Ulica św. Krzyża w Krakowie

ulica św. Krzyża
	Stare Miasto
	; Widok z pl. św. Ducha
Państwo	Polska
Miejscowość	Kraków
Długość	ok. 440 m
Przebieg
	Położenie na mapie Krakowa ulica św. Krzyża
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de ulica św. Krzyża
	Położenie na mapie województwa małopolskiego ulica św. Krzyża
	50,062286°N 19,942578°E/50,062286 19,942578

Ulica św. Krzyża – ulica na Starym Mieście w Krakowie. Łączy ul. Sienną z ul. Szpitalną. Pierwsza zabudowa tej ulicy jest datowana na okres sprzed lokacji miasta tj. przed 1257. Początkowo ulicę nazywano Szpitalną, Świńską, a na Planie Kołłątajowskim Świnią^[1]. W średniowieczu w rejonie tej ulicy znajdowała się większość miejskich browarów, których w Krakowie było wówczas przeszło 25. Hodowano tam też w dużej liczbie świnie. Dokuczliwość tej hodowli spowodowała, że już w 1405 r. władze miejskie usiłowały ograniczyć ich pogłowie. W 1468 r. wydano statut, na mocy którego każda świnia biegająca samopas miała zostać skonfiskowana, a jej właściciel ukarany grzywną w wysokości 12 groszy^[2]^[3]. W późniejszym czasie ulica nosiła nazwę Uliczki lub Kącika Świętego Krzyża, ulokowane były tu topnie wosku i łoju należące do uboższych mieszczan krakowskich^[4].

Niektóre kamienice

Archiwum Państwowe – na rogu ul. Siennej (Sienna nr 16) i ul. św. Krzyża znajduje się główna siedziba Archiwum Państwowego w Krakowie. Uchwałą Rady Miasta Krakowa z 2 czerwca 1887 roku kamienica została siedzibą Archiwum Aktów Dawnych Miasta Krakowa. Od 1951 roku Archiwum podlegało Naczelnemu Dyrektorowi Archiwów Państwowych, a 1 lutego 1952 roku zostało włączone do Archiwum Państwowego w Krakowie^[5].
Nr 1 – w domu przebudowanym z trzech gotyckich kamieniczek w połowie XIX w. mieszkał Juliusz August John (1804-1886), właściciel browaru przy ul. Lubicz. Tzw. Browar Johna był największym browarem w Krakowie, a potem w całej Galicji. Słynął z produkcji dobrego piwa nagrodzonego wieloma krajowymi medalami i nagrodami. John był wieloletnim radnym miejskim, współzałożycielem Kasy Oszczędności m. Krakowa, dyrektorem krakowskiej filii Austriackiego Banku Narodowego oraz kuratorem zboru ewangelickiego. Prowadził również działalność społeczną i dobroczynną. W roku 1868 ofiarował 3 tys. zł reńskich na schronisko dla zubożałych mieszczan^[6].
Nr 7 – na parterze budynku miała siedzibę przed I wojną światową studencka organizacja "Spójnia"^[1], obecnie mieści się w nim siedziba Fundacji Mam Marzenie. W domu tym 21 marca 1914 Włodzimierz Lenin wygłosił odczyt dla studentów^[4].
Nr 21a – Kamienica Krongoldów
Nr 23 – Probostwo Kościoła św. Krzyża, gotycki dom mieszkalny, o grubych ścianach (z dzikiego kamienia i cegły) oraz wąskich oknach ułatwiających obronę; stał przy murach miejskich. Jest siedzibą biura parafii św. Krzyża. Plebania jest najstarszym zachowanym budynkiem mieszkalnym w Krakowie. W 1909 roku przeprowadzono restaurację budynku pod kierunkiem Jana Zawiejskiego^[7].
Nr 16 – Kuźnia Zieleniewskich (zob. też Kamienica Zieleniewskich), najstarsza zachowana część fabryki Ludwika Zieleniewskiego, działającej w tym miejscu w latach 1851-1886. Prowadzi tędy Krakowski Szlak Techniki – szlak tematyczny dziedzictwa przemysłowego w Krakowie utworzony 6 kwietnia 2006 r. W 2009 r. runęła fasada budynku^[8].
Kamienica Bartynowskich – na rogu ul. św. Krzyża i św. Tomasza

Galeria

Widok od skrzyżowania z ul. Sienną na północ
ul. św. Krzyża 3
Kamienica
ul. św. Krzyża 15
Kamienica
ul. św. Krzyża 17
Kamienica

Przypisy

↑ ^a ^b Jan Adamczewski Kraków od A do Z, KAW Kraków
↑ Marek Żukow-Karczewski, Wyznawcy Bakchusa w dawnym Krakowie, czyli z życia cechu pijackiego w XVI i XVII wieku, "KRAKÓW" Magazyn Kulturalny, 3/31/1991.
↑ Marek Żukow-Karczewski, Krowy, świnie, dziady, rynsztoki i franca, czyli obrzydliwości krakowskie, "Gazeta Krakowska" Magazyn "Od Piątku Do Piątku", 29 (13641) 1993.
↑ ^a ^b JerzyJ. Kossowski JerzyJ., LeszekL. Ludwikowski LeszekL., Ulicami Krakowa, Kraków: Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne, 1968, s. 73 .
↑ Archiwum Państwowe w Krakowie – Dzieje
↑ M.Ż.K.(Marek Żukow-Karczewski), Całe miasto mówiło... O Johnie, "Echo Krakowa", 27 IX 1994 r., nr 188 (14260).
↑ Michał Rożek, Przewodnik po zabytkach Krakowa, 2006, s. 224.
↑ Kraków: zawalił się mur kamienicy przy ul. św. Krzyża. [w:] naszemiasto.pl [on-line]. 2009-09-09. [dostęp 2010-11-19].

Linki zewnętrzne

Plan Kołłątajowski Krakowa – 1785 r.
Kraków w XVIII w. według K. Bąkowskiego – z ulicą Świnią (św. Krzyża)
Archiwum fotografii miasta Krakowa
Archiwum Państwowe w Krakowie

[ja-az-1] Jan Adamczewski Kraków od A do Z, KAW Kraków

[2] Marek Żukow-Karczewski, Wyznawcy Bakchusa w dawnym Krakowie, czyli z życia cechu pijackiego w XVI i XVII wieku, "KRAKÓW" Magazyn Kulturalny, 3/31/1991.

[3] Marek Żukow-Karczewski, Krowy, świnie, dziady, rynsztoki i franca, czyli obrzydliwości krakowskie, "Gazeta Krakowska" Magazyn "Od Piątku Do Piątku", 29 (13641) 1993.

[krakow-4] JerzyJ. Kossowski JerzyJ., LeszekL. Ludwikowski LeszekL., Ulicami Krakowa, Kraków: Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne, 1968, s. 73 .

[5] Archiwum Państwowe w Krakowie – Dzieje

[6] M.Ż.K.(Marek Żukow-Karczewski), Całe miasto mówiło... O Johnie, "Echo Krakowa", 27 IX 1994 r., nr 188 (14260).

[7] Michał Rożek, Przewodnik po zabytkach Krakowa, 2006, s. 224.

[8] Kraków: zawalił się mur kamienicy przy ul. św. Krzyża. [w:] naszemiasto.pl [on-line]. 2009-09-09. [dostęp 2010-11-19].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne

Ulica św. Krzyża w Krakowie

Spis treści

Niektóre kamienice

Galeria

Przypisy

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie