Ulica Dobra w Warszawie

Ulica Dobra w Warszawie
	Powiśle
	; Ulica Dobra na wysokości ul. Drewnianej, po lewej budynek Zespołu Szkół nr 69
Państwo	Polska
Miejscowość	Warszawa
Przebieg
	Położenie na mapie Warszawy (c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5 Ulica Dobra w Warszawie
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Ulica Dobra w Warszawie
	Położenie na mapie województwa mazowieckiego Ulica Dobra w Warszawie
	52°14′28,9″N 21°01′30,7″E/52,241361 21,025194

Ulica Dobra przy ul. Zajęczej w okresie międzywojennym

Ulica Dobra przy ul. Jaracza

Ulica Dobra przy skrzyżowaniu z ul. Karową, widok w kierunku ul. Nowy Zjazd

Ulica Dobra w Warszawie – ulica osiedla Powiśle, biegnąca od ul. Czerwonego Krzyża do ul. Nowy Zjazd.

Historia

Ulica Dobra pojawiła się na mapie po raz pierwszy w roku 1740; była wtedy drogą biegnącą po wysypisku śmieci i gruzu. Z biegiem czasu nasypywanie coraz większych ilości odpadów spowodowało odsunięcie się koryta Wisły od skarpy warszawskiej; powstałe tereny zalewowe nazwano Powiślem.

Nazwa, poświadczona w 1771, należała do nazw o charakterze metaforycznym, i jednocześnie ironicznym, gdyż ulica była nędznie zabudowana i była często zalewana podczas powodzi. Według innej teorii nazwa Dobra wywodziła się od dobrych zarobków właścicieli istniejących tutaj składnic drewna^[1].

Na miejscu dawnej drogi w roku 1778 wytyczono ulicę Dobrą; początkowo jedynie na odcinku ul. Tamka - ul. Mariensztat, w kolejnym roku uregulowano prowadząc fragment od ul. Karowej do ul. Bednarskiej na nasypie z piachu. Pozostały odcinek, od ul. Tamka do ul. Karowej, rokrocznie był zalewany wezbranymi wodami Wisły.

Pod koniec XVIII wieku pojawiła się pierwsza zabudowa ulicy; były to drewniane domki. W roku 1776 powstały gospodarcze zabudowania tzw. Łazienek Jezierskiego wzniesione przy ul. Bednarskiej. Do wieku XIX wszystkie zabudowania ulicy były wyłącznie drewniane; jedyne nieliczne obiekty murowane wybudowano właśnie u zbiegu z Bednarską i jej numeracji były przypisane. Były to tzw. Łazienka Jezierskiego, (znana także jako "Kasztelanka", a będąca domem publicznym), oraz łaźnia Teodozji Majewskiej, do 2013 r. mieszcząca I Społeczne Liceum Ogólnokształcące.

Jako pierwsza frontem do ulicy powstała niewielka kamieniczka nr 83, wzniesiona około roku 1840; inwestycje te pomogły uregulować końcowy odcinek ulicy – Dobrą wydłużono do linii ul. Białoskórniczej i w roku 1846 połączono ze zjazdem z Wiaduktu Pancera – taka jest geneza ul. Nowy Zjazd.

Początkowy odcinek ulicy był w tym okresie jeszcze zaniedbanym wysypiskiem o luźnej drewnianej zabudowie.

W latach 1853-1855 powstał nowy wodociąg warszawski projektu Henryka Marconiego; przy Dobrej 74 powstała wtedy stacja filtrów. Wodociąg Marconiego jako mało wydajny w roku 1886 zastąpiony został wodociągiem wybudowanym przez Williama Lindleya; na miejscu dawnej stacji filtrów powstała wtedy Stacja Pomp Kanałowych „Warszawa”. Halę maszyn obsługujących wodociąg wzniesiono wzdłuż ul. Karowej; jej elewacje ozdobiła cegła licówkowa oraz detale z syntetycznego kamienia, analogicznie jak w innych elementach wodociągu – Stacji Pomp Rzecznych na ul. Czerniakowskiej i Stacji Filtrów przy ul. Koszykowej.

Zabudowania przy Dobrej z okresu ożywienia budowlanego lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XIX wieku to kilkanaście kamienic, pobudowanych przeważnie na narożnych parcelach; już po roku 1900 ich tandetny wystrój został usunięty z racji zmiany upodobań właścicieli i nietrwałości gipsu, z którego był wykonany.

Na terenach zajętych w późniejszym okresie przez Elektrownię Powiśle, pomiędzy nieistniejącymi dziś fragmentami ulic Leszczyńskiej i Radnej w latach 1886-87 powstały zabudowania Rektyfikacji Warszawskiej. W roku 1900 ulicę Dobrą wydłużono aż do linii ulicy Czerwonego Krzyża; przed rokiem 1915 nowy fragment zabudowano tam szeregiem kamienic czynszowych.

Niezwykle ciekawą kamienicę wzniesiono w roku 1910 dla Augusta Bauma pod nr. 56, u zbiegu z ul. Lipową; w późniejszym okresie należała ona do Domu Handlu i Przemysłu Edmunda Langera. Nieustalonego autorstwa budynek ozdobił narożny wykusz zwieńczony kopułą; było to jedyne tego typu rozwiązanie na terenie dzielnicy.

Działająca od roku 1904 przy ul. Elektrycznej Elektrownia Powiśle w roku 1927 dokupiła tereny aż po linię ulicy Dobrej; ulokowano na nich składy węgla, przechowywanego w bunkrach. W latach dwudziestych i trzydziestych w początkowym odcinku ulicy powstało kilka domów spółdzielczych, projektowanych przez wziętych architektów; ich autorami byli Jan Idzikowski, Marian Lalewicz i Karol Jankowski.

Równocześnie powstały nowe zakłady przemysłowe: Fabryka Wyrobów Metalowych "Sztancmet", oraz Zakłady Przemysłu Korkowego braci Balickich, a działająca tu nadal Rektyfikacja Warszawska rozbudowała swoje zabudowania o nowe obiekty.

Przedwojenna Dobra miała nawierzchnię z kostki bazaltowej; w roku 1922 pojechał nią pierwszy tramwaj elektryczny linii "P", zataczający koło: kursował na trasie Powiśle - Nowe Miasto - Powiśle.

Mimo dobrego połączenia komunikacyjnego Dobra aż do wybuchu wojny pozostała ulicą zabudowaną nieco chaotycznie, czasem niechlujnie, szczególnie na odcinku do ul. Tamka. W latach okupacji zniszczeniu uległa zabudowa środkowego odcinka ulicy, pomiędzy ul. Drewnianą a ul. Karową. Wypalone kamienice rozebrano w okresie powojennym; kilka innych podczas niedbałych remontów pozbawiono wystroju.

W roku 1995 rozebrano ostatnie relikty magazynów Stacji Pomp Kanałowych „Warszawa” i wzniesiono na ich miejscu Bibliotekę Uniwersytecką. W latach 2011–2014 naprzeciwko gmachu Biblioteki wzniesiono budynek Wydziału Neofilologii i Lingwistyki Stosowanej UW^[2].

Ważniejsze obiekty

Szpital Kliniczny im. ks. Anny Mazowieckiej (ul. Karowa 2)
Szary Dom, siedziba sióstr urszulanek (ul. Wiślana 2)
Budynek 55 Uniwersytetu Warszawskiego (nr 55)
Biblioteka Uniwersytecka (nr 56/66)
Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi nr 41 im. Żołnierzy Armii Krajowej Grupy Bojowej „Krybar”
Kompleks dawnej Elektrowni Powiśle

W kulturze

Od 1956 przy ul. Dobrej 21 (adres fikcyjny) mieszka radiowa rodzina Matysiaków^[3].

Przypisy

↑ Kwiryna Handke: Dzieje Warszawy nazwami pisane. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2011, s. 142. ISBN 978-83-62189-08-3.
↑ Małgorzata Omilanowska, Katarzyna Uchowicz: POW. Ilustrowany atlas architektury Powiśla. Warszawa: Fundacja Centrum Architektury, 2017, s. 30. ISBN 978-83-943750-8-9.
↑ Olgierd Budrewicz: Olgierda Budrewicza słownik warszawski. Olszanica: Wydawnictwo BOSZ, 2011, s. 202. ISBN 978-83-7576-119-1.

Bibliografia

Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy, tom 3. Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, 1996, s. 18. ISBN 83-906629-2-2.

Linki zewnętrzne

Ulica Dobra na portalu warszawa1939.pl

[1] Kwiryna Handke: Dzieje Warszawy nazwami pisane. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2011, s. 142. ISBN 978-83-62189-08-3.

[2] Małgorzata Omilanowska, Katarzyna Uchowicz: POW. Ilustrowany atlas architektury Powiśla. Warszawa: Fundacja Centrum Architektury, 2017, s. 30. ISBN 978-83-943750-8-9.

[3] Olgierd Budrewicz: Olgierda Budrewicza słownik warszawski. Olszanica: Wydawnictwo BOSZ, 2011, s. 202. ISBN 978-83-7576-119-1.

[1]

[2]

[3]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne