Układ naczyń żylnych

Układ naczyń żylnych
Ilustracja
Uproszczony schemat układu żylnego u człowieka.

Żyły krążenia małego

  • Żż. płucne (łac. vv. pulmonales):
    • żyła płucna prawa dolna (łac. v. pulmonalis dextra inferior)
    • żyła płucna prawa górna (łac. v. pulmonalis dextra superior)
    • żyła płucna lewa dolna (łac. v. pulmonalis sinistra inferior)
    • żyła płucna lewa górna (łac. v. pulmonalis sinistra superior)

Żyły krążenia wielkiego

Najważniejsze żyły krążenia wielkiego to:

  • żyła główna górna (łac. v. cava superior) powstała ze zlania się dwóch żył ramienno-głowowych (łac. vv. brachiocephalicae), które z kolei powstają z żyły podobojczykowej (łac. v. subclavia) oraz z żył szyjnych (łac. vv. iugulares);
  • żyła główna dolna (łac. v. cava inferior) powstająca z żył biodrowych wspólnych (łac. vv. iliacae communes) wytworzonych z żyły biodrowej zewnętrznej (łac. v. iliaca externa) oraz żyły biodrowej wewnętrznej (łac. v. iliaca interna).

Żyły krążenia wielkiego tworzą cztery grupy: układ żył serca, układ żyły głównej górnej, układ żyły głównej dolnej, układ żyły wrotnej.

Układ żył serca

Układ żyły głównej górnej

  1. Żyły głowy i szyi
    1. żyły mózgowia, opony twardej i jej zatoki oraz żyły ściany czaszki
      1. żyły mózgowia:
        • żyły mózgu (łac. vv. cerebri)
          • żyły głębokie mózgu:
            • żyła wewnętrzna mózgu (łac. v. cerebri interna)
              • żyła przegrody przezroczystej przednia (łac. v. septi pellucidi anterior)
              • żyła przegrody przezroczystej tylna (łac. v. septi pellucidi posterior)
              • żyła wzgórzowo-prążkowiowa górna (łac. v. thalamostriata superior)
              • żyły wzgórzowo-prążkowiowiowe dolne (łac. vv. thalamostriatae inferiores)
              • żyła naczyniówkowa górna (łac. v. choroidea superior)
              • żyła naczyniówkowa dolna (łac. v. choroidea inferior)
            • żyła wielka mózgu (łac. v. cerebri magna)
          • żyły powierzchowne mózgu:
          • żyły górne mózgu (łac. vv. cerebri superiores)
          • żyły dolne mózgu (łac. vv. cerebri inferiores):
            • żyła przednia mózgu (łac. v. cerebri anterior)
            • żyła środkowa głęboka mózgu (łac. v. cerebri media profunda)
            • żyła środkowa powierzchowna mózgu (łac. v. cerebri media superficialis)
          • żyły zespalające (łac. vv. anastomoticae)
            • żyła zespalająca górna (łac. v. anastomotica superior)
            • żyła zespalająca dolna (łac. v. anastomotica inferior)
          • żyła podstawna (łac. v. basalis)
            • żyła łącząca przednia (łac. v. communicans anterior)
            • żyła łącząca przednia (łac. v. communicans posterior)
            • koło żylne mózgu (łac. circulus venosus cerebri)
        • żyły móżdżku (łac. v. communicans posterior)
          • żyła górna robaka (łac. v. superior vermis)
          • żyły górne półkuli móżdżku (łac. vv. hemisphaerii cerebelli superiores)
          • żyła dolna robaka (łac. v. vermis inferior)
          • żyły dolne półkuli móżdżku (łac. vv. hemisphaerii cerebelli inferiores)
      2. żyły ściany czaszki:
        • żyły śródkościa (łac. vv. diploicae)
          • żyła śródkościa czołowa (łac. v. diploica frontalis)
          • żyła śródkościa czołowa przednia (łac. v. diploica temporalis anterior)
          • żyła śródkościa skroniowa tylna (łac. v. diploica temporalis posterior )
          • żyła śródkościa potyliczna (łac. v. diploica occipitalis)
        • żyły wypustowe (łac. vv. emissariae)
          • żyła wypustowa ciemieniowa (łac. v. emissaria parietalis)
          • żyła wypustowa sutkowa (łac. v. emissaria mastoidea)
          • żyła wypustowa kłykciowa (łac. v. emissaria condylaris)
          • żyła wypustowa potyliczna (łac. v. emissaria occipitalis)
        • sploty żylne kanałów kostnych
          • splot żylny otworu owalnego (łac. plexus venosus foraminis ovalis)
          • splot żylny tętnicy szyjnej wewnętrznej (łac. plexus venosus caroticus internus)
          • splot żylny kanału nerwu podjęzykowego (łac. plexus venosus canalis hypoglossi)
      3. żyły opony twardej mózgowia (łac. vv. meningeae):
        • żyły oponowe środkowe (łac. vv. meningeae mediae)
      4. zatoki żylne opony twardej (łac. sinus durae matris):
    2. żyły oczne:
      1. żyła oczna górna (łac. v. ophthalmica superior)
        • żyła łzowa (łac. v. lacrimalis)
        • żyły sitowe, przednia i tylna (łac. vv. ethmoidales, anterior et posterior)
        • żyła nosowo-czołowa (łac. v. nasofrontalis)
      2. żyła oczna dolna (łac. v. ophthalmica inferior)
    3. powierzchowne żyły głowy i szyi:
      1. żyła twarzowa (łac. v. facialis)
        • dopływy żyły twarzowej:
          • żyła kątowa (łac. v. angularis)
            • żyła nadbloczkowa (łac. v. supratrochlearis)
            • żyła nadoczodołowa (łac. v. supraorbitalis)
          • żyły powiekowe (łac. vv. palpebrales)
          • żyły nosowe zewnętrzne (łac. vv. nasales externae)
          • żyły wargowe (łac. vv. labiales)
          • żyła głęboka twarzy (łac. v. profunda faciei)
          • gałęzie przyusznicze (łac. rami parotidei)
          • żyła podbródkowa (łac. v. submentalis)
          • żyła podniebienna zewnętrzna (łac. v. palatina externa)
          • żyła zażuchwowa (łac. v. retromandibularis)
            • dopływy żyły zażuchwowej:
              • żyły skroniowe powierzchowne (łac. vv. temporales superficiales)
              • żyła skroniowa środkowa (łac. v. temporalis media)
              • żyła poprzeczna twarzy (łac. v. transversa faciei)
              • żyły stawowe żuchwy (łac. vv. articulares)
              • żyła rylcowo-sutkowa (łac. v. stylomastoidea)
              • żyły uszne przednie (łac. vv. auriculares anteriores)
              • żyły przyusznicze (łac. vv. parotideae)
              • żyły szczękowe (łac. vv. maxillares)
      2. żyła szyjna zewnętrzna (łac. v. iugularis externa)
        • dopływy żyły szyjnej zewnętrznej:
          • żyła uszna tylna (łac. v. auricularis posterior)
          • żyła potyliczna (łac. v. occipitalis)
          • żyła nadłopatkowa (łac. v. suprascapularis)
          • żyły poprzeczne szyi (łac. vv. transversae colli)
          • żyła szyjna przednia (łac. v. iugularis anterior)
    4. głębokie żyły głowy i szyi
      1. splot skrzydłowy (łac. plexus pterygoideus)
        • dopływy splotu skrzydłowego:
          • żyła klinowo-podniebienna (łac. v. sphenopalatina)
          • żyły oponowe środkowe (łac. vv. meningeae mediae)
          • żyły skroniowe głębokie (łac. vv. temporales profundae)
          • żyły zębodołowe górne (łac. vv. alveolares sup.)
          • żyły żwaczowe (łac. vv. massetericae)
          • żyła zębodołowa dolna (łac. v. alveolaris inferior)
      2. dopływy szyjne żyły ramienno-głowowej:
        • żyła kręgowa (łac. v. vertebralis)
          • żyła kręgowa przednia (łac. v. vertebralis anterior)
        • żyła szyjna głęboka (łac. v. cervicalis profunda)
      3. żyła szyjna wewnętrzna (łac. v. iugularis interna)
      4. dopływy żyły szyjnej wewnętrznej:
        • zatoka esowata (łac. sinus sigmoideus)
        • zatoka potyliczna (łac. sinus occipitalis)
        • splot żylny kanału n. podjęzykowego (łac. plexus venosus canalis hypoglossi)
        • żyła kanalika ślimaka (łac. v. canaliculi cochleae)
        • zatoka skalista dolna (łac. sinus petrosus inferior)
        • żyła potyliczna (łac. v. occipitalis)
        • żyła twarzowa (łac. v. facialis)
        • żyły gardłowe (łac. vv. pharyngeales)
        • żyła językowa (łac. v. lingualis)
        • dopływy żyły językowej:
          • żyła głęboka językowa (łac. v. profunda linguage)
          • żyły grzbietowe języka (łac. vv. dorsales linguae)
          • żyła towarzysząca n. podjęzykowemu (łac. v. comitans n. hypoglossi)
        • żyły tarczowe górne (łac. vv. thyroideae superiores)
    5. żyły kończyny górnej
      1. żyły głębokie (łac. vv. subfasciales)
        • żyły głębokie ręki
          • łuk żylny dłoniowy głęboki (łac. arcus venosus palmaris profundus)
        • żyły głębokie przedramienia i ramienia
          • żyły promieniowe (łac. vv. radiales)
          • żyły łokciowe (łac. vv. ulnares)
          • żyły ramienne (łac. vv. brachiales)
          • żyła ramienna wspólna (łac. v. brachialis communis)
          • dopływy żył ramiennych:
            • żyła odłokciowa
            • żyły mięśniowe
            • żyły poboczne łokciowe
            • żyła głęboka ramienia
        • żyła pachowa (łac. v. axillaris)
        • żyła podobojczykowa (łac. v. subclavia)
    6. żyły powierzchowne (łac. vv. cutaneae):
      1. żyły powierzchowne palców
        • sieć dłoniowa palców
          • splot opuszkowy
          • żyła międzygłowowa (łac. v. intercapitalis)
          • łuk żylny dłoniowy palca (łac. arcus venosus digitalis palmaris)
          • żyła międzypalcowa (łac. v. interdigitalis)
        • sieć grzbietowa palców
          • splot podpaznokciowy
          • łuk żylny grzbietowy palca (łac. arcus venosus digitalis dorsalis)
      2. żyły powierzchowne ręki
        • żyły grzbietu ręki
          • sieć żylna grzbietowa (łac. rete venosum dorsale manus)
          • żyły grzbietowe śródręcza (łac. vv. metacarpales dorsales)
          • łuk żylny grzbietowy śródręcza (łac. arcus venosus metacarpalis dorsalis)
            • żyły brzeżne ręki (łac. vv. marginales)
              • żyła odłokciowa palca małego (łac. v. salvatella)
              • żyła odpromieniowa kciuka (łac. v. cephalica pollicis)
        • żyły dłoni
      3. żyły powierzchowne przedramienia i ramienia
        • żyła odpromieniowa (łac. v. cephalica)
          • żyła odpromieniowa przedramienia (łac. v. cephalica antebrachii)
          • żyła odpromieniowa dodatkowa (łac. v. cephalica accessoria)
          • żyła pośrodkowa łokcia (łac. v. intermedia cubiti)
        • żyła odłokciowa (łac. v. basilica)
        • żyła pośrodkowa przedramienia (łac. v. intermedia antebrachii)
          • żyła pośrodkowa odłokciowa (łac. v. intermedia basilica)
          • żyła pośrodkowa odpromieniowa (łac. v. intermedia cephalica)
  2. Żyły klatki piersiowej i kręgosłupa
    1. żyły klatki piersiowej
      1. żyła główna górna (łac. v. cava superior)
      2. żyły ramienno-głowowe (łac. v. brachiocephalica)
        • kąt żylny (łac. angulus venosus)
        • dopływy żyły ramienno-głowowej z szyi
          • żyła tarczowa dolna (łac. v. thyroidea inferior)
          • żyły tarczowe najniższe (łac. vv. thyroideae imae)
          • żyła kręgowa (łac. v. vertebralis)
          • żyła szyjna głęboka (łac. v. cervicalis profunda)
          • żyła szyjna zewnętrzna (łac. v. iugularis ext.)
        • dopływy żyły ramienno-głowowej z klatki piersiowej
          • żyły osierdziowo-przeponowe (łac. vv. pericardiacophrenicae)
          • gałęzie doprowadzające krew ze śródpiersia:
            • żyły grasiczne (łac. vv. thymicae)
            • żyły osierdziowe (łac. vv. pericardiales)
            • żyły śródpiersiowe (łac. vv. mediastinales)
            • żyły oskrzelowe (łac. vv. bronchiales)
            • żyły tchawiczne (łac. vv. tracheales)
            • żyły przełykowe (łac. vv. esophageales)
          • żyły piersiowe wewnętrzne (łac. vv. thoracicae internae)
            • żyły mięśniowo-przeponowe (łac. vv. musculophrenicae)
            • żyły nadbrzuszne górne (łac. vv. epigastricae superiores)
            • żyły międzyżebrowe przednie (łac. vv. intercostales anteriores)
            • gałęzie przeszywające (łac. rami perforantes)
            • gałęzie mostkowe (łac. rami sternales)
          • żyła międzyżebrowa górna (łac. v. intercostalis superior)
      3. żyły skórne przedniej ściany tułowia
        • żyły skórne brzucha i piersi (łac. vv. cutaneae abdominis et pectoris)
          • splot żylny otoczkowy (łac. plexus venosus areolaris)
          • żyły piersiowo-nabrzuszne (łac. vv. thoracoepigastricae)
          • żyły żebrowo-pachowe (łac. vv. costoaxillares)
      4. żyły nieparzyste
    2. żyły kręgosłupa
      1. sploty żylne kręgowe zewnętrzne (łac. plexus venosi vertebrales externi)
      2. sploty żylne kręgowe wewnętrzne (łac. plexus venosi vertebrales interni)
      3. żyły podstawno-kręgowe (łac. vv. basivertebrales)
      4. żyły międzykręgowe (łac. vv. intervertebrales)
      5. żyły rdzeniowe (łac. vv. spinales)
        • żyły rdzeniowe wewnętrzne (łac. vv. spinales internae)
        • żyły rdzeniowe zewnętrzne (łac. vv. spinales externae)
        • żyły korzeniowe (łac. vv. radiculares)

Układ żyły głównej dolnej

  • żyły kończyny dolnej
    • żyły głębokie
      • żyły głębokie stopy
        • żyły głębokie stopy (łac. vv. dorsales pedis)
        • żyły podeszwowe boczne (łac. vv. plantares laterales)
        • łuk żylny podeszwowy (łac. arcus venosus plantaris)
        • żyły podeszwowe przyśrodkowe (łac. vv. plantares mediales)
        • żyły podeszwowe śródstopia (łac. vv. metatarsales plantares)
        • żyły przeszywające (łac. vv. perforantes)
      • żyły głębokie goleni
        • żyły piszczelowe przednie (łac. vv. tibiales anteriores)
        • żyły piszczelowe tylne (łac. vv. tibiales posteriores)
        • żyły strzałkowe (łac. vv. fibulares s. peroneales)
      • żyła podkolanowa (łac. v. poplitea)
        • dopływy żyły podkolanowej:
          • żyły kolana (łac. vv. geniculares)
          • żyły łydkowe (łac. vv. surales)
          • żyła odstrzałkowa (łac. v. saphena parva)
      • żyła udowa (łac. v. femoralis)
        • dopływy żyły udowej:
          • żyła nabrzuszna powierzchniowa (łac. v. epigastrica superficialis)
          • żyła okalająca biodro powierzchowna (łac. v. circumflexa iliaca superficialis)
          • żyły piersiowo-nabrzuszne (łac. vv. thoracoepigastricae)
          • żyły sromowe zewnętrzne (łac. vv. pudendae externae):
            • żyły mosznowe przednie (łac. vv. scrotales anteriores)
            • żyły wargowe przednie (łac. vv. labiales anteriores)
            • żyły grzbietowe powierzchowne prącia (łac. vv. dorsales superficiales penis)
            • żyły grzbietowe powierzchowne łechtaczki (łac. vv. dorsales superficiales clitoridis)
          • żyła odpiszczelowa (łac. v. saphena magna)
          • żyła głęboka uda (łac. v.profunda femoris)
            • żyły przeszywające (łac. vv. perforantes)
            • żyły okalające udo przyśrodkowe (łac. vv. cricumflexae mediales femoris)
            • żyły okalające udo boczne (łac. vv. cricumflexae laterales femoris)
      • żyły głębokie okolicy pośladkowej
        • żyły pośladkowe górne (łac. vv. gluteae superiores)
        • żyły pośladkowe dolne (łac. vv. gluteae inferiores)
    • żyły powierzchowne
      • żyły powierzchowne stopy
        • żyły palców
          • żyły grzbietowe palców (łac. vv. digitales dorsales)
          • żyły międzygłowowe (łac. vv. intercapitales)
          • żyły grzbietowe śródstopia (łac. vv. metatarsales dorsales)
          • łuk żylny grzbietowy stopy (łac. arcus venosus dorsalis pedis)
          • żyły podeszwowe palców (łac. vv. digitales plantares)
          • łuk żylny podeszwowy (łac. arcus venosus plantaris)
        • żyły podeszwowe
          • sieć żylna podeszwowa (łac. rete venosum plantare)
        • żyły grzbietowe stopy
          • sieć żylna grzbietowa (łac. rete venosum dorsale)
      • żyła odpiszczelowa (łac. v. saphena)
      • żyła odstrzałkowa (łac. v. saphena parva)
    • żyły brzucha i miednicy
      • żyła główna dolna (łac. v. cava inferior)
        • dopływy żyły głównej dolnej:
        • żyły przeponowe dolne (łac. vv. phrenicae inferiores)
        • żyły lędźwiowe (łac. vv. lumbales)
        • żyły wątrobowe (łac. vv. hepaticae)
        • żyły nerkowe (łac. vv. renales)
        • żyła nadnerczowa (łac. v. suprarenalis)
        • żyła jądrowa (łac. v. testicularis)
        • żyła jajnikowa (łac. v. ovarica)
      • żyły biodrowe wspólne (łac. vv. iliacae communes)
        • żyła krzyżowa pośrodkowa (łac. v. sacralis mediana)
      • żyły biodrowe zewnętrzne (łac. v. iliaca externa)
        • dopływy żyły biodrowej zewnętrznej:
        • żyła okalająca biodro głęboka (łac. v. circumflexa iliaca profunda)
        • żyła nadbrzuszna dolna (łac. v. epigastrica inferior)
      • żyły biodrowe wewnętrzne (łac. v. iliaca interna):
        • gałęzie ścienne
          • żyła biodrowo-lędźwiowa (łac. v. iliolumbalis)
          • żyły krzyżowe boczne (łac. vv. sacrales laterales)
          • żyły pośladkowe górne (łac. vv. gluteae superiores)
          • żyły pośladkowe dolne (łac. vv. gluteae inferiores)
          • żyły zasłonowe (łac. vv. obturatoriae)
        • gałęzie trzewne
          • żyła sromowa wewnętrzna (łac. v. pudenda interna)
            • dopływy żyły sromowej wewnętrznej:
            • żyły głębokie prącia lub łechtaczki (łac. vv. profundae penis resp. clitoridis)
            • żyły opuszki prącia lub przedsionka pochwy (łac. vv. bulbi penis resp. vv. bulbi vestibuli vaginae)
            • żyły mosznowe tylne lub wargowe tylne (łac. vv. scrotales posteriores resp. labiales posteriores)
            • żyły odbytnicze dolne (łac. vv. rectales inferiores)
            • żyła grzbietowa prącia (łac. v. dorsalis penis)
            • żyły okalające prącie (łac. vv. cricumflexae penis)
            • żyła grzbietowa łechtaczki (łac. v. dorsalis clitoridis)
            • żyły grzbietowe powierzchowne prącia (łac. vv. dorsales penis superficiales)
            • żyły grzbietowe powierzchowne łechtaczki (łac. vv. dorsales clitoridis superficiales)
          • splot żylny odbytniczy (łac. plexus venosus rectalis)
          • splot żylny pęcherzowy (łac. plexus venosus vesicalis)
          • splot żylny sterczowy (łac. plexus venosus prostaticus)
          • splot żylny maciczny (łac. plexus venosus uterinus)
          • splot żylny pochwowy (łac. plexus venosus vaginalis)

Układ żyły wrotnej

  • żyła wrotna wątroby (łac. v. portae hepatis)
    • dopływy początkowe:
      • żyła krezkowa górna (łac. v. mesenterica superior)
        • dopływy boczne żyły krezkowej górnej:
        • żyły jelita czczego i krętego (łac. vv. ieiunales et ileales)
        • żyła krętniczo-okrężnicza (łac. v. ileocolica)
        • żyła wyrostka robaczkowego (łac. v. appendicularis)
        • żyła okrężnicza prawa (łac. v. colica dextra)
        • żyły trzustkowe (łac. vv. pancreaticae)
        • żyła sieciowo-żołądkowa prawa (łac. v. gastroomentalis dextra)
        • żyła trzustkowo-dwunastnicza dolna (łac. v. pancreaticoduodenalis inf.)
      • żyła śledzionowa (łac. v. splenica s. lienalis)
        • dopływy żyły śledzionowej:
        • żyły trzustkowe (łac. vv. pancreaticae)
        • żyły żołądkowe krótkie (łac. vv. gastricae breves)
        • żyła żołądkowo-sieciowa lewa (łac. v. gastroomentalis sinistra)
      • żyła krezkowa dolna (łac. v. mesenterica inferior)
        • dopływy żyły krezkowej dolnej:
        • żyły esicze (łac. vv. sigmoideae)
        • żyła okrężnicza lewa (łac. v. colica sin.)
        • żyła odbytnicza górna (łac. v. rectalis sup.)
    • pień żyły wrotnej wątroby
    • gałęzie końcowe żyły wrotnej wątroby
    • gałęzie boczne żyły wrotnej wątroby:
      • żyła żołądkowa lewa (łac. v. gastrica sinistra)
      • żyła żołądkowa prawa (łac. v. gastrica dextra)
      • żyła przedodźwiernikowa (łac. v. prepyrolica)
      • żyła trzustkowo-dwunastnicza górna tylna (łac. v. pancreaticoduodenalis superior posterior)
      • żyła pęcherzykowa (łac. v. cystica)
      • żyła pępkowa (łac. v. umbilicalis)
    • żyły wrotne dodatkowe

Bibliografia

  • Adam Bochenek, Michał Reicher, Anatomia człowieka, Stanisław Hiller (oprac.), Wiesław Łasiński (oprac.), t. III, Warszawa: Wydaw. Lekarskie PZWL, 1998, s. 349-432, ISBN 83-200-2171-5, OCLC 830263012.

Star of life.svg Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Media użyte na tej stronie

Star of life.svg

The Star of Life, medical symbol used on some ambulances.

Star of Life was designed/created by a National Highway Traffic Safety Administration (US Gov) employee and is thus in the public domain.
Venous system pl.svg
Uproszczony schemat układu żylnego u człowieka.