Ulica Cerkiewna w Sanoku

ulica Cerkiewna

Śródmieście
Ulica Cerkiewna w 2012
Państwo	Polska
Miejscowość	Sanok
Długość	100 m
Przebieg
0 ul. Łazienna (z lewej) i ul. Rynek (z prawej) 80m ul. Berka Joselewicza 120m ul. Zamkowa
Położenie na mapie Sanoka ulica Cerkiewna
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de ulica Cerkiewna
Położenie na mapie województwa podkarpackiego ulica Cerkiewna
Położenie na mapie powiatu sanockiego ulica Cerkiewna
49°33′43,7″N 22°12′25,6″E/49,562139 22,207111

Ulica Cerkiewna w Sanoku – ulica w dzielnicy Śródmieście miasta Sanoka^[1].

Historia

Jest jedną z najstarszych ulic Sanoka, była fragmentem szlaku handlowego wiodącego z południa przez ulicę 3 Maja i rynek w kierunku północnym.

Nazwa ulicy pochodzi od istnienia w jej pobliżu cerkwi^[2]. W dawnych wiekach ulicą przejeżdżali kupcy i wierni obrządku prawosławnego udający się w kierunku Krosna i Cerkwi znajdującej się przy murze miejskim obok bramy Niżnej^[3].

Ulica stromo schodzi w dół od północno-zachodniego narożnika rynku do ulicy Zamkowej przy cerkwi greckokatolickiej. Mierzy 100 m długości. Na ulicy zachowała się XIX w. zabudowa miejska.

Po II wojnie światowej w okresie PRL ulicę przemianowano na Młodzieży Zjednoczonej. W grudniu 1989 uchwałą Miejskiej Rady Narodowej w Sanoku ulica Młodzieży Zjednoczonej została przemianowana na ulicę Cerkiewną^[4][5][6][7].

Jej nazwa w dokumentach miejskich musiała pojawić się po wydaniu zgody królewskiej z roku 1564 na zbudowanie cerkwi w Sanoku przy murze miejskim^[8].

Do unii brzeskiej ludność obrządku łacińskiego i wyznawcy prawosławia egzystowali na zachodnich krańcach Rusi Czerwonej obok siebie niejednokrotnie w zwartych grupach, jednakże Rusini zajmowali peryferyjne dzielnice miast i przedmieścia. Świadczą o tym m.in. w oparciu o plany i dawniejsze wzmianki źródłowe, informacje o zasięgu ulic i dzielnic z usytuowanymi na nich cerkwiami i siedzibami parochów^[9].

Przy ulicy funkcjonowało początkowo sanockie Państwowe Gimnazjum Męskie im. Królowej Zofii, założone w 1880: najpierw w domu burmistrza Cyryla de Jaksa Ładyżyńskiego następnie w domu p. Kahanowej także przy tej ulicy^[10].

Przy ulicy pod numerem domu 123 mieścił się dom Schildkrauta, w którym od końca 1906 urzędował inżynier rządowy i upoważniony geometra cywilny Bolesław Skąpski^[11], a od 1919 kancelarię prowadził dr Izaak Nehmer^[12].

Na początku XX wieku ten zakątek śródmieścia Sanoka z przyległymi ulicami zamieszkiwała biedota żydowska^[13]. Z czasem przy ulicy zanikał handel na rzecz innych miejsc w mieście^[14].

W latach 20. przy ulicy Józef Gaweł prowadził pracownię obuwia^[15]. W latach 30. pod numerem 2 ulicy działał M.S. Silberman. Handel Owoców Krajowych i Zagranicznych w Sanoku^[16]. Do 1939 w kamienicy pod numerem 6 funkcjonowała żydowska sala modlitwy.

Do gminnego rejestru zabytków miasta Sanoka, opublikowanego w 2015, zostały wpisane budynki pod numerami 1, 6 ulicy^[17].

W latach sześćdziesiątych XX wieku w budynku u zbiegu ulicy Cerkiewnej i Rynku swoją specjalną galerię miał Zdzisław Beksiński^[18].

U zbiegu z ulicą Berka Joselewicza powstała kapliczka z rzeźbą Najświętszej Maryi Panny^[19][20].

Z ulicy widoczny jest szczyt Białej-Góry zwany "Zamczyskiem"^[21].

U kresu ulicy i zbiegu z ulicą Zamkową znajduje się budynek budynek, w którym w przeszłości mieścił się szpital wojskowy^[22][23][24]. Od 1995 stanowi siedzibę zboru Ewangelicznej Wspólnoty Zielonoświątkowej^[25].

Przypisy