Ukraiński Komitet Krajowy

Ukraiński Komitet Krajowy ukr. Український Крайовий Комітет (UKK) - komitet, utworzony we wrześniu 1941 przez niemieckie władze okupacyjne w zajętym przez Wehrmacht 30 czerwca 1941 Lwowie jako jedyna legalna ukraińska organizacja społeczna i reprezentacja społeczeństwa ukraińskiego wobec władz niemieckich. Jej zadania były podobne do zadań Ukraińskiego Komitetu Centralnego (UCK)[1].

Przewodniczącym Komitetu został Kost Pankiwskyj, zastępcą został Mychajło Dobrianski-Demkowycz. Komitet do grudnia 1941 zorganizował swoją strukturę i oddziały terenowe. W jego skład wchodziły wydziały:

  • organizacyjny (kier. Mychajło Roslak, zast. Mykoła Cenko)
  • finansowy (kier. Ilaryj Olchowyj, zast. J. Sawczak, zast. Wołodymyr Puszkar)
  • prawny (kier. Wołodymyr Łysyj, zast. M. Wołoszyn)
  • opieki społecznej (kier. o. W. Łycyniak, zast. P. Sanoćkyj)
  • gospodarczy (kier. Marko Baczynśkyj (następnie M. Mazuryk), zast. P. Koniuch)
  • szkolny (kier. Zenon Zełenyj)
  • kulturalny (kier. Wołodymyr Zubryćkyj)
  • młodzieżowy (kier. Seweryn Łewyćkyj)
  • kobiecy (kier. Maria Bilak, zast. M. Zajaczkiwśka)
  • opieki nad jeńcami (kier. T. Worobeć, zast. I. Czerkawśkyj)
  • pracy (kier. Iwan Tkacz)
  • kontrolny (kier. D. Kwasnycia)

Odpowiednio do niemieckiego podziału administracyjnego organizowano 16 Ukraińskich Komitetów Okręgowych (UOK), 31 komitetów powiatowych, 46 delegatur rejonowych, 9 delegatur na przedmieściach Lwowa. We wsiach działali ukraińscy mężowie zaufania.

Komitet chronił społeczeństwo ukraińskie przed niedogodnościami okupacji, rozbudowywał sieć administracyjną, pomagał radzieckim urzędnikom w powrocie na Naddnieprze[2], ukraińskim jeńcom z Armii Czerwonej, zwalnianym przez Niemców z niewoli[3], organizował pomoc jeńcom przebywającym w obozach jenieckich. Razem z UCK pomagał również ukraińskiej ludności Podkarpacia: organizował dzielnicowe, zakładowe i szkolne stołówki, starał się o otwarcie szkół zawodowych i gimnazjów.

Komitet zakończył działalność w marcu 1942, kiedy to władze Generalnego Gubernatorstwa zdecydowały o podporządkowaniu go UCK przewodniczący UKK został zastępcą przewodniczącego UCK, utworzono filię UCK we Lwowie, do której przeniesiono z Krakowa wydziały pracy kulturalnej oraz młodzieży.

Literatura

  • Grzegorz Mazur, Jerzy Skwara, Jerzy Węgierski - "Kronika 2350 dni wojny i okupacji Lwowa", Katowice 2007, ​ISBN 978-83-86250-49-3​
  • Енциклопедія українознавства, tom 9, s. 3427-3428, Lwów 2000, ​ISBN 5-7707-4048-5​

Przypisy

  1. ↑ Przewodniczący UKC Wołodymyr Kubijowycz nie wyraził zgody na rozszerzenie działalności UKC na wschód ze względu na skomplikowaną sytuację polityczną we Lwowie
  2. ↑ Енциклопедія українознавства, tom 9, s. 3428
  3. ↑ Szef Oberkommando des Heeres 25 lipca 1941 r. wydał zarządzenie nr 11/4590 w sprawie zwolnienia z niewoli żołnierzy niektórych narodowości – Niemców nadwołżańskich, Litwinów, Łotyszy, Estończyków, Ukraińców, a później również Białorusinów. Do czasu wstrzymana tej akcji na mocy rozporządzenia OKW nr 3900 z 13 listopada 1941 r. zostało zwolnionych 318 770 ludzi, w tym 277 761 Ukraińców.