Uhowo

Artykuł53°0′13″N 22°54′42″E
- błąd38 m
WD53°1'N, 22°51'E, 53°0'9.83"N, 22°54'38.77"E
- błąd20482 m
Odległość1578 m
Uhowo
wieś
Ilustracja
Ulica Kościelna (DW 682)
Państwo Polska
Województwo podlaskie
Powiatbiałostocki
GminaŁapy
Wysokość118-137 m n.p.m.
Liczba ludności (2011)1555[1][2]
Strefa numeracyjna85
Kod pocztowy18-100[3]
Tablice rejestracyjneBIA
SIMC0990698[4]
Położenie na mapie gminy Łapy
Mapa konturowa gminy Łapy, po prawej znajduje się punkt z opisem „Uhowo”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Uhowo”
Położenie na mapie powiatu białostockiego
Mapa konturowa powiatu białostockiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Uhowo”
Ziemia53°00′13″N 22°54′42″E/53,003611 22,911667
Strona internetowa

Uhowowieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie białostockim, w gminie Łapy[4][5]. Leży na północno-wschodnim brzegu Narwi.

Wieś duchowna, własność probostwa suraskiego, położona była w 1575 roku w powiecie suraskim w ziemi bielskiej województwa podlaskiego[6]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego.

Nazwa świadczy o pochodzeniu ruskim. Ruskie określenie łąki to ług. Uhowo, a wcześniej Hugowo, w języku rosyjskim znaczyłoby Ługowo (Лугово) .

Historia

Plaża nad Narwią w Uhowie
Most kolejowy LK6 nad Narwią w Uhowie

1445 r. – Pierwsze udokumentowane wzmianki o Uhowie – król Aleksander Jagiellończyk czyniąc nadania ziemskie, podarował „folwark zwany Uhowo, składający się z dwóch wsiów, Bojary i Uhowo”.

1569 r. – W środę, w wigilię Bożego Ciała, miał miejsce zajazd na ziemię uhowską. Wówczas Uhowo należało do proboszcza suraskiego Piotra z Poznania. Był on lekarzem Zygmunta Starego i Zygmunta Augusta, humanistą, kanonikiem krakowskim i wileńskim, profesorem Akademii Krakowskiej i UJ. Napadu tego dokonał starosta Jan Zborowski, chodziło o łupy.

1569 r. – Zjazd szlachecki w Uhowie. Pierwsze wzmianki o kościele.

1657 r. – W pobliżu Uhowa odbyła się walka Szwedów z oddziałami partyzanckimi.

1753 r. – Kościół katolicki został przebudowany ze starszej cerkwi pod wezwaniem "Wejścia Jezusa do Jerozolimy". Dowodem tego miały być dzwony byłej cerkwi i płyty nagrobne ze słowiańsko-ruskimi napisami i krzyżami wokół świątyni.

1772 r. – W maju 1772 roku odbyła się rozprawa sądu kościelnego w Janowie, w sprawie podniesienia świątyni w Uhowie. Na mocy wyroku podniesiono status kościoła uhowskiego do filialnego, dano prawo udzielania wszystkich sakramentów. W aktach zaczęto zapisywać "Ecclesiae uhoviensis filialens surazensis". Parafia w Uhowie założona pod koniec XVIII wieku składała się z 9 wsi. Pod protektoratem był cały zaścianek szlachecki Borowskie oraz Bojary i Łapy.

1797 r. – Uhowo straciło status parafii.

1904 r. – "Pop cerkwi (Przemienienia Pańskiego)[7] w Surażu posiada obraz, na którym widnieje cerkiew w Uhowie". Być może kościół wybudowany w 1753 roku nie był przebudowany z cerkwi. Wspomniana ikona "służyła za deskę do przygotowywania opłatków". Co do dzwonów ze słowiańsko-ruskimi napisami, w Uhowie istniała inna świątynia obrządku greckiego i stamtąd mogą pochodzić dzwony.

15 sierpnia 1921 r. – Konsekrowano kościół wybudowany w latach 1914-1919 według projektu Romualda Lenczewskiego. Zbudowany jest z czerwonej cegły w stylu neogotyckim. Kościół posiada jedną wieżę z dwoma dzwonami: św. Michała i św. Wincentego. Wnętrze dzieli się na prezbiterium, kruchtę, nawę główną i zakrystię.

1993 r. – W Uhowie ponownie powstała parafia.

Zabytki

Kościół pw. św. Wojciecha
  • zespół kościoła parafialnego pod wezwaniem św. Wojciecha, nr rej.: 837 z 30.08.1997
    • kościół, 1914-1919
    • drewniana kostnica, 2 poł. XIX wieku
    • cmentarz przykościelny
    • ogrodzenie
    • plebania, 1930[8].

Zobacz też

Przypisy

  1. Wieś Uhowo w liczbach, [w:] Polska w liczbach [online], polskawliczbach.pl [dostęp 2020-03-24] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1312 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
  5. Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. Aleksander Jabłonowski, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 6. cz. 2, Warszawa 1909, s. 124.
  7. Cerkiew Przemienienia Pańskiego w Surażu. [dostęp 2012-07-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-30)].
  8. Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie. 2021-09-30.

Media użyte na tej stronie

Podlaskie Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Podlaskie Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.50 N
  • S: 52.17 N
  • W: 21.45 E
  • E: 24.10 E
Powiat białostocki location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa powiatu białostockiego, Polska
Wikimedia Community Logo.svg
Logo społeczności Wikimedia. Proszę zauważyć, że w przeciwieństwie do większości logotypów związanych z ruchem Wikimedia, to logo nie jest zarejestrowane jako znak towarowy.
Podlaskie - Łapy - Uhowo - Kościelna 8 - Kościół św. Wojciecha 20110903 01.JPG
Autor: Krzysztof Kundzicz, Licencja: CC BY-SA 3.0
Kościół pw. św. Wojciecha B.M przy ulicy Kościelnej 8 w Uhowie, gmina Łapy, podlaskie
Podlaskie - Łapy - Uhowo - Kościelna 20110903 02.JPG
Autor: Krzysztof Kundzicz, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ul. Kościelna w Uhowie, gmina Łapy, podlaskie
Uhowo - Mosty kolejowe nad Narwia.jpg
Autor: Athantor, Licencja: CC BY-SA 3.0
Mosty kolejowe nad Narwią
Łapy (gmina) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Łapy, Polska
Uhowo, plaza.jpg
Autor: Krzysztof Dudzik (User:ToSter), Licencja: CC BY-SA 3.0
Plaża w Uhowie