Ulica Gdańska w Łodzi
| Centrum, Stare Polesie, Politechniczna | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 Skrzyżowanie z ul. Więckowskiego (widok w kierunku północnym) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Długość | ok. 2,8 km | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Łodzi  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 51°46′10,3″N 19°26′56,2″E/51,769520 19,448950 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ulica Gdańska w Łodzi – łódzka ulica mająca prawie 3 kilometry długości. Swój bieg rozpoczyna skrzyżowaniem z ul. Ogrodową, tuż obok „Manufaktury”, a kończy na skrzyżowaniu z ul. kpt. F. Żwirki przechodząc w ul. prof. B. Stefanowskiego. Do roku 1983 ulica Gdańska kończyła się skrzyżowaniem z ówczesną ul. St. Worcella przy parku im. St. Worcella (obecna ul. ks. I. Skorupki przy parku im. ks. bp. Michała Klepacza), kiedy to ten końcowy odcinek ulicy przemianowano na ulicę prof. Bohdana Stefanowskiego.
Ulica Gdańska, podobnie jak ulica Piotrkowska może poszczycić się dużą liczbą perełek architektury, z których wiele uznanych jest za zabytki – są to wille i pałace fabrykanckie oraz kamienice z pięknymi detalami.
Powstała z połączenia ulic Nowej i Długiej, istniejących od roku 1873. W 1915 jej nazwę zgermanizowano na Lange Strasse. Nazwę „ulica Gdańska” nadano 11 lutego 1920 r. na uroczystym posiedzeniu rady miejskiej[1] z okazji zaślubin Polski z morzem. Funkcjonowała do roku 1940. W okresie okupacji nazwę przetłumaczono na Danziger Strasse. Po odzyskaniu niepodległości w 1945 roku przywrócono Gdańską[2].
W latach 1915–1916 została wybrukowana od ul. Zielonej do ul. Ogrodowej. W budynkach tej ulicy, w 1937 roku podłączono kanalizację.
Przy ulicy Gdańskiej (pod nr 74) mieszkał z rodzicami (do wybuchu II wojny światowej) pisarz Jerzy Kosiński.
Ważniejsze obiekty
- Muzeum Tradycji Niepodległościowych (nr 13)
- pałac Karola Poznańskiego (nr 32), należy do najciekawszych zabytków miasta, obecnie siedziba Akademii Muzycznej
- pałac Maurycego Poznańskiego, przy skrzyżowaniu z ul. Więckowskiego, siedziba Muzeum Sztuki
- pałac Rudolfa Kellera (nr 49/53), zbudowany w 1890 według projektu Hilarego Majewskiego, w stylu neorenesansowym
- pałacyk Elektrowni Łódzkiej (nr 107), zbudowany w stylu secesji wiedeńskiej
- Wojewódzka Biblioteka Publiczna (nr 100/102), przy skrzyżowaniu z ul. Kopernika, wybudowana jako pomnik dla uczczenia pamięci J. Piłsudskiego. Gmach ukończono po zakończeniu wojny.
- Katedralna kaplica starokatolicka (nr 143)
Przy ulicy Gdańskiej istniały następujące synagogi:
- synagoga Ohel Jakow
- synagoga Chaima Janowskiego
- synagoga Symchy Uberbauma
- synagoga Józefa Gejnzlera (ul. Długa 68)
- synagoga Józefa Gejnzlera (ul. Długa 76)
- synagoga Gerszona Goldberga
Przypisy
- ↑ Wczorajszy obchód dojścia do morza, Rozwój nr 43, wydanie z czwartku 12 lutego 1920 r.
- ↑ „Łódzkie ulice”. turystyka.lodz.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-04-20)].. Stowarzyszenie Przyjaciół Starego Miasta w Łodzi
Media użyte na tej stronie
Autor:
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Łódź Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 52.45 N
- S: 50.78 N
- W: 17.95 E
- E: 20.75 E
Autor: Marcin Floryan, Licencja: CC BY 2.5
Ikona ulicy - zakończenie skrzyżowaniem
Crossroads with a major road ahead.
Ikonka świateł na skrzyżowaniu
Fotografia przedstawia budynek fabryki braci Fryderyka i Gustawa Wilhelma Lange znajdujący się przy skrzyżowaniu ulic Długiej (później Gdańskiej) i Andrzeja (później ulica Andrzeja Struga). Fabryka ta była jedną z najstarszych fabryk produkujących maszyny w Królestwie Polskim. W 1885 roku powstały stopniowo powiększane obiekty odlewni żelaza i fabryki produkującej części do maszyn włókienniczych. Na terenie zakładów istniało kilka budynków przeznaczonych do różnych celów: odlewnia żelaza, kuźnia, maszynownia, fabryka krosien, stolarnia, składy i magazyny. W 1895 roku bracia rozszerzyli swój asortyment produkcyjny o rowery "Original Comet". Była to największa w tym czasie wytwórnia rowerów w Królestwie Polskim. Około 1910 roku dwa najstarsze budynki podwyższono do trzypiętrowych, tworząc jedna masywną bryłę narożnika obu ulic. W 1912 roku zakład zatrudniał około 500 osób. W 1923 roku fabryka zmieniła nazwę na "Bracia Lange fabryka maszyn i odlewnia żelaza". W 1928 roku została przekształcona w spółkę, w której Zarządzie zasiadali: Gustaw Lange, Berta i Karol Lange, Gustaw Kehler i Franciszek Flaker. Firma miała swoje przedstawicielstwa w Rydze i Bukareszcie. W latach 30. XX w. zaczęto produkować również blachę na potrzeby lotnictwa, piece hartownicze i wentylatory wysokiego ciśnienia. Po zakończeniu II wojny światowej w budynkach dawnej fabryki braci Lange umieszczono Przedsiębiorstwo Traktorów i Maszyn Rolniczych, a w późniejszym okresie Centralne Biuro Techniczne Przemysłu Maszyn Włókienniczych, przemianowane następnie w Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Maszyn Włókienniczych "Polmatex-Cenaro". Pomieszczenia parterowe od strony ulicy Struga przebudowano na ciąg podcieni dla pieszych i oczekujących na tramwaj. Około 1972 roku przy poszerzaniu ulicy rozebrano widoczny na fotografii narożny budynek. Ulica Andrzeja przy której znajdowała się fabryka została wytyczona przez geometrę w 1827 roku. Początkowo nazywała się Andrzeja, w latach 1918-1940 przemianowana na św. Andrzeja, by po II wojnie światowej w 1946 roku stać się ulicą Andrzeja Struga. Ulica Długa natomiast została wytyczona około 1873 roku i w 1920 roku na cześć odzyskania przez Polskę Pomorza została przemianowana na ulicę Gdańską.
Fotografia pochodzi z wydanego w 1896 roku albumu Bronisława Wilkoszewskiego „Widoki m. Łodzi”. Saryusz Bronisław Paweł Wilkoszewski (1847-1901), zwany "łódzkim Canaletto" był mistrzem fotografii ilustracyjnej. Udokumentował zabudowę Łodzi z końca XIX wieku przede wszystkim wille, fabryki, budynki użyteczności publicznej, obiekty sakralne, ulicę Piotrkowską. Jego zakład fotograficzny znajdował się w willi "Trianon" w Pasażu Meyera 5 (obecnie ulica Moniuszki).
Autor: Marcin Floryan, Licencja: CC BY 2.5
Ikona ulicy - fragment przerwany
Autor: Marcin Floryan, Licencja: CC BY 2.5
Ikona ulicy - początek skrzyżowanie T