Udea płowa

Udea płowa
Udea fulvalis
(Hübner, 1809)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

motyle

Rodzina

wachlarzykowate

Podrodzina

Spilomelinae

Plemię

Udeini

Rodzaj

udea

Gatunek

udea płowa

Synonimy
  • Pyralis fulvalis Hübner, 1809
  • Botys prunoidalis Staudinger, 1879

Udea płowa[1] (Udea fulvalis) – gatunek motyla z rodziny wachlarzykowatych i podrodziny Spilomelinae.

Taksonomia

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1809 roku przez Jacoba Hübnera pod nazwą Pyralis fulvalis[2]. Później przeniesiony został do rodzaju Udea, który to obejmuje ponad 200 gatunków, będąc najliczniejszym w podrodzinie. W obrębie rodzaju udeę płową zalicza się do grupy gatunków numeralis wraz z U. fimbriatralis, U. institialis, U. languidalis, U. lutealis, U. numeralis, U. olivalis i U. ruckdescheli. Wyniki molekularno-morfologicznej analizy filogenetycznej z 2016 roku umieszczają ten gatunek jako bazalny względem kladu obejmującego U. numeralis, U. fimbriatralis, U. languidalis i U. ruckdescheli[3].

Morfologia

Imago w spoczynku

Motyl ten osiąga od 24 do 29 mm rozpiętości skrzydeł[4]. Ubarwienie i wzór skrzydeł są podobne do wielu innych gatunków z grup numeralis i ferrugalis. Od U. ruckdescheli samca można odróżnić po większym winkulum, dłuższych fibulach oraz krótszej i pozbawionej ząbkowanego żeberka apodemie dystalnej w genitaliach. Samica udei płowej różni się z kolei od U. ruckdescheli rurkowatym przedsionkiem (antrum) genitaliów[3].

Ekologia i występowanie

Owad ten zamieszkuje polany, pobrzeża lasów, łąki, parki, ogrody i zarośla[1]. Owady dorosłe aktywne są od lipca do sierpnia[4][1]. Odżywiają się nektarem[1]. Gąsienice pojawiają się już w sierpniu i wrześniu[5], jednak odżywiać zaczynają się dopiero na wiosnę, po przezimowaniu[6]. Są fitofagami żerującymi na szałwii łąkowej, mierznicy czarnej i kozibrodzie łąkowym. W warunkach hodowlanych przyjmują też rdest. W literaturze pojawiają się też niepewne doniesienia o żerowaniu na lepnicy czerwonej[7], natomiast wymienianie jako roślin żywicielskich derenia jadalnego i firletki jest według Erwina Rennwalda błędne[7].

Gatunek palearktyczny[2]. W Europie znany jest z Hiszpanii, Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Rumunii, Bułgarii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Albanii, Macedonii Północnej, Grecji oraz europejskiej części Rosji[8]. Dalej na wschód występuje na Syberii, sięgając aż za Bajkał[9]. W Polsce częstszy jest na północy kraju[1].

Przypisy

  1. a b c d e Udea fulvalis – Udea płowa. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2021-05-24].
  2. a b Udea. [w:] Funet.fi [on-line]. [dostęp 2021-05-24].
  3. a b Richard Mally, Andreas H. Segerer, Matthias Nuss. Udea ruckdescheli sp. n. from Crete and its phylogenetic relationships (Pyraloidea, Crambidae, Spilomelinae). „Nota Lepidopterologica”. 39 (2), s. 123–135, 2016. DOI: 10.3897/nl.39.9090. 
  4. a b Krzysztof Jonko: Udea fulvalis (Hübner, 1809). [w:] Lepidoptera Mundi [on-line]. [dostęp 2021-05-24].
  5. K.T. Schutze: Die Biologie der Kleinschmetterlinge unter besonderer Berücksichtigung ihrer Nährpflanzen und Erscheinungszeiten. Handbuch der Microlepidopteren. Raupenkalender geordnet nach der Illustrierten deutschen Flora von H. Wagner. Frankfurt am Main: 1931, s. 170.
  6. J.C.F. Fryer. Phlyctenia fulvalis and Crambus contaminellus in southern England. „The Entomologist”. 66 (847), s. 265-267, 1933. 
  7. a b Erwin Rennwald: Udea fulvalis (HÜBNER, [1809)]. [w:] Bestimmungshilfe für die in Europa nachgewiesenen Schmetterlingsarten [on-line]. [dostęp 2021-05-24].
  8. Udea fulvalis (Hübner, 1809). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2021-05-24].
  9. A.A. Shodotova. New for the asian part of Russia and little-known species of Crambidae (Lepidoptera). „Entomological Review”. 92, s. 879–885, 2012. 

Media użyte na tej stronie

Udea fulvalis (40136408534).jpg
Autor: Ilia Ustyantsev from Russia, Licencja: CC BY-SA 2.0

Exemplar found: Russia, Moscow Oblast, Odintsovsky District, near village Pestovo, 11.08.2017, by light

МО, Одинцовский р-н, окрестности деревни Пестово, 11.08.2017, на свет