaszewicz. Przyjeżdża tylko po to, aby wydobyć i przemycić ukryty podczas wojny obraz słynnego włoskiego malarza Veronese pt. Uczta Baltazara. Skrytka w ruinach jest jednak pusta. Przy pomocy swojego wspólnika – kombinatora Hazy, Uriaszewicz podąża tropem obrazu. Na pewnym etapie, dla ułatwienia poszukiwań podejmuje pracę jako nauczyciel fizyki w prowincjonalnej szkole. Zakochuje się również w tancerce Halinie Stępczyńskiej. Coraz bardziej przy tym angażuje się w życie odbudowującego się kraju, gdzie w końcu decyduje się pozostać, a kiedy odzyskuje obraz – postanawia przekazać go muzeum. Jednak jego wspólnik ma inne plany: wykrada Uriaszewiczowi podstępem drogocenne płótno i próbuje z nim uciec za granicę przez Bałtyk. Jego eskapada kończy się jednak tragicznie – Haza tonie, a Uczta wraz z nim pogrąża się w odmętach. Uriaszewicz jest wówczas już cenionym pracownikiem portu w Oliksnej na Ziemiach Odzyskanych, gdzie przyjeżdża do niego ukochana Halina. W zakończeniu również okazuje się, iż rzekomo cenny obraz był jedynie kopią słynnego dzieła, które kilkadziesiąt lat wcześniej zostało sprzedane przez polskiego właściciela za granicę.

Obsada aktorska

Port w Ustce, w którym kręcono filmowe plenery

• Jerzy Pietraszkiewicz – inż. Andrzej Uriaszewicz
• Olga Sawicka – Halina Stępczyńska
• Kazimierz Wichniarz – Zbigniew Haza
• Zorika Zarzycka – kelnerka
• Nina Andrycz – tancerka Joanna d'Ursins
• Michał Leśniak – Birkut, kapitan portu Oliksna
• Tadeusz Białoszczyński – Tomczyński
• Zofia Mrozowska – Tomczyńska
• Seweryn Butrym – proboszcz ze Skrzydlewa
• Janusz Jaroń – stryj Andrzeja, dyrektor "Polchemu"
• Józef Kondrat – Kienzel
• Józef Nalberczak – por. Kuszel, szef ochrony budowanej fabryki penicyliny
• Józef Kostecki – Dubieński, znajomy Hazy z czasów wojny
• Barbara Rachwalska – gospodyni proboszcza

i inni.

O filmie

Film był pierwszą z trzech kolejnych ekranizacji prozy Tadeusza Brezy stanowiących adaptację jego „socrealistycznej, pełnej schematów powieści”. Uwagę zwracały udane zdjęcia dwóch debiutantów (Bogusława Lambacha i Sergiusza Sprudina). Poza tym film spotkał się ze słabym odbiorem – krytyka wytykała liczne słabości i niedociągnięcia, a towarzyszył temu brak zainteresowania ze strony publiczności^[1]. Powstał nawet kalambur – Nie uczta Baltazara, sami się uczta, który Marek Hendrykowski przypomina w związku z widoczną w kinie socrealistycznym niechęcią do czerpania z wzorców i osiągnięć dawniejszej sztuki filmowej^[2].

Plenery

Ustka, Warszawa (m.in. Łazienki, ul. Nowy Świat, Aleje Ujazdowskie, Dworzec PKP Warszawa Główna).

Fakty o motywie malarskim Uczta Baltazara

Tytułowy obraz Uczta Baltazara istnieje naprawdę, jednak wbrew temu, co wynika z fabuły filmu, Veronese nigdy nie był autorem takiego dzieła. Motyw uczty kilkakrotnie pojawiał się w historii światowego malarstwa, malowali go m.in. Anglik John Martin i Amerykanin Washington Allston. Jednak najsłynniejszy obraz o tym tytule wyszedł spod pędzla Rembrandta. Płótno to nigdy nie znajdowało się w Polsce i nie było własnością prywatną. Najprawdopodobniej autor pierwowzoru scenariusza – Tadeusz Breza, zmienił autora dzieła na mniej znanego malarza (choć również wybitnego), aby uwiarygodnić istnienie arcydzieła tej klasy na ziemiach polskich.

Przypisy

Bibliografia

• Kinematografia w Polsce Ludowej. Filmowy Serwis Prasowy, Warszawa 1975
• Krzysztof Kucharski, Kino polskie 1945-1959. Toruń 2008

Linki zewnętrzne

• Uczta Baltazara w bazie IMDb (ang.)
• Uczta Baltazara w bazie Filmweb
• Uczta Baltazara w bazie filmpolski.pl
• Uczta Baltazara w Internetowej Bazie Filmowej (fdb.pl)
• Zdjęcia z filmu Uczta Baltazara w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”