Ulica Filtrowa w Warszawie

Ulica Filtrowa w Warszawie

Śródmieście Południowe, Filtry, Stara Ochota
Ulica Filtrowa na wysokości ul. Akademickiej
Państwo	Polska
Miejscowość	Warszawa
Przebieg
ul. Rektorska ul. Lekarska ul. Lekarska al. Niepodległości ul. Sędziowska ul. Referendarska ul. Trybunalska ul. Krzywickiego ul. A. Solariego ul. Rudawska ul. Orzechowska ul. Łęczycka al. Wielkopolski ul. Ł. Górnickiego ul. K. Warszewickiego ul. M. Kromera ul. Sz. Zimorowicza ul. Krzyckiego ul. Raszyńska ul. J. Mianowskiego ul. M. Mochnackiego ul. A. Asnyka ul. Akademicka pl. Narutowicza
Położenie na mapie Warszawy (c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5 Ulica Filtrowa w Warszawie
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Ulica Filtrowa w Warszawie
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Ulica Filtrowa w Warszawie
52°13′08,5″N 20°59′44,0″E/52,219028 20,995556

Ulica Filtrowa – ulica w dzielnicach Ochota i Śródmieście w Warszawie.

Przebieg

Ulica łączy Śródmieście Południowe i Starą Ochotę. Jej nazwa pochodzi od Zespołu Stacji Filtrów znajdujących się po północnej stronie ulicy w jej środkowym biegu. Ma duże znaczenie komunikacyjne na odcinku od ulicy Krzywickiego do placu Narutowicza, gdzie przejmuje ruch samochodowy i tramwajowy z ulicy Nowowiejskiej.

Historia

Ulicę Filtrową przeprowadzono około roku 1893, początkowo tylko na odcinku od ul. Suchej (obecnie Krzywickiego) do Raszyńskiej, przy okazji powiększania terenów Stacji Filtrów; równocześnie wzdłuż północnej pierzei ulicy wzniesiono odcinek otaczającego je muru.

Fragment ulicy pomiędzy Topolową (dziś: aleja Niepodległości) a Suchą powstał przed rokiem 1914, uregulowano go jednak dopiero w związku z budową Kolonii Staszica około roku 1922. W tym czasie wytyczono także końcowy fragment ulicy – do pl. Narutowicza; jako ostatni powstał fragment początkowy, pomiędzy al. Niepodległości a Polem Mokotowskim – około roku 1927.

Tereny rozciągające się od Filtrowej po ul. Wawelską zajmowały ówcześnie drewniane baraki koszarowe, użytkowane do roku 1915 przez wojska rosyjskie; samą ulicę przecinała wiodąca do nich bocznica kolejowa.

Gwałtowny rozwój ulicy nastąpił w okresie międzywojennym, wraz z pojawieniem się budownictwa spółdzielczego na Ochocie. Do pierwszych spółdzielni należała Spółdzielnia Budowlano – Mieszkaniowa im. Lubeckiego, zabudowująca tereny w rejonie ulic Filtrowej, Wawelskiej, Mochnackiego i Górnickiego. Z czasem Kolonia Lubeckiego rozpadła się, tworząc niewielkie osiedla należące do kilku spółdzielni; tu także inwestowały wojsko i policja oraz instytucje państwowe, wznoszące domy dla swych pracowników. Jedynym budynkiem służącym ogółowi społeczeństwa stał się gmach Urzędu Województwa Warszawskiego, wybudowany w roku 1938 pod nr. 57; jego historyzująca sylweta nawiązuje do magnackich rezydencji.

W roku 1926 ulicą Filtrową pojechał pierwszy tramwaj, łączący ulicę Suchą z pl. Narutowicza.

Od ulicy rozpoczynać się miało też imponujące założenie alei Wielkopolski, której zrealizowany w latach 1932–1935 fragment istnieje do dziś w postaci Zieleńca Wielkopolskiego.

W roku 1944 zabudowa ulicy spłonęła; dzięki późnemu okresowi jej powstania i nowoczesnej konstrukcji wszystkie domy odbudowano do roku 1950. Większość obiektów sprzed 1939 zachowała się do dnia dzisiejszego. W okresie powojennym we wschodniej części ulicy, w miejscu dawnego toru wyścigów konnych powstały nowe zabudowania Politechniki Warszawskiej. W ostatnich latach po południowej stronie ulicy na tym odcinku powstały nowoczesne budynki biurowe.

Ważniejsze obiekty

• biurowiec Focus
• zabytkowy dom Spółdzielni Budowlano-Mieszkaniowej wraz z ogrodem, zbudowany 1924-27 (nr rej. 22-A z 21.12.2001) (nr 7)
• zabudowa Kolonii Staszica, zbudowanej w latach 1922–1926 według projektu Antoniego Dygata, Romana Felińskiego, Mariana Kontkiewicza, Adama Paprockiego i Józefa Referowskiego; kolonia składa się z ok. 100 willi oraz jednego domu wielorodzinnego (nr 30)
• siedziba Najwyższej Izby Kontroli (nr 57)
• Zespół Stacji Filtrów
• Konsulat Republiki Islandii (nr 62)
• Dom dochodowy Pocztowej Kasy Oszczędności (nr 68), gdzie 31 lipca Antoni Chruściel ps. „Monter” podpisał rozkaz rozpoczęcia powstania warszawskiego
• Zieleniec Wielkopolski z aleją Wielkopolski
• założenie i zabudowa Kolonii Lubeckiego, zaprojektowanej przez Antoniego Jawornickiego, Aleksandra Sygietyńskiego, Wacława Wekera i Teofila Wiśniowskiego
• Ośrodek Akademicki Przy Filtrowej (nr 27)
• rezydencja ambasadora Danii (nr 13)

Bibliografia

• Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy, tom 3. Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, 1996, s. 103. ISBN 83-906629-2-2.