Ulica Józefa Lewartowskiego w Warszawie

Ulica Józefa Lewartowskiego w Warszawie
	Muranów
	; Ulica Józefa Lewartowskiego przy skrzyżowaniu z Karmelicką, widok w kierunku wschodnim
Państwo	Polska
Miejscowość	Warszawa
Długość	750 m
Poprzednie nazwy	ulica Wołyńska
Przebieg
	Położenie na mapie Warszawy (c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5 Ulica Józefa Lewartowskiego w Warszawie
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Ulica Józefa Lewartowskiego w Warszawie
	Położenie na mapie województwa mazowieckiego Ulica Józefa Lewartowskiego w Warszawie
	52°15′01,1″N 20°59′34,6″E/52,250315 20,992940

Ulica Wołyńska przed 1939

Ulica Józefa Lewartowskiego, do 1944 ulica Wołyńska – ulica na warszawskim Muranowie biegnąca od ulicy Stawki do ulicy Karmelickiej i alei Jana Pawła II (z którą się nie krzyżuje).

Nazwa

Patronem ulicy jest Józef Lewartowski – polski polityk komunistyczny żydowskiego pochodzenia, jeden z inicjatorów żydowskiego ruchu oporu w getcie warszawskim, współtwórca i przywódca Bloku Antyfaszystowskiego. Nazwa została nadana w marcu 1958^[1].

W listopadzie 2017 r. wojewoda mazowiecki w trybie zarządzenia zastępczego nadał ulicy nazwę Marka Edelmana^[2]. 28 maja 2018 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił zarządzenie zastępcze wojewody mazowieckiego w tej sprawie^[3]^[4]. 7 grudnia tego samego roku Naczelny Sąd Administracyjny oddalił wniesioną przez wojewodę skargę kasacyjną^[5].

Historia

Ulica powstała w 1873 pomiędzy ówczesnymi ulicami Lubeckiego i Zamenhofa (w jej przedwojennym biegu). Nosiła wówczas nazwę Wołyńskiej, gdyż przebiegała w pobliżu gmachu Koszar Artylerii Koronnej, nazywanego od XIX wieku Koszarami Wołyńskimi.

Przed II wojną światową ulicę zamieszkiwała głównie żydowska biedota. Od listopada 1940^[6] do końca istnienia dzielnicy zamkniętej w całości znajdowała się w granicach warszawskiego getta. W dniach 6–11 września 1942, podczas wielkiej akcji deportacyjnej, pomiędzy ulicami: Smoczą, Gęsią, Zamenhofa, Szczęśliwą i placem Parysowskim zgromadzono ok. 100 tys. mieszkańców getta („kocioł na Miłej” lub „kocioł na Niskiej”)^[7]. W wyniku selekcji 32 tys. osób otrzymało „numerki na życie” i mogło pozostać w getcie, 2,6 tys. zastrzelono, a ponad 54 tys. wywieziono do obozu zagłady w Treblince^[8].

Zabudowa ulicy została całkowicie zniszczona przez Niemców po powstaniu w getcie warszawskim.

W czasie odbudowy Muranowa długość ulicy zwiększyła się dwukrotnie − została ona wydłużona od dawnej ulicy Zamenhofa w kierunku wschodnim i północno-wschodnim, aż do ulicy Stawki^[9].

Ważniejsze obiekty

Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi nr 32 im. Małego Powstańca (nr 2)
Pomnik Szmula Zygielbojma (nr 6, od strony ul. Zamenhofa)
Centralna Komisja Egzaminacyjna
Trakt Pamięci Męczeństwa i Walki Żydów w Warszawie
Warszawska Wyższa Szkoła Informatyki (nr 17)
Muzeum Historii Żydów Polskich Polin
Pomnik Willy’ego Brandta

Obiekty nieistniejące

KL Warschau

Przypisy

↑ Uchwała nr 15 Rady Narodowej m. st. Warszawy z dnia 20 marca 1958 r. w sprawie zmiany nazwy ulicy, "Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy", Warszawa, dnia 6 maja 1960 r., nr 6, poz. 23.
↑ Zarządzenie Zastępcze Wojewody Mazowieckiego z dnia 9 listopada 2017 r. w sprawie nadania nazwy ulicy, „Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego”, Warszawa, dnia 10 listopada 2017 r., poz. 10127.
↑ Wyrok Wojewódzkiego Sądu administracyjnego w Warszawie z dnia 30 maja 2018 r. sygn. akt II SA/Wa 2112/17
↑ Sąd: nie będzie ulicy Lecha Kaczyńskiego w Warszawie, tvnwarszawa.tvn24.pl, 28 maja 2018 [dostęp 2018-12-31] .
↑ Nieudana dekomunizacja. Nie będzie ulicy Lecha Kaczyńskiego, tvnwarszawa.tvn24.pl, 7 grudnia 2018 [dostęp 2018-12-31] .
↑ Paweł E. Weszpiński: Mapa nr 1. Getto warszawskie. Granice przed wielką akcją likwidacyjną. [w:] Barbara Engelking, Jacek Leociak, Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013. ISBN 978-83-63444-27-3.
↑ Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013, s. 746, 859. ISBN 978-83-63444-27-3.
↑ Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013, s. 745–746. ISBN 978-83-63444-27-3.
↑ Paweł E. Weszpiński, Mapa Getto warszawskie. Współczesny układ ulic i ostańce zabudowy według stanu na rok 2013 na tle dawnego planu miasta [w:] Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013. ISBN 978-83-63444-27-3.

Bibliografia

Opis w serwisie Miasta Stołecznego Warszawy (stan na 25.04.2013). kulturalna.warszawa.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-29)].
Opis w serwisie Warszawikia (stan na 25.04.2013)

[1] Uchwała nr 15 Rady Narodowej m. st. Warszawy z dnia 20 marca 1958 r. w sprawie zmiany nazwy ulicy, "Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy", Warszawa, dnia 6 maja 1960 r., nr 6, poz. 23.

[2] Zarządzenie Zastępcze Wojewody Mazowieckiego z dnia 9 listopada 2017 r. w sprawie nadania nazwy ulicy, „Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego”, Warszawa, dnia 10 listopada 2017 r., poz. 10127.

[3] Wyrok Wojewódzkiego Sądu administracyjnego w Warszawie z dnia 30 maja 2018 r. sygn. akt II SA/Wa 2112/17

[4] Sąd: nie będzie ulicy Lecha Kaczyńskiego w Warszawie, tvnwarszawa.tvn24.pl, 28 maja 2018 [dostęp 2018-12-31] .

[5] Nieudana dekomunizacja. Nie będzie ulicy Lecha Kaczyńskiego, tvnwarszawa.tvn24.pl, 7 grudnia 2018 [dostęp 2018-12-31] .

[6] Paweł E. Weszpiński: Mapa nr 1. Getto warszawskie. Granice przed wielką akcją likwidacyjną. [w:] Barbara Engelking, Jacek Leociak, Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013. ISBN 978-83-63444-27-3.

[7] Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013, s. 746, 859. ISBN 978-83-63444-27-3.

[8] Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013, s. 745–746. ISBN 978-83-63444-27-3.

[9] Paweł E. Weszpiński, Mapa Getto warszawskie. Współczesny układ ulic i ostańce zabudowy według stanu na rok 2013 na tle dawnego planu miasta [w:] Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013. ISBN 978-83-63444-27-3.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne