Ulica Górnicza w Tarnowskich Górach
| Śródmieście-Centrum | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 ul. Górnicza – widok w kierunku południowym | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Długość | 1300 m | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Tarnowskich Gór  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 50°26′19,6″N 18°51′13,4″E/50,438778 18,853722 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ul. Adama Jurczyka
ul. Juliusza Ligonia
Ulica Górnicza w Tarnowskich Górach – jedna z głównych ulic Tarnowskich Gór przebiegająca przez dzielnicę Śródmieście-Centrum[1].
Położenie
Ulica Górnicza jest jedną z dwóch ulic odchodzących od tarnogórskiego Rynku w kierunku południowym (drugą jest ulica Gliwicka). Aż do skrzyżowania z ulicą Legionów wchodzi w skład zespołu urbanistycznego zabytkowego Śródmieścia wpisanego 27 kwietnia 1966 do Rejestru Zabytków (nr rej. A/610/66)[2].
Do 31 grudnia 2021 roku dalszy odcinek ulicy Górniczej był drogą powiatową klasy L o numerze 3301S powiatu tarnogórskiego (do 31 grudnia 2019 również 600-metrowy odcinek ulicy Małej, będącej kontynuacją ulicy Górniczej za jej skrzyżowaniem z obwodnicą miasta, miał status drogi powiatowej[3])[1], został on jednak przejęty przez Miasto Tarnowskie Góry i od 1 stycznia 2022 roku ma status drogi gminnej[4].
Nazwa
.JPG)
Ulica Górnicza od 2. połowy XIX wieku do 1925 roku oraz w latach 1939–1945 nosiła niemieckojęzyczną nazwę Bergwerkstraße, wcześniej prawdopodobnie Lisczerstraße, nawiązującą do Lyszcza – jednego z historycznych tarnogórskich przedmieść[5]. W latach 1925–1939 (dwudziestolecia międzywojennego) oraz od roku 1945 ul. Górnicza[6].
Budynki
Przy ulicy Górniczej znajdują się obiekty wpisane do rejestru zabytków[2]:
- Dworek Goethego (ul. Górnicza 7); zabytkowy dom z XVIII wieku – nr rej. A/624/66; obecnie restauracja i galeria „Kałamarz” oraz oddział PTTK,
- ruiny zabytkowej chaty gwareckiej z 1821 roku (ul. Górnicza 23) – nr rej. A/631/66.
Z kolei walory historyczno-architektoniczne poniższych obiektów zostały wyróżnione wpisem do Gminnej Ewidencji Zabytków[7]:
- gmach Oddziału oraz Inspektoratu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ul. Górnicza 4); wybudowana w l. 1912-1914 dawna siedziba tarnogórskiej gminy żydowskiej (dom kahalny)[8][9],
- budynek Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Tarnowskich Górach (ul. Górnicza 36),
- budynek dawnego aresztu miejskiego sąsiadujący z zabytkowym tarnogórskim ratuszem (ul. Górnicza 1),
- budynek dawnego szpitala miejskiego wybudowanego w l. 1884-1885 na rogu ulicy Górniczej i ulicy Legionów[10],
- krzyż górniczy kamienny z 1878 roku na postumencie, odnowiony w latach 2019–2020[11],
- dwie chałupy gwareckie z poł. XIX wieku (ul. Górnicza 39 i 42),
- 16 kamienic i budynków mieszkalnych, najczęściej z II połowy XIX wieku.
Ponadto na rogu ulicy Górniczej oraz Rynku znajdują się wpisane do rejestru zabytków: Ratusz oraz Dom Cochlera[2].
W latach 1961–1999 na niewielkiej hałdzie u zbiegu ul. Górniczej i ul. Piernikarczyka ustawiony był pomnik upamiętniający uruchomienie w 1788 roku pierwszej maszyny parowej na kontynencie europejskim. Składał się z podmurówki z wbudowanym metalowym masztem oraz kołem zębatym maszyny parowej[12].
Komunikacja
Ulica Górnicza umożliwia mieszkańcom osiedli domów jednorodzinnych na południowych obrzeżach miasta szybkie dotarcie do jego centrum. Stanowi także wygodne połączenie Śródmieścia z obwodnicą, jednak odcinek od Rynku do skrzyżowania z ulicą Mleczną jest dozwolony wyłącznie dla ruchu pojazdów dostawczych oraz tych należących do mieszkańców.
Ulica Górnicza na odcinku od skrzyżowania z ulicą Mleczną do skrzyżowania z ulicą Ligonia jest ulicą jednokierunkową.
Mieszkalnictwo
Według danych Urzędu Stanu Cywilnego w 2019 roku w budynkach znajdujących się przy ulicy Górniczej zameldowanych było 447 osób[13].
Przypisy
- ↑ a b BIP – Zarząd Dróg Powiatowych w Tarnowskich Górach: Aktualny wykaz dróg powiatowych. 2020-09-09. [dostęp 2020-09-24]. (pol.).
- ↑ a b c Rejestr zabytków nieruchomych w województwie śląskim. Narodowy Instytut Dziedzictwa. [dostęp 2020-12-31]. [zarchiwizowane z tego adresu].
- ↑ Rada Miejska w Tarnowskich Górach: Uchwała nr XIII/149/2019 Rady Miejskiej w Tarnowskich Górach z dnia 25 września 2019 r. w sprawie zaliczenia drogi do kategorii dróg publicznych gminnych. Dziennik Urzędowy Województwa Śląskiego, 2019-10-03. [dostęp 2021-12-29]. (pol.).
- ↑ Rada Miejska w Tarnowskich Górach: Uchwała nr XXXVIII/425/2021 Rady Miejskiej w Tarnowskich Górach z dnia 29 września 2021 r. w sprawie przejęcia dotychczasowej drogi powiatowej nr 3301S (fragment ul. Górniczej w Tarnowskich Górach) i zaliczenia jej do kategorii dróg gminnych. Dziennik Urzędowy Województwa Śląskiego, 2021-10-07. [dostęp 2021-12-29]. (pol.).
- ↑ Przemysław Nadolski, Miasto pod panowaniem pruskim i w obrębie II Rzeszy Niemieckiej (1763-1918), [w:] Jan Drabina (red.), Historia Tarnowskich Gór, Tarnowskie Góry: Muzeum w Tarnowskich Górach, 2000, s. 241, ISBN 83-911508-3-6.
- ↑ Dawne nazewnictwo ulic Tarnowskich Gór (niemieckie i polskie międzywojenne). tg1921.webpark.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2004-11-28)]..
- ↑ BIP – Urząd Miejski w Tarnowskich Górach: Gminna Ewidencja Zabytków. 2013-09-06. [dostęp 2015-09-15]. (pol.).
- ↑ GAZETA.PL FOTOFORUM. Dom kahalny -Tarnowskie Góry.
- ↑ Wirtualny sztetl: Dom kahalny w Tarnowskich Górach (ul. Górnicza 4). [dostęp 2015-09-15].
- ↑ Przemysław Nadolski, Miasto pod panowaniem pruskim i w obrębie II Rzeszy Niemieckiej (1763-1918), [w:] Jan Drabina (red.), Historia Tarnowskich Gór, Tarnowskie Góry: Muzeum w Tarnowskich Górach, 2000, s. 249, ISBN 83-911508-3-6.
- ↑ Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej: Miłośnicy ocalili zabytkowy krzyż górniczy z XIX w.. smzt.pl, 2020-04-10. [dostęp 2020-08-25]. (pol.).
- ↑ RYCH. Wędrujące pomniki maszyny parowej. „Montes Tarnovicensis”. nr 29, 2008-05. Oficyna Monos. ISSN 1640-0216. [dostęp 2021-07-25]. [zarchiwizowane z adresu]. (pol.).
- ↑ Ludność miasta Tarnowskie Góry według stanu na dzień 31.12.2019 r. – Biuletyn Informacji Publicznej UM w Tarnowskich Górach.
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of en:Silesian Voivodeship with counties (powiats) and municipalities (gminas). Geographic limits of the map:
- N: 51.1617 N
- S: 49.2956 N
- W: 17.8872 E
- E: 20.0559 E
Autor: Marcin Floryan, Licencja: CC BY 2.5
Ikona ulicy - zakończenie skrzyżowaniem
Crossroads with a major road ahead.
Autor: Gabriel Wilk, Licencja: CC BY-SA 4.0
Ulica Górnicza w Tarnowskich Górach - widok w kierunku południowym
Autor: Gliwi, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Tarnowskie Góry, ul. Górnicza 7 - budynek mieszkalny, obecnie restauracja-kawiarnia "Kałamarz" (zabytek nr A/624/66)
Autor:
- derivative work: Termit (talk)
- Ikona_deptak_z_lewej_ulica.svg: Lechoo.net
Ikona ulicy dochodzącej do deptaku z lewej
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Tarnowskie Góry County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 50.6412 N
- S: 50.3183 N
- W: 18.55 E
- E: 19.154 E
Autor: Gabriel Wilk, Licencja: CC BY-SA 4.0
Ulica Górnicza w Tarnowskich Górach
Autor:
Znak D-3: droga jednokierunkowa