Ulica Długa w Gdańsku

ulica Długa

Główne Miasto
Widok na ulicę Długą ze Złotej Bramy w Gdańsku
Państwo	Polska
Miejscowość	Gdańsk
Długość	320 m
Przebieg
0 Złota Brama, Targ Węglowy ↑ 0 ul. Podgarbary / ul. Wełniarska 30 ul. Garbary / ul. Tkacka 140 ul. Pocztowa / ul. Lektykarska 250 ul. Kaletnicza 320 ul. Ławnicza / ul. Kramarska ↓ ul. Długi Targ
Położenie na mapie Gdańska ulica Długa
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de ulica Długa
Położenie na mapie województwa pomorskiego ulica Długa
54°20′57,2″N 18°39′00,9″E/54,349220 18,650247

Ulica Długa (kaszb. Długô Gasa^[1]) – reprezentacyjna ulica Gdańska, biegnąca przez Główne Miasto w dzielnicy Śródmieście. Jej przedłużeniem jest Długi Targ, z którym stanowi tzw. Drogę Królewską.

Historia

W XIII wieku pełniła funkcję traktu kupieckiego, z przedłużeniem w postaci owalnego placu targowego. Był to wtedy prawdopodobnie główny ciąg drożny Gdańska.

Po zajęciu Gdańska przez Zakon krzyżacki, trakt ten stał się najważniejszy na całym Głównym Mieście. Od 1331 bywa określana w dokumentach miejskich jako Longa Platea. W średniowieczu cały odcinek od ówczesnej Bramy Długoulicznej (dziś Brama Złota) aż do Bramy Kogi (dzisiejsza Brama Zielona) był uznawany jako jedna ulica.

Od zawsze Długa i Długi Targ były częścią miasta zamieszkiwaną przez najzamożniejszych. Kamienice należały do najzacniejszych patrycjuszy, kupców i ludzi piastujących wysokie urzędy. Z powodu uroczystych parad, przeprowadzanych nią w latach 1457-1552, wzięła się jej nazwa Droga Królewska. Tu właśnie wynajmowano królom polskim obszerne kwatery, a z okazji świąt rodziny królewskiej wyprawiano huczne fajerwerki.

Wygląd ulicy zmieniał się przez wieki. W XIX w. zaczęły z niej znikać przedproża (ostatnie usunięto w 1872). Sama ulica i Targ zostały wybrukowane w 1882 kostkami importowanymi ze Skandynawii (wcześniej była pokryta kamieniami polnymi). W okresie późniejszym przez ulicę poprowadzono linię tramwajową. W okresie międzywojennym proponowano jej modernizację w duchu kubizmu^[2]. Przed 1945 ulica nosiła nazwę Langgasse.

Po II wojnie światowej

W 1945 ulica Długa została całkowicie zniszczona, a dziś, po odbudowie, stanowi atrakcją turystyczną. Usunięto szyny tramwajów (kursujących tędy do 1959), a na miejscu starych kostek brukowych pojawił się szlifowany granit. Obecnie na ulicy odbywa się wyłącznie ruch pieszy.

W 1953 otwarto przy ulicy kino "Leningrad"^[3][4] na 1200 miejsc – przez szereg lat największe kino w mieście. W kompleksie znajdowały się także mniejsze kina Helikon i Kameralne. Po zamknięciu kina w l. 2015-2018 kosztem 70 mln zł przeprowadzono przebudowę budynku na hotel Hampton by Hilton Gdansk Old Town, w którego podziemiu 25 listopada 2018 otwarto kino studyjne (Kino Kameralne Cafe)^[5] na 50 miejsc^[6][7]. Zdobiąca boczną elewację dawnego kina Neptun mozaika Anny Fiszer zostanie zdemontowana i złożona w składnicy konserwatorskiej^[8].

Kamieniczki przy ulicy Długiej

• Dom Ferberów
• Dom Uphagena
• Dom Schumannów
• Kamienica Czirenbergów
• Lwi Zamek
• Budynek Urzędu Pocztowego Gdańsk 50

Na kamienicy przy ulicy Długiej 61 znajduje się fryz z l. 50. XX wieku, przedstawiający życie dawnego Gdańska: biesiadujących i rozprawiających na przedprożu mieszczan, zarysy kamienic, nabrzeże z beczkami i statki na Motławie. Jego autorami byli Edward Roguszczak i Stanisław Mizerski^[9].

Na ul. Długiej 35 w l. 1984-2022 znajdowało się Rosyjskie Centrum Nauki i Kultury, zwane następnie jako Rosyjski Dom w Gdańsku^[10][11].

Dom Uphagena
przy ul. Długiej 12

Dom Ferberów
przy ul. Długiej 28

Lwi Zamek
przy ul. Długiej 35

Dom Schumannów
przy ul. Długiej 45

Ozdobna tabliczka z nazwą ulicy

(c) Diego Delso, CC BY-SA 3.0

ul. Długa 49

Przypisy

Bibliografia

• Jerzy Samp: Bedeker Gdański, Gdańsk 1994

Linki zewnętrzne

• Archiwalne widoki ulicy w bibliotece Polona