Ulica Francuska w Katowicach
| Osiedle Paderewskiego-Muchowiec, Śródmieście | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.jpg) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Długość | około 3500 m | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Katowic  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 50°14′39,5″N 19°01′28,7″E/50,244300 19,024644 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ulica Francuska w Katowicach − jedna z najważniejszych ulic w katowickich jednostkach pomocniczych: Osiedle Paderewskiego-Muchowiec i Śródmieście. Łączy centrum Katowic z lotniskiem w Muchowcu i Katowickim Parkiem Leśnym.
Przebieg
Rozpoczyna swój bieg przy skrzyżowaniu z ulicą Warszawską. Następnie przecina ją skrzyżowanie z deptakiem (ul. Mariacka), skąd widoczny jest katowicki kościół Mariacki. Za skrzyżowaniem znajduje się most kolejowy (trasa Katowice−Warszawa − linia kolejowa nr 1 oraz trasa Wrocław - Kraków−Przemyśl), z dopuszczalną wysokością pojazdów samochodowych do 3,1 m. Za skrzyżowaniem z ul. Powstańców znajduje się drogowy "Węzeł Francuska" (z autostradą A4). Następnie ulica przebiega wzdłuż ogródków działkowych (POD Rymera, POD Kombatant) i lotniska w Muchowcu. Kończy swój bieg przy Stacji Towarowej Muchowiec.
Historia
Ulica Francuska została zabudowana w drugiej połowie XIX wieku według planu Nepilly'ego z 1875 (blok zamknięty ulic na wschód od Rynku). Posiada przebieg południkowy. W 1895 przy ulicy oddano do użytku Szpital Spółki Brackiej (niem. Knappschaftslazarett[1]), dzisiaj Szpital Kliniczny im. Andrzeja Mielęckiego[2][3]. Na jego dziedzińcu znajduje się obelisk, upamiętniający Andrzeja Mielęckiego[4]. W okresie Rzeszy Niemieckiej (do 1922) ulica nosiła nazwę Emmastraße[5]. Taka też nazwa obowiązywała w okresie niemieckiej okupacji Polski w latach 1939−1945. Nazwa pochodziła od działającej tu od 1842 huty cynku "Emma". W 1922 ulica otrzymała nazwę Francuska na pamiątkę stacjonujących pod numerem 20 i 24 sztabu francuskiego 91. Brygady Strzelców, zabezpieczającego Międzysojuszniczą Komisję Rządzącą i Plebiscytową w czasie plebiscytu na Górnym Śląsku[6]. W latach międzywojennych przy ul. Francuskiej swoją siedzibę miały[7]: kaplica metodystów, w której modlili się także starokatolicy (pod numerem 27)[8], skład trumien Franciszka Solka (pod numerem 22), Apteka Administracji Spółki Brackiej (pod numerem 34)[9], Zarząd Związku Zawodowego Robotników Przemysłu Górniczego (w 1936 należało do niego 22266 osób, posiadał siedzibę pod numerem 4), Katowickie Biuro Zaopatrzenia Sprzętu Samochodowego Motozbyt (ul. Francuska 32), skład wódek i koniaków spółki Szustow i Synowie (ul. Francuska 27), przedszkole prywatne Towarzystwa Polskich Ewangelików (ul. Francuska 40)[10], towarzystwo ubezpieczeniowe Port (pod numerem 1), Bank Ziemiański (pod numerem 22), Wojskowy Sąd Rejonowy (ul. Francuska 49[11]), dowództwo 23 Dywizji Piechoty i Pluton Żandarmerii (pod numerem 49)[11]. W miejscu obecnego skrzyżowania ul. Francuskiej i Al. Górnoślaskiej w 1828 roku założono hutę cynku Emma. Od 1945 pod numerem 20 funkcjonowała firma Capello, oferująca rowery, radia i artykuły elektroniczne[7].
Dnia 3 sierpnia 2010 ulicą prowadziła trasa trzeciego etapu wyścigu kolarskiego Tour de Pologne 2010, a 2 sierpnia 2011 − trasa trzeciego etapu Tour de Pologne 2011[12].
W 2010 zburzono kamienicę przy ul. Mariackiej 27 / ul. Francuskiej 5[13].
Obiekty i instytucje
Przy ulicy Francuskiej znajdują się następujące historyczne obiekty:
- budynek Biblioteki Śląskiej (ul. Francuska 12)[14]; został wpisany do rejestru zabytków (nr rej.: A/1437/91 z 31 października 1991); wzniesiony w 1934 według projektu J. Rybickiego i S. Tabeńskiego[15] w stylu funkcjonalizmu[16][17]; wartość budynku na dzień 1 września 1939 wynosiła 2 500 000 złotych[18];
- zespół cmentarny (ul. Francuska 26)[19], który tworzą: cmentarz ewangelicki – pomiędzy ulicami Francuską, Powstańców i Damrota oraz cmentarz rzymskokatolicki – pomiędzy ulicami Francuską, Powstańców, Damrota i terenem zabudowanym na północy, wpisano do rejestru zabytków (nr rej.: 1516/93 z 26 lutego 1993). Cmentarz katolicki założono w 1860, a cmentarz ewangelicki w 1882[17][20];
- kamienica mieszkalna (ul. Francuska 1, ul. Warszawska 29)[21];
- kamienica mieszkalna (ul. Francuska 4)[21];
- narożna kamienica mieszkalna (ul. Francuska 5, ul. Mariacka 27)[21];
- kamienica mieszkalna (ul. Francuska 6)[21];
- narożna kamienica mieszkalna (ul. Francuska 8, ul. Mariacka 29)[21];
- kamienica mieszkalna (ul. Francuska 9)[21];
- kamienica mieszkalna (ul. Francuska 11)[21];
- kamienica narożna (ul. ks. J. Szafranka 1, róg z ul. Francuską), objęta ochroną konserwatorską[21];
- kamienica narożna (ul. Francuska 13, róg z ul. Wojewódzką)[21];
- kamienica narożna (ul. Francuska 14, róg z ul. Wojewódzką), objęta ochroną konserwatorską[21][22];
- kamienica mieszkalna (ul. Francuska 15)[21];
- kamienica z oficyną (ul. Francuska 16), objęta ochroną konserwatorską[22];
- kamienica mieszkalna (ul. Francuska 17)[21];
- kamienica (ul. Francuska 18), objęta ochroną konserwatorską[22];
- kamienica mieszkalna (ul. Francuska 19)[21];
- zespół szpitala (ul. Francuska 20, 22, 24)[21], objęty ochroną konserwatorską; ochrona obowiązuje w obrębie działek[22];
- kamienica mieszkalna (ul. Francuska 21)[21];
- narożna kamienica mieszkalna (ul. Francuska 23, ul. H. Dąbrowskiego)[21];
- kamienica mieszkalna (ul. Francuska 27)[21];
- narożna kamienica mieszkalna (ul. Francuska 31, róg z ul. Jagiellońską)[21];
- kamienica mieszkalna (ul. Francuska 33)[21];
- budynek biurowy (ul. Francuska 35), wzniesiony na początku XX wieku w stylu modernizmu/neobaroku[21];
- kamienica mieszkalna (ul. Francuska 39)[21];
- kamienica mieszkalna (ul. Francuska 41)[21];
- kamienica mieszkalna (ul. Francuska 43)[21];
- willa z ogrodem (ul. Francuska 45), wzniesiona w stylu modernistycznym, z ogrodzeniem[21];
- dom mieszkalny (ul. Powstańców 35, 37, ul. Francuska 49, 51)[21];
- willa z ogrodem (ul. Francuska 53)[21];
- willa z ogrodem (ul. Francuska 55)[21];
- willa z ogrodem (ul. Francuska 57)[21];
- leśniczówka (ul. Gawronów, ul. Francuska 181)[21].
Przy ul. Francuskiej znajdują się: Galeria Na Francuskiej (ul. Francuska 13), Wojewódzki Sztab Wojskowy w Katowicach (ul. Francuska 30), Wojskowa Komenda Uzupełnień w Katowicach (ul. Francuska 30), Wojskowe Biuro Emerytalne w Katowicach (ul. Francuska 30), Śląski Związek Piłki Nożnej (ul. Francuska 32), Biurowiec Francuska 70 (powstał w latach 70. XX wieku jako siedziba Przedsiębiorstwa Budownictwa Węglowego), Katowicki Klub Jeździecki. W 2009 przy ulicy Francuskiej oddano do użytku nowy gmach katowickiego Sądu Okręgowego (uroczyście otwarty 29 września 2009[23]). W sąsiedztwie sądu powstało Centrum Biurowe Francuska, którego inwestorem była firma Globe Trade Centre.
Przy ul. Francuskiej 180a i 182 znajduje się ośrodek jazdy konnej[24].
Infrastruktura
Pod ulicą zlokalizowany jest wodociąg ∅315 mm PE[22]. Ulicą Francuską kursują linie autobusowe ZTM[25] .
Zobacz też
- Architektura Katowic
- Friedrich W. Grundmann
- Ignatz Grünfeld
- Ulica Wita Stwosza w Katowicach
- Zmiany nazw ulic i placów w Katowicach
Przypisy
- ↑ Jerzy Moskal: ... Bogucice, Załęże et nova villa Katowice − Rozwój w czasie i przestrzeni. Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1993, s. 33. ISBN 83-85831-35-5.
- ↑ Katowice 1865–1945. Zarys rozwoju miasta. Red. J. Szaflarski, Śląski Instytut Naukowy w Katowicach, Wydawnictwo "Śląsk", Katowice 1978, s. 113.
- ↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 75. ISBN 978-83-7729-021-7.
- ↑ Śląski Urząd Wojewódzki w Katowicach: Ewidencja miejsc pamięci województwa śląskiego: miasto Katowice. www.katowice.uw.gov.pl. [dostęp 2011-08-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-10)]. (pol.).
- ↑ J. Lipońska-Sajdak, Katowice wczoraj. Kattowiz gestern, Gliwice 1995, s. 5.
- ↑ Jerzy Abramski: Ulice Katowic. Zawiercie: Graf−Mar, 2000, s. 122. ISBN 83-913341-0-4.
- ↑ a b Jerzy Abramski: Ulice Katowic. Zawiercie: Graf−Mar, 2000, s. 136. ISBN 83-913341-0-4.
- ↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 28. ISBN 978-83-7729-021-7.
- ↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 73. ISBN 978-83-7729-021-7.
- ↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 117. ISBN 978-83-7729-021-7.
- ↑ a b Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 66. ISBN 978-83-7729-021-7.
- ↑ Tour de Pologne w Katowicach 2011. Zobacz, gdzie pojadą kolarze (pol.) www.katowice.naszemiasto.pl [dostęp 2011-08-14]
- ↑ Michał Bulsa, Barbara Szmatloch, Katowice, których nie ma, Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy, 2019, s. 72, ISBN 978-83-7729-502-1.
- ↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 114. ISBN 978-83-7729-021-7.
- ↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 32. ISBN 978-83-7729-021-7.
- ↑ Wojewódzki Program Opieki nad Zabytkami w województwie śląskim na lata 2010−2013. slaskie.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-13)]. (pol.) www.slaskie.pl [dostęp 2011-08-14]
- ↑ a b Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach: Rejestr zabytków w Katowicach. www.wkz.katowice.pl. [dostęp 2011-08-14]. (pol.).
- ↑ Jerzy Abramski: Ulice Katowic. Zawiercie: Graf−Mar, 2000, s. 182. ISBN 83-913341-0-4.
- ↑ Urząd Miasta Katowice: Wykaz obiektów chronionych poprzez wpis do rejestru zabytków. www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-08-14]. (pol.).
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 24 listopada 2022 [dostęp 2011-08-14].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac Urząd Miasta Katowice: Wartości dziedzictwa kulturowego (załącznik 1.9). www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-08-14]. (pol.).
- ↑ a b c d e Urząd Miasta Katowice: Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego obszaru położonego w rejonie Al. Górnośląska - ul. Graniczna - ul. Francuska w Katowicach. www.bip.katowice.eu. [dostęp 2011-08-14]. (pol.).
- ↑ Michał Bulsa: Ulice i place Katowic. Katowice: Prasa i Książka, 2012, s. 66. ISBN 978-83-933-665-8-3. (pol.).
- ↑ Urząd Miasta Katowice: Katowice - Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-08-14]. (pol.).
- ↑ ZTM: Kursy dla przystanku Katowice Francuska. www.metropoliaztm.pl. [dostęp 2019-06-22]. (pol.).
Bibliografia
- E. Wieczorek; Spacery po Katowicach, Urząd Miasta Katowice: Wydział Promocji i Współpracy z Zagranicą, Katowice Grudzień 2003, ISBN 83-918152-5-0, ss. 3, 4.
- Katowice - Informator, red. S. Adamczyk, wyd. Urząd Miasta w Katowicach, Katowice 1993, s. 11.
- K. Szaraniec, L. Szaraniec, K. Szarowski, Katowice i Górnośląski Okręg Przemysłowy, Katowickie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne, Katowice 1980, ss. 46, 54.
- Katowice - Plan miasta, wyd. Demart SA, Warszawa 2009/2010.
| Ulice | |
|---|---|
| Place i skwery |
Media użyte na tej stronie
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Mapa lokacyjna miasta Katowice. Punkty graniczne mapy:
- N: 50.30 N
- S: 50.125 N
- W: 18.885 E
- E: 19.125 E
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of en:Silesian Voivodeship with counties (powiats) and municipalities (gminas). Geographic limits of the map:
- N: 51.1617 N
- S: 49.2956 N
- W: 17.8872 E
- E: 20.0559 E
Autor: Marcin Floryan, Licencja: CC BY 2.5
Ikona ulicy - początek skrzyżowanie T
Crossroads with a major road ahead.
Autor: Lestat (Jan Mehlich), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Zabytkowa kamienica z 1906 r. przy ul. Wojewódzkiej 46 (róg z ul. Francuską) w Katowicach.
Autor: Marcin Floryan, Licencja: CC BY 2.5
Ikona ulicy skrzyżowanej z deptakiem
Autor: Michał Bulsa, Licencja: CC BY 3.0
Centrum Biurowe Francuska w Katowicach przy ul. Francuskiej
Autor: odder (talk), Licencja: CC BY 3.0
Osiedle Paderewskiego-Muchowiec na planie Katowic.
Autor: SVG by Harry-C, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Ikona ulica pod wiaduktem
Ikonka świateł na skrzyżowaniu
Autor: Lestat (Jan Mehlich), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Budynek Śląskiej Wyższej Szkoły Zarządzania przy ulicy Francuskiej 12 w Katowicach. Budynek został wybudowany z inicjatywy Towarzystwa Czytelni Ludowych i oddany do użytku w 1934 r. Zaprojektowali go arch. S. Tabeński i J. Rybicki. W latach 1957-75 mieściła się tu siedziba Śląskiego Instytutu Naukowego a potem siedziba Biblioteki Śląskiej.
wiadukt kolejowy nad ulicą, wersja SVG
Autor: Michał Bulsa, Licencja: CC BY 3.0
Gmach Sądu Okręgowego w Katowicach przy ul. Francuskiej
Autor: Lestat (Jan Mehlich), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Szpital przy ul. Francuskiej w Katowicach.
Znak drogowy A-21: Uwaga na tramwaj
Autor: Michał Bulsa, Licencja: CC BY 3.0
Francuska Street in Katowice
Autor: Michał Bulsa, Licencja: CC0
Budynek przy ul. Francuskiej 13 (róg z ul. Wojewódzką)
