Uistiti żółtogłowa
| Callithrix flaviceps[1] | |||
| (O. Thomas, 1903) | |||
 | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Parvordo | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek | uistiti żółtogłowa | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 (c) IUCN Red List of Threatened Species, species assessors and the authors of the spatial data., CC BY-SA 3.0 | |||
Uistiti żółtogłowa (Callithrix flaviceps) – gatunek ssaka naczelnego z rodziny pazurkowcowatych (Callithridae). Endemit Brazylii; krytycznie zagrożony wyginięciem.
Taksonomia
Gatunek opisał Oldfield Thomas, nadając mu nazwę Hapale flaviceps[3]. Holotyp pochodził z południa Espírito Santo, w Brazylii[3]. Gatunek ten czasem krzyżuje się z C. aurita (na obszarze Minas Gerais) i z C. geoffroii (na terenie Espírito Santo). Gatunek monotypowy[3].
Występowanie
Te drobne naczelne występują endemicznie w południowo-wschodniej Brazylii, na niewielkich obszarach leśnych w obrębie stanów: Espírito Santo, Minas Gerais i skrajnie północnego Rio de Janeiro[3][4][5]. Widywana od 400 m n.p.m.[4][5]
Morfologia
Ma wygląd typowy dla innych małp Nowego Świata[4]. Mają ciemne ubarwienie, futro ciemniejsze jest na wierzchu ciała[4]. Od innych uistiti różnią się białawo-żółtymi strzępkami sierści, okalającymi jej uszy[4][6]. Głowa jest ogólnie złocisto-kremowa, poza okolicami nosa i oczu[6]. Ma także duży, puszysty ogon[4]. Ma ostre zęby i małe pazurki na palcach[4][6].
Ekologia i zachowanie
Tryb życia i środowisko
Zwierzęta te występują w małych stadach, z przewagą samic i jedną (dominującą) samicą wydającą na świat potomstwo[6]. Małpy są aktywne w ciągu dnia[6]. Występują w lasach tropikalnych, nienaruszonych przez człowieka[4].
Małpy te w trakcie zaobserwowania zagrożenia wydają głośne piski i gwizdy[4][6]. Wysyłają także sygnały chemiczne[4][6]. Są małe i bardzo szybkie oraz zwinne[4]. Mimo to są często prześladowane przez ptaki szponiaste, oceloty, tukany i duże węże[4].
Odżywianie się
Są wszystkożerne, odżywiają przede wszystkim owocami, owadami, sokiem roślin (pozyskiwanym z ich łodyg), nasionami, nektarem i kwiatami, jajami i pisklętami[4][6].
Gatunek ten jest także mykofagiem[7][8]. Jest to bardzo rzadkie zachowanie u naczelnych i zostało ono udokumentowane tylko u pięciu gatunków pazurkowcowatych[8]. W 2008 roku badania z obszaru rezerwatu Augusto Ruschi wykazały, że dieta uistiti żółtogłowej składa się w 64% z grzybów[8][7]. Małpki zbierały grzyby (rodzaj Mycocitrus) z pędów bambusa z rodzaju Merostachys. Grzyby zjadane przez C. flaviceps zastępują soki roślin i włókno roślinne.
Rozród
Podobnie jak w przypadku innych pazurkowców, uistiti żółtogłowe są monogamiczne[4]. Ciąża trwa 140–150 dni i samica rodzi zwykle 2 młode[4]. Samice potrafią dawać mioty trzy razy w ciągu roku[4]. Następnie młodymi opiekują się wszyscy członkowie stada, aż do samodzielności młodych[4].
Status
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje Callithrix flaviceps za gatunek krytycznie zagrożony (CR)[2]. Liczebność populacji szacowana jest na 2000–2500 dorosłych osobników, a jej trend uznawany jest za spadkowy[2].
Przypisy
- ↑ Callithrix flaviceps, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ a b c F.R. de Melo i inni, Callithrix flaviceps, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] [dostęp 2021-11-13] (ang.).
- ↑ a b c d C.J. Burgin i inni, Illustrated Checklist of the Mammals of the World, wyd. Cz. 1: Monotremata to Rodentia, Barcelona: Lynx Editions, 2020, s. 176–177, ISBN 978-84-16728-34-3 [dostęp 2021-11-08].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Z. Throckmorton: Callithrix flaviceps. Animal Diversity Web. [dostęp 2021-11-08]. (ang.).
- ↑ a b Susan M. Ford, Leila M. Porter, Lesa C. Davis: The Smallest Anthropoids: The Marmoset/Callimico Radiation. Google Books. [dostęp 2021-11-08]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h BUFFY-HEADED MARMOSET biology & facts. Animalia.bio. [dostęp 2021-11-08]. (ang.).
- ↑ a b Renato R. Hilário, Stephen Francis Ferrari, Why Feed on Fungi? The Nutritional Content of Sporocarps Consumed by Buffy-Headed Marmosets, Callithrix flaviceps (Primates: Callitrichidae), in Southeastern Brazil, „Journal of Chemical Ecology”, 3, Springer, 2011, s. 145–149, DOI: 10.1007/s10886-011-9911-x (ang.).
- ↑ a b c Renato R. Hilário, Stephen F. Ferrari. Feeding ecology of a group of buffy-headed marmosets (Callithrix flaviceps): fungi as a preferred resource. „American Journal of Primatology”. 72 (6), 2010. DOI: 10.1002/ajp.20804. (ang.).
Media użyte na tej stronie
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
(c) IUCN Red List of Threatened Species, species assessors and the authors of the spatial data., CC BY-SA 3.0
Geographic distribution of the Buffy-headed Marmoset (Callithrix flaviceps).
Autor: Peter Schoen, Licencja: CC BY-SA 2.0
Buffy-headed marmoset (Callithrix flaviceps) in Espiríto Santo State, Brazil.