Układ regularny

Układ regularny (sześcienny) – układ krystalograficzny, w którym wszystkie trzy jednostki osiowe mają jednakową długość i są w stosunku do siebie prostopadłe[1].

Do układu regularnego należą kryształy o największej liczbie elementów symetrii. Na jednym krysztale mogą występować równocześnie 3 osie czterokrotnej symetrii, 4 osie trzykrotnej symetrii i 6 osi dwukrotnej symetrii; ponadto 9 płaszczyzn symetrii i środek symetrii.

Typowymi przedstawicielami tej grupy są:

W tym układzie krystalizuje około 12% minerałów; np. miedź rodzima, złoto rodzime, srebro rodzime, diament, galena, halit, fluoryt, uraninit, spinel, magnetyt, granat, sfaleryt, tetraedryt, sodalit, piryt, haueryt, skutterudyt.

  • Typy centrowań układu regularnego
  • prymitywny (prosty)
    cP, sc lub c.s.[2]
  • przestrzennie centrowany
    cI lub bcc[2]
  • ściennie centrowany[3][a]
    cF lub fcc[2]
  • Przykłady kryształów układu regularnego

  • piryt – oktaedr

  • (c) Rob Lavinsky, iRocks.com – CC-BY-SA-3.0

    piryt – sześcian

  • fluoryt – oktaedr

  • granat – dwunastościan rombowy

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ Inne spotykane określenia: zewnętrznie centrowany[4], płasko centrowany[5], powierzchniowo centrowany.

Przypisy

  1. ↑ Zbigniew Bojarski i inni, Krystalografia, wyd. 3 uaktual., Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 20–23, ISBN 978-83-01-14704-4, OCLC 749334638.
  2. ↑ a b c François Cardarelli, Materials Handbook. A Concise Desktop Reference, Springer, 2008, s. 1212, DOI: 10.1007/978-1-84628-669-8, ISBN 978-1-84628-668-1.
  3. ↑ D. Kryt, B. Semeniuk (red.), Słownik chemiczny angielsko-polski i polsko-angielski, Warszawa: WNT, 1979.
  4. ↑ Włodzimierz Trzebiatowski, Chemia nieorganiczna, wyd. VIII, Warszawa: PWN, 1978, s. 566–567.
  5. ↑ Adam Bielański, Chemia ogólna i nieorganiczna, wyd. VII, Warszawa: PWN, 1981, s. 593, ISBN 83-01-02626-X.
Układy krystalograficzne

Media użyte na tej stronie

Pyrite-135018.jpg
(c) Rob Lavinsky, iRocks.com – CC-BY-SA-3.0
Pyrite
Locality: Fuente del Moro, Navajún, La Rioja, Spain (Locality at mindat.org)
Size: 8.7 x 6.1 x 3.9 cm.
If you can get past the fact that they are "just" pyrites, you have to admit that these PERFECT cubes on matrix from Spain are amongst the most striking crystals in the mineral kingdom. Non-mineral people usually cannot believe that they form naturally, in fact! This is a LARGE, PRISTINE cube, wonderfully isolated and fully exposed on the matrix. It measures 2.5 cm on edge and has a mirror-golden luster. A fabulous-looking specimen!
Cubic.svg
Autor: Original PNGs by Daniel Mayer, traced in Inkscape by Stannered, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Simple cubic crystal structure
Cubic-body-centered.svg
Autor:  
Vector:
, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Body-centered cubic crystal structure
PyritOktaeder.jpg
Autor: Simon Eugster --Simon 15:22, 11 April 2006 (UTC), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Pyrit, Oktaeder
Granat, Madagaskar.JPG
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Kluka (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC-BY-SA-3.0
granat, pochodzenie Madagaskar, autor zdjęcia Stowarzyszenie Spirifer
Fluorite octahedrons.jpg
Autor: Amy M Lavine, Licencja: CC BY-SA 4.0
An assortment of small fluorite octahedron crystals. Original photograph by Amy M Lavine for Sketch Hudson, created May 23, 2016.
Cubic-face-centered.svg
Autor: Original PNGs by Daniel Mayer and DrBob, traced in Inkscape by User:Stannered, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Face-centered cubic crystal structure