Ulica Icchoka Lejba Pereca w Warszawie

Ulica Icchoka Lejba Pereca w Warszawie
	Mirów
	; Ulica Pereca przy ul. Żelaznej, po prawej kompleks biurowy Mennica Legacy Tower
Państwo	Polska
Miejscowość	Warszawa
Przebieg
	Położenie na mapie Warszawy (c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5 Ulica Icchoka Lejba Pereca w Warszawie
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Ulica Icchoka Lejba Pereca w Warszawie
	Położenie na mapie województwa mazowieckiego Ulica Icchoka Lejba Pereca w Warszawie
	52°14′01,4″N 20°59′38,7″E/52,233714 20,994087

Ulica Icchoka Lejba Pereca – ulica w dzielnicy Wola w Warszawie.

Historia

Wytyczona w XVIII wieku ulica pierwotnie nosiła nazwę Ceglanej. Obecną nazwę nadano w październiku 1951^[1] dla upamiętnienia pisarza i publicysty Icchoka Lejba Pereca, jednego z najważniejszych żydowskich twórców literatury w języku jidysz, który mieszkał i tworzył aż do swojej śmierci w nieistniejącej już dzisiaj kamienicy pod nr 1^[2].

W 1805 Johann Gottlieb Ulrich nabył położoną w rejonie dzisiejszych ulic Żelaznej i Pereca część folwarku miejskiego (ok. 5 ha) i urządził ogród, w którym uprawiał wiele gatunków warzyw, a w szklarniach – kwiaty, brzoskwinie i winogrona^[3]. Posesja obejmowała obszar między ulicami: Ceglaną, Ciepłą, Twardą, Prostą i Waliców^[4]. Na początku lat 60. XIX jego syn Jan Krystian Ulrich rozparcelował i sprzedał część terenu od strony ul. Ciepłej pod budowę kamienic^[4]. Szklarnie i inspekty funkcjonowały tam do przełomu wieków, kiedy to zastąpiły je kamienice i gmach Szkoły Handlowej Zgromadzenia Kupców, natomiast przedsiębiorstwo przeniosło swoją podstawową działalność na zakupione w 1876 tereny w podmiejskich Górcach^[4].

W II połowie XIX wieku teren pomiędzy ulicami: Żelazną, Grzybowską, Waliców oraz Ceglaną rozpoczął działalność browar, założony w 1854 przez Hermana Junga. Zakład został rozbudowany z istniejącego tutaj od 1824 browaru Jana Bogumiła Kazimirusa^[5]. Od 1897 budynki browaru przy ulicy Waliców, zaczęły być użytkowane przez spółkę A. Domański, zajmującą się produkcją wód gazowanych i prowadzącą składowe magazyny piwa i lemoniady. Przedsiębiorstwo działało w tym miejscu aż do 1944^[6].

W listopadzie 1940 część Ceglanej (z wyjątkiem budynków nr 4, 6, 8, 11, 13, 14 i 21) znalazła się w granicach warszawskiego getta^[7]. Ulica została w całości wyłączona z getta i włączona do „aryjskiej” części miasta wraz z całym tzw. małym gettem w sierpniu 1942, w czasie wielkiej akcji deportacyjnej^[8].

Podczas powstania warszawskiego w rejonie Ceglanej, a także na Grzybowskiej i Krochmalnej, toczyły się ciężkie walki. W rękach powstańców znalazły się znajdujące się pod nr 4/6 magazyny browaru Haberbusch i Schiele, gdzie znajdowały się m.in. duże zapasy jęczmienia^[9]. Zboże pobierane z magazynów browaru, będące m.in. głównym składnikiem „zupy plujki”, miało duże znaczenie dla sytuacji żywnościowej powstańców i ludności cywilnej w śródmieściu^[9]. Magazyn stanowił ich źródło zaopatrzenia w żywność do kapitulacji powstania^[10].

Podczas II wojny światowej uległa zniszczeniu większość zabudowy ulicy^[11].

W latach 1950–1952 pod nr 21 wzniesiono dwa socrealistyczne budynki Mennicy Państwowej według projektu Józefa Jaszuńskiego^[12]. Pierwsze monety – z datą wsteczną 1949 – wyprodukowano tutaj w 1953^[13]. W latach 1965−1972 przy ulicy wzniesiono bloki osiedla Za Żelazną Bramą^[14].

W 1994 znajdujące się przy ulicach Pereca i Waliców pozostałości budynków browaru Hermana Junga zostały wpisane do rejestru zabytków^[15].

W listopadzie 2012 Rada m.st. Warszawy skorygowała pierwotną nazwę ulicy I. L. Pereca na Icchoka Lejba Pereca^[16].

W 2014 budynki Mennicy Polskiej zostały zburzone^[17]. W ich miejscu powstał kompleks biurowy Mennica Legacy Tower^[18].

Przypisy

↑ Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, s. 383. ISBN 83-86619-97X.
↑ Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013, s. 559. ISBN 978-83-63444-27-3.
↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 912. ISBN 83-01-08836-2.
↑ ^a ^b ^c Jarosław Zieliński. Apartamenty w inspektach. „Stolica”, s. 74, kwiecień 2017.
↑ Michał Krasucki: Warszawskie dziedzictwo postindustrialne. Warszawa: Fundacja Hereditas, 2011, s. 305. ISBN 978-83-931723-5-1.
↑ Janusz Sujecki: Rewaloryzacja reliktów dawnego browaru Junga przy ul. Waliców. Pytanie o sens ochrony [w;] "Zeszyty Wolskie". Warszawa: Muzeum Woli, 2002, s. 84-85. ISBN 83-88477-10-2.
↑ Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013, s. 151. ISBN 978-83-63444-27-3.
↑ Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013, s. 113. ISBN 978-83-63444-27-3.
↑ ^a ^b Agnieszka Cubała: Sten pod pachą, bimber w szklance, dziewczyna i... Warszawa. Życie codzienne powstańczej Warszawy. Warszawa: Bellona, 2015, s. 25. ISBN 978-83-11-13954-1.
↑ Piotr Rozwadowski (red. nauk.): Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego. Tom 1. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona i Fundacja „Warszawa Walczy 1939–1945”, 2005, s. 95. ISBN 83-11-10124-8.
↑ Robert Marcinkowski: Ilustrowany Atlas Dawnej Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Oliwka, 2013, s. 46. ISBN 978-83-931203-1-4.
↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 479. ISBN 83-01-08836-2.
↑ Michał Krasucki: Warszawskie dziedzictwo postindustrialne. Warszawa: Fundacja Hereditas, 2011, s. 279. ISBN 978-83-931723-5-1.
↑ Lech Chmielewski: Przewodnik warszawski. Gawęda o nowej Warszawie. Warszawa: Agencja Omnipress i Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnicze „Rzeczpospolita”, 1987, s. 50. ISBN 83-85028-56-0.
↑ Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków – stan na 31 marca 2014 r. Woj. mazowieckie (Warszawa). W: Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 62. [dostęp 2014-04-25].
↑ Uchwała nr XLVI/1262/2012 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 8 listopada 2012 r. w sprawie nazw niektórych ulic i skwerów w Dzielnicy Wola m.st. Warszawy. W: Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego poz. 7870 [on-line]. edziennik.mazowieckie.pl, 21 listopada 2012. s. 1. [dostęp 2014-04-28].
↑ Z budynku Mennicy Polskiej pozostały gruzy. Będzie wieżowiec. W: "Gazeta Stołeczna" [on-line]. warszawa.gazeta.pl, 10 lipca 2014. [dostęp 2014-11-10].
↑ Mennica Legacy Tower. urbanity.pl. [dostęp 2021-08-07].

[1] Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, s. 383. ISBN 83-86619-97X.

[2] Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013, s. 559. ISBN 978-83-63444-27-3.

[3] Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 912. ISBN 83-01-08836-2.

[Zieliński74-4] Jarosław Zieliński. Apartamenty w inspektach. „Stolica”, s. 74, kwiecień 2017.

[5] Michał Krasucki: Warszawskie dziedzictwo postindustrialne. Warszawa: Fundacja Hereditas, 2011, s. 305. ISBN 978-83-931723-5-1.

[6] Janusz Sujecki: Rewaloryzacja reliktów dawnego browaru Junga przy ul. Waliców. Pytanie o sens ochrony [w;] "Zeszyty Wolskie". Warszawa: Muzeum Woli, 2002, s. 84-85. ISBN 83-88477-10-2.

[7] Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013, s. 151. ISBN 978-83-63444-27-3.

[8] Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013, s. 113. ISBN 978-83-63444-27-3.

[AC-9] Agnieszka Cubała: Sten pod pachą, bimber w szklance, dziewczyna i... Warszawa. Życie codzienne powstańczej Warszawy. Warszawa: Bellona, 2015, s. 25. ISBN 978-83-11-13954-1.

[10] Piotr Rozwadowski (red. nauk.): Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego. Tom 1. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona i Fundacja „Warszawa Walczy 1939–1945”, 2005, s. 95. ISBN 83-11-10124-8.

[11] Robert Marcinkowski: Ilustrowany Atlas Dawnej Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Oliwka, 2013, s. 46. ISBN 978-83-931203-1-4.

[12] Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 479. ISBN 83-01-08836-2.

[13] Michał Krasucki: Warszawskie dziedzictwo postindustrialne. Warszawa: Fundacja Hereditas, 2011, s. 279. ISBN 978-83-931723-5-1.

[14] Lech Chmielewski: Przewodnik warszawski. Gawęda o nowej Warszawie. Warszawa: Agencja Omnipress i Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnicze „Rzeczpospolita”, 1987, s. 50. ISBN 83-85028-56-0.

[15] Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków – stan na 31 marca 2014 r. Woj. mazowieckie (Warszawa). W: Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 62. [dostęp 2014-04-25].

[16] Uchwała nr XLVI/1262/2012 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 8 listopada 2012 r. w sprawie nazw niektórych ulic i skwerów w Dzielnicy Wola m.st. Warszawy. W: Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego poz. 7870 [on-line]. edziennik.mazowieckie.pl, 21 listopada 2012. s. 1. [dostęp 2014-04-28].

[17] Z budynku Mennicy Polskiej pozostały gruzy. Będzie wieżowiec. W: "Gazeta Stołeczna" [on-line]. warszawa.gazeta.pl, 10 lipca 2014. [dostęp 2014-11-10].

[18] Mennica Legacy Tower. urbanity.pl. [dostęp 2021-08-07].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne

Ulica Icchoka Lejba Pereca w Warszawie

Historia

Przypisy

Media użyte na tej stronie