Ulica Gwiaździsta we Wrocławiu

ulica Gwiaździsta
Powstańców Śląskich
Ilustracja
Rondo Václava Havla a za nim perspektywa ul. Gwiaździstej[a]. W lewo od ronda odchodzi ul. Krucza, w prawo – ul. Wielka.
Państwo Polska
Województwo dolnośląskie
MiejscowośćWrocław
Długość690 m
Przebieg
Ikona ulica początek T.svg0ul. Swobodna
Ikona ulica z lewej.svg100 mdojazd do Novotelu
Ikona ulica z prawej.svg190 mdojazd do bloku przy ul. Zielińskiego 22-36
(dawna ul. Mała)
Ikona ulica z prawej.svg345 mdojazd do bloku przy ul. Zielińskiego 40-54
Ikona ulica z prawej.svg495 mdojazd do bloku przy ul. Zielińskiego 58-72
Ikona ulica skrzyżowanie.svgświatła600 mul. Szczęśliwa
Ikona ulica.svgświatła685 mprzejście dla pieszych
Ikona ulica rondo.svg810 mRondo Václava Havla
(ul. Wielka i ul. Krucza)
Położenie na mapie Wrocławia
Mapa konturowa Wrocławia, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „ulica Gwiaździsta”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „ulica Gwiaździsta”
Ziemia51°05′54,6″N 17°01′23,5″E/51,098500 17,023200

Ulica Gwiaździsta – ulica na terenie osiedla Południe we Wrocławiu łącząca obecnie rondo Havla (u zbiegu z ul. Wielką i ul. Kruczą) na południowym zachodzie z ul. Swobodną na północnym wschodzie. Leży pomiędzy równoległymi do niej ul. Powstańców Śląskich a ul. Zielińskiego i liczy obecnie ok. 810 m długości. Do roku 1945 nosiła nazwę Kronprinzenstraße[b].

Projekt ulicy powstał w roku 1873, a jako pierwszy zrealizowany został odcinek pomiędzy ówczesnymi Viktoriastraße i Augustastraße (po wojnie noszących nazwy Lwowska i Szczęśliwa). Do ok. 1883 powstały dalsze odcinki (do Friedrich Schiller Straße – późniejszej ul. Małej – na północny wschód oraz na południowy zachód do Hohenzollernstraße – późniejszej ul. Zaporoskiej). Jako ostatni powstał kilkudziesięciometrowy, ślepy odcinek na północny wschód (nie dochodzący jednak wówczas do Sadowastraße, czyli późniejszej ul. Swobodnej). W latach 1884–1887 ułożono na tej ulicy brukowaną nawierzchnię.

Jedyny budynek przy ul. Gwiaździstej ocalały po II wojnie światowej: Gwiaździsta 65-67[c]; maj 2014

Z ważniejszych obiektów, położonych przy tej ulicy przed II wojną światową, wymienić można Provinzial-Hebammen-Lehr-Anstalt, czyli Szkołę Akuszerek (spory kompleks na posesji pod numerem 23)[d] oraz wybudowany w 1886 jeden z kilku[e] budynków Landesversicherungsanstalt Schlesien (zakładu ubezpieczeniowego pruskiej prowincji śląskiej) – pod numerem 65-67[c].

Oprócz nich wiadomo między innymi, że na posesji nr 42 znajdował się zakład mistrza piekarskiego Hermanna Tosta[1], na posesji nr 48 (na rogu z Viktoriastraße, tj. ze Lwowską) znajdowała się restauracja Hermanna Girlicha[2], na posesji nr 74 (na rogu z Goethe Straße, tj. z późniejszą Wielką) znajdowała się restauracja Paula Schuberta[3], zaś na posesji 84 (na rogu z Lothringenstraße, tj. z późniejszą ul. Ostrą, już nieistniejącą) gospoda „Barisch”[4].

Gwiaździsta w kierunku pd.-zach., w tle budowa Sky Tower, po prawej blok przy ul. Zielińskiego 58-72; listopad 2010
Gwiaździsta w kierunku pn.-wsch., po prawej budowa (z siatkami na rusztowaniach) II etapu Nowego Centrum Południowego (ul. Gwiaździsta 14-16); kwiecień 2019

Oblężenie Festung Breslau w 1945 doprowadziło do zrujnowania praktycznie całej zabudowy tej ulicy[c] i po usunięciu gruzów przez ponad dwadzieścia lat pozostawała ona częścią ponadstuhektarowego obszaru pustej przestrzeni w mieście. Dopiero w roku 1969 wybudowano i oddano do użytku pierwsze budynki mieszkalne przy południowo-wschodniej (nieparzystej) stronie ul. Gwiaździstej[f]; w kolejnych latach również obiekty usługowe i handlowe, przy czym aż do końca XX wieku niemal wszystkie po tej samej, nieparzystej stronie[g]; jedynymi obiektami po stronie parzystej (stałymi[h]) był zbudowany w latach 1978–1980 Hotel Wrocław[i] i kilkanaście lat później (w 1997) – parking wielopoziomowy przy tym hotelu. Dokonano też pewnych korekt przebiegu ulicy: jej końcowy odcinek, pierwotnie dochodzący do ul. Zaporoskiej, w latach 1966–1967 został zabudowany od nowymi budynkami mieszkalnymi[j], przez co ulica Gwiaździsta została skrócona i kończyła się skrzyżowaniem z ulicą Kruczą. Natomiast po przeciwnej stronie, na początku ulicy (który był cały czas „ślepy”), pod koniec lat 70. przedłużono ją o kolejnych kilkadziesiąt metrów doprowadzając jezdnię do ulicy Swobodnej.

Dopiero w wieku XXI rozpoczęto zabudowę parzystej strony ulicy Gwiaździstej: przy końcowym odcinku ulicy, w kwartale Gwiaździstej, Wielkiej, Powstańców Śl. i Szczęśliwej w miejscu, gdzie znajdował się wieżowiec Poltegor Centre wraz z otaczającymi go tymczasowymi barakami i placem parkingowym zbudowano w latach 2008–2012 kompleks Sky Tower. Wraz z budową tego kompleksu dokonano wymiany nawierzchni ulicy w jego sąsiedztwie, a skrzyżowanie z ul. Wielką i Kruczą przebudowano tak, że utworzono na nim rondo, którego patronem został Václav Havel. Z kolei przy odcinku początkowym ulicy (Gwiaździsta 6-12) w roku 2015 ukończono etap I zabudowy tzw. „Nowego Centrum Południowego”, a kolejny etap (dwa budynki przy Gwiaździstej 14-16) ukończony ma być w 2019 r. Rozpoczęto też roboty na działce sąsiedniej przy Gwiaździstej (tymczasowo oznaczonej w Systemie Informacji Przestrzennej Wrocławia numerami 36-60).

Uwagi

  1. ↑ Pozycja fotografującego na krótkim kikucie zlikwidowanego w latach 70. XX w. odcinka ul. Gwiaździstej, obecnie pełniącego już tylko rolę dojazdu do parkingu osiedlowego.
  2. ↑ W języku niemieckim Kronprinz, czyli książę koronny, to tytuł monarszego następcy tronu.
  3. ↑ a b c Budynek przy Gwiaździstej 65-67 jest jedynym przy tej ulicy, który nadawał się do odbudowy po zniszczeniach z 1945 roku i istnieje do dzisiaj; mieści się w nim obecnie dyrekcja Dolnośląskiego Centrum Onkologii. Wojnę przetrwały również pozostałe budynki kompleksu dawnego zakładu ubezpieczeniowego; po roku 1945 odbudowano je i przekazano pierwotnie na potrzeby ZUS, ale w 1954 r. podjęto decyzję o zorganizowaniu w nich kompleksu Wojewódzkiego Ośrodka Onkologicznego, który – po niezbędnych adaptacjach – rozpoczął swoją działalność 1 lipca 1956. Późniejsze przekształcenia i rozbudowa Ośrodka doprowadziły do powstania w nim Dolnośląskiego Centrum Onkologii.
  4. ↑ Na tyłach tego kompleksu, od strony ulicy równoległej do Kronprinzenstraße (Gwiaździstej), tj. od Höfchenstraße (Zielińskiego), pod numerem 68, znajdowała się willa dyrektora tej Szkoły.
  5. ↑ Pozostałe budynki należące do całego kompleksu, miały swoje wejścia od dzisiejszych ul. Kruczej, ul. Zielińskiego i pl. Hirszfelda.
  6. ↑ Są to trzy jedenastokondygnacyjne budynki z wielkiej płyty, ustawione ukosem do ul. Gwiaździstej i do ul. Zielińskiego, noszące adresy ul. Zielińskiego numery: 22-36, 40-54 i 58-72.
  7. ↑ Strona nieparzysta ulicy Gwiaździstej znajduje się po strony ul. Zielińskiego.
  8. ↑ Naprzeciwko ośrodka onkologicznego ustawione zostały w latach 60. XX wieku lekkie baraki, które choć miały być obiektami tymczasowymi, to przetrwały aż około pół wieku (służyły potrzebom administracji szpitala); zlikwidowano je dopiero w roku 2006.
  9. ↑ Budynek hotelu nosi adres ul. Powstańców Śląskich 5/7.
  10. ↑ W związku z tą zabudową znikła też ulica Ostra, dawna Lothringenstraße.

Przypisy

  1. ↑ Breslau, Hermann Tost, Bäckermeister, 1912 (pol.). [dostęp 2019-04-14].
  2. ↑ Restauracja Girlicha (pol.). [dostęp 2019-04-14].
  3. ↑ Kamienica narożna ul.Wielka 9 i ul.Gwiaździsta 74. Restauration Paul Schubert. (pol.). [dostęp 2019-04-15].
  4. ↑ Gospoda Barisch (pol.). [dostęp 2019-04-15].

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Wrocław location map2.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa Wrocławia, Polska
Lower Silesian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of [[:en:Lower Silesian Voivodeship]Lower Silesian Voivodeship]], Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 51.9134 N
  • S: 49.9809 N
  • W: 14.7603 E
  • E: 17.9091 E
POL województwo dolnośląskie flag.svg
Flaga województwa dolnośląskiego
Ikona ulica początek T.svg
Autor: Marcin Floryan, Licencja: CC BY 2.5
Ikona ulicy - początek skrzyżowanie T
Ikona ulica z lewej.svg
Autor: Marcin Floryan, Licencja: CC BY 2.5
Ikona ulicy z lewej
Ikona ulica z prawej.svg
Autor: Marcin Floryan, Licencja: CC BY 2.5
Ikona ulicy z prawej
Ikona ulica skrzyżowanie.svg
Autor: Marcin Floryan, Licencja: CC BY 2.5
Ikona skrzyżowania
Traffic lights icon.svg
Ikonka świateł na skrzyżowaniu
Ikona ulica.svg
Autor: Marcin Floryan, Licencja: CC BY 2.5
Ikona ulicy
Ikona ulica rondo.svg
Autor: Marcin Floryan, Licencja: CC BY 2.5
Ikona ronda
Diamond road sign junction across major road.svg
Crossroads with a major road ahead.
Gwiaździsta20190414 182817.jpg
Autor: Julo, Licencja: CC BY-SA 4.0
Widok ul. Gwiaździstej od połowy jej długości w kierunku północno-wschodnim. Po prawej widoczna budowa II etapu Nowego Centrum Południowego (zasłonięta siatką z reklamą Awbud), nieco dalej ukończony etap I.
Wroclaw@2014-BudynekH-Gwiazdzista65-67.jpg
Autor: Columba livia, Licencja: CC BY-SA 3.0
Na pierwszym planie jedyny budynek przy ul. Gwiaździstej ocalały po II wojnie światowej: Gwiaździsta 65-67, dziś bud.H Dolnośląskiego Centrum Onkologii.

Po lewej ul. Szczęśliwa, po prawej ul. Wielka i Rondo Havla, pomiędzy nimi końcowy odcinek Gwiaździstej.

Za ulicą, naprzeciw bud. H, widoczny fragment kompleksu Sky Tower
RondoHavla2019Wroclaw.jpg
Autor: Julo, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rondo Havla we Wrocławiu, zbieg Gwiaździstej, Kruczej i Wielkiej (Gwiaździsta - na wprost, Wielka - w prawo, Krucza - w lewo).
Pozycja fotografującego na krótkim kikucie zlikwidowanego odcinka Gwiaździstej, obecnie pełniącego rolę dojazdu do parkingu osiedlowego.
Wrocław - fotopolska.eu (147293).jpg
(c) Neo[EZN] / fotopolska.eu, CC BY-SA 3.0
Ulica Gwiaździsta, w tle budowa Sky Tower – największego budynku mieszkalnego (z częścią biurową) we Wrocławiu (i w Polsce?).