Ulica Frascati w Warszawie

Ulica Frascati w Warszawie

Śródmieście Południowe
Ulica Frascati przy Marii Konopnickiej (widok w kierunku zachodnim)
Państwo	Polska
Miejscowość	Warszawa
Przebieg
ul. Wiejska ul. Senacka ul. Marii Konopnickiej ul. Francesca Nulla ul. Bolesława Prusa
Położenie na mapie Warszawy (c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5 Ulica Frascati w Warszawie
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Ulica Frascati w Warszawie
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Ulica Frascati w Warszawie
52°13′38,8″N 21°01′37,1″E/52,227444 21,026972

Ulica Frascati – jedna z ulic warszawskiego śródmieścia, biegnąca od ul. Wiejskiej do ul. Bolesława Prusa. Znajduje się ona na obszarze miasta tradycyjnie nazywanym Frascati.

Historia

Obecna ulica Frascati powstała około 1779, gdy były podkomorzy nadworny koronny Kazimierz Poniatowski założył przy Al. Na Skarpie ogród "Na Górze" nazwany potem Frascati. Nowa ulica miała być drogą dojazdową do drewnianego budynku mieszkalnego, niegdysiejszej austerii, a będącego częścią zabudowy wspomnianego ogrodu. Po północnej stronie ul. Książęcej również dla Poniatowskiego powstał inny ogród – "Na Książęcem" (obecnie Park na Książęcem).

Autorem projektu założenia ogrodu "Na Górze" był Szymon Bogumił Zug; on także zaprojektował przebudowany potem pałacyk znajdujący się dziś przy al. Na Skarpie – Biały Pałacyk na Frascati. Ogród zmienił właściciela już w 1800; jego nowy posiadacz, Dominik Hieronim Radziwiłł wydzierżawił ogród francuskiemu restauratorowi Szymonowi Chovotowi, który urządził tu ogród rozrywki zwany Frascati.

Od 1815 Aleja Frascati weszła w skład rezydencji Nikołaja Nowosilcowa; powstały wtedy zachowane do dziś przy ul. Wiejskiej kordegardy. W latach 1873-87 dla ówczesnego właściciela posiadłości, Władysława Branickiego (syna Aleksandra Branickiego) pod nr. 22 powstał pałac projektowany przez Leandra Marconiego, przypisany też numeracji Al. Na Skarpie. Pałac otoczył Ogród Zimowy; w okresie 1871-98 zaprojektował go na nowo ogrodnik Józef Striche, sadząc w nim około 200 odmian drzew.

Na miejscu istniejącej dawniej loży masońskiej Braniccy utworzyli Muzeum Zoologiczne; w ich posiadaniu Frascati pozostawało około 60 lat.

W okresie po 1925 pałacowy ogród został rozparcelowany; na jego terenie wzniesiono w 1934 według projektu Zdzisława Mączeńskiego gmach Izby Przemysłowo-Handlowej oraz kilka willi mieszkalnych, projektowanych przez wybitnych architektów, takich jak Jerzy Gelbard i Roman Sigalin, Bohdan Lachert i Józef Szanajca; Józef Handzelewicz zaprojektował pod nr. 12 własną willę. Pod nr. 4 katowicki architekt Karol Schayer wzniósł willę Chmielewskich - wybitne dzieło architektury inspirowane pięcioma zasadami Le Corbusiera. W latach trzydziestych XX wieku wytyczono nowe przecznice Frascati: ulice Francesca Nulla i Marii Konopnickiej; szybko też zabudowano je luksusowymi, nowoczesnymi kamienicami. W 1934 przyjęto oficjalnie nazwę Aleja Frascati, ulicę uregulowano i wybrukowano, zaś dawny pałac Branickich stał się siedzibą poselstwa Rumunii; w późniejszym okresie - ambasady Francji. Przy północnej części ulicy utworzono trójboczny zieleniec, na którym w lutym 1939 odsłonięto pomnik Francesca Nulla dłuta Gianniego Remuzzi, dar Bergamo, rodzinnego miasta bohatera^[1]. Pozostały fragment Frascati ozdobiły zadrzewione klomby. Ustawiono też nowoczesne, betonowe latarnie.

Zabudowa ulicy spłonęła w 1944. Po wojnie odbudowano ją z wprowadzeniem licznych zmian. Szczególnie przekształcono Apartment House, dawną willę Chmielewskich pod nr. 4, niszcząc tym samym najciekawszy architektonicznie obiekt przy ulicy. Wypalone ruiny pałacu Branickich rozebrano około 1946.

Przypisy

Bibliografia

• Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy, tom 3. Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, 1995, s. 157. ISBN 83-906629-2-2.

Linki zewnętrzne

• Ulica Frascati przed 1939