Ulica Bracka w Warszawie

Ulica Bracka w Warszawie

Śródmieście Północne, Śródmieście Południowe
Ulica Bracka przy placu Trzech Krzyży
Państwo	Polska
Miejscowość	Warszawa
Długość	480 m[1]
Przebieg
0 m ←↑ pl. Trzech Krzyży, ul. Żurawia → 140 m ← ul. Mysia, ul. Nowogrodzka → 250 m Aleje Jerozolimskie 250 m Aleje Jerozolimskie 270 m 360 m ul. Krucza 420 m ul. Krucza 480 m ← ul. Chmielna → ↙ ul. Szpitalna, ↓ ul. Zgoda
Położenie na mapie Warszawy (c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5 Ulica Bracka w Warszawie
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Ulica Bracka w Warszawie
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Ulica Bracka w Warszawie
52°13′49,7″N 21°01′09,2″E/52,230472 21,019222

Ulica Bracka przed I wojną światową, widok w kierunku placu Trzech Krzyży

Ulica Bracka – ulica w dzielnicy Śródmieście w Warszawie, biegnąca od ul. Żurawiej i placu Trzech Krzyży do ul. Chmielnej.

Historia

Pierwotnie była fragmentem dawnego traktu z Ujazdowa do Grzybowa, w skład którego wchodziły także obecne ulice Wiejska, Bagno i Zgoda. Została uregulowana około roku 1770. W tym miejscu trakt przechodził przez grunty należące do różnych zakonów i bractw, stąd nazwa ulicy^[2].

Przed końcem XVIII wieku zabudowa ulicy składała się z drewnianych domów i dworków. W tym też czasie — około roku 1790 — u zbiegu z ul. Chmielną wzniesiono drewnianą rotundę pierwszego cyrku w Warszawie, zwanego "Hecą".

Po przeprowadzeniu Alej Jerozolimskich w latach 1823–1824 na narożnym placu u zbiegu obu ulic wystawiono niewielki budynek Koszar Drogi Jerozolimskiej.

Naprzeciwko, pod numerem 11/13 w roku 1834 została zbudowana kamienica Gołaszewskich, zaprojektowana przez Antonia Corazziego, w późniejszym okresie przebudowana dla Leona Rakowskiego, jednocześnie kierującego pracami budowlanymi.

Prawdziwie wielkomiejskie realizacje przy Brackiej przyniósł dopiero okres po roku 1875. Kamienice osiągały już gabaryt do czterech pięter, zaś ich twórcami byli nierzadko najwybitniejsi architekci.

W latach 1903–1910 powstały przy Brackiej jeszcze cztery kamienice, w tym numer 13 zbudowany dla Kasy Pożyczkowo-Oszczędnościowej "Zgoda", a zaprojektowany przez Dawida Landego i wyróżniający się ozdobną, narożną wieżyczką oraz bogatym secesyjno-eklektycznym wystrojem. W okresie 1913-1914 na północnym odcinku ulicy wzniesiono gmach Domu Towarowego Braci Jabłkowskich, przykład architektury modernizmu, którego autorem byli Karol Jankowski i Franciszek Lilpop.

Wydarzenia roku 1939 nie przyniosły większych zniszczeń zabudowy. W okresie okupacji niemieckiej ulicy nadano niemiecką nazwę Ordenstrasse^[3]. W czasie powstania warszawskiego większość zabudowy uległa zniszczeniu. Toczyły się tam zaciekłe walki, a żołnierze niemieccy dopuszczali się licznych zbrodni na mieszkańcach pobliskich domów.

W okresie powojennym w bezpośredniej okolicy Brackiej zaszły poważne zmiany urbanistyczne. W 1948 przebite zostało przedłużenie ul. Kruczej, zaś źle zaprojektowane skrzyżowanie z Alejami Jerozolimskimi przerwało łączność komunikacyjną dwóch odcinków ulicy. W 2011 w poprzek osi widokowej ulicy stanął budynek Wolf Bracka.

Ważniejsze obiekty

• Kamienica Pod Gryfami w Warszawie
• Polska Agencja Prasowa (nr 6/8)
• Skwer Wolnego Słowa z pomnikiem Memoriał Wolnego Słowa (na wysokości skrzyżowania z ul. Mysią)
• Polska Grupa Energetyczna (ul. Mysia 2)
• Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (ul. Nowogrodzka 1/3/5)
• Dom handlowy Vitkac (nr 9)
• Kamienica Zofii Kiersnowskiej (nr 18)
• Centralny Dom Towarowy, obecnie biurowiec Cedet
• Pałac Brzozowskich (nr 20A)
• Dom Towarowy Braci Jabłkowskich (nr 25)

Przypisy

Bibliografia

• Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy, tom 1. Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, 1995, s. 205. ISBN 83-902793-5-5.

Linki zewnętrzne

• Ulica Bracka na Warszawikii
• Archiwalne widoki ulicy w bibliotece Polona