Ulica Józefa Lewartowskiego w Warszawie

Ulica Józefa Lewartowskiego w Warszawie
Muranów
Ilustracja
Ulica Józefa Lewartowskiego przy skrzyżowaniu z Karmelicką, widok w kierunku wschodnim
Państwo

 Polska

Miejscowość

Warszawa

Długość

750 m

Poprzednie nazwy

ulica Wołyńska

Przebieg
Ikona ulica ślepy początek.svg
Ikona ulica skrzyżowanie.svgul. Karmelicka
Ikona ulica z lewej deptak.svgskwer Willy’ego Brandta
Ikona ulica z lewej deptak.svgal. Sendlerowej
Ikona ulica skrzyżowanie.svgul. Zamenhofa
Ikona ulica skrzyżowanie.svgul. Dubois
Ikona ulica z lewej.svgul. Meiselsa
Ikona ulica koniec T.svgul. Stawki
Położenie na mapie Warszawy
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Ulica Józefa Lewartowskiego w Warszawie”
Ziemia52°15′01,1″N 20°59′34,6″E/52,250315 20,992940
Ulica Wołyńska przed 1939

Ulica Józefa Lewartowskiego, do 1944 ulica Wołyńska – ulica na warszawskim Muranowie biegnąca od ulicy Stawki do ulicy Karmelickiej i alei Jana Pawła II (z którą się nie krzyżuje).

Nazwa

Patronem ulicy jest Józef Lewartowski – polski polityk komunistyczny żydowskiego pochodzenia, jeden z inicjatorów żydowskiego ruchu oporu w getcie warszawskim, współtwórca i przywódca Bloku Antyfaszystowskiego. Nazwa została nadana w marcu 1958[1].

W listopadzie 2017 r. wojewoda mazowiecki w trybie zarządzenia zastępczego nadał ulicy nazwę Marka Edelmana[2]. 28 maja 2018 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił zarządzenie zastępcze wojewody mazowieckiego w tej sprawie[3][4]. 7 grudnia tego samego roku Naczelny Sąd Administracyjny oddalił wniesioną przez wojewodę skargę kasacyjną[5].

Historia

Ulica powstała w 1873 pomiędzy ówczesnymi ulicami Lubeckiego i Zamenhofa (w jej przedwojennym biegu). Nosiła wówczas nazwę Wołyńskiej, gdyż przebiegała w pobliżu gmachu Koszar Artylerii Koronnej, nazywanego od XIX wieku Koszarami Wołyńskimi.

Przed II wojną światową ulicę zamieszkiwała głównie żydowska biedota. Od listopada 1940[6] do końca istnienia dzielnicy zamkniętej w całości znajdowała się w granicach warszawskiego getta. W dniach 6–11 września 1942, podczas wielkiej akcji deportacyjnej, pomiędzy ulicami: Smoczą, Gęsią, Zamenhofa, Szczęśliwą i placem Parysowskim zgromadzono ok. 100 tys. mieszkańców getta („kocioł na Miłej” lub „kocioł na Niskiej”)[7]. W wyniku selekcji 32 tys. osób otrzymało „numerki na życie” i mogło pozostać w getcie, 2,6 tys. zastrzelono, a ponad 54 tys. wywieziono do obozu zagłady w Treblince[8].

Zabudowa ulicy została całkowicie zniszczona przez Niemców po powstaniu w getcie warszawskim.

W czasie odbudowy Muranowa długość ulicy zwiększyła się dwukrotnie − została ona wydłużona od dawnej ulicy Zamenhofa w kierunku wschodnim i północno-wschodnim, aż do ulicy Stawki[9].

Ważniejsze obiekty

Obiekty nieistniejące

Przypisy

  1. Uchwała nr 15 Rady Narodowej m. st. Warszawy z dnia 20 marca 1958 r. w sprawie zmiany nazwy ulicy, "Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy", Warszawa, dnia 6 maja 1960 r., nr 6, poz. 23.
  2. Zarządzenie Zastępcze Wojewody Mazowieckiego z dnia 9 listopada 2017 r. w sprawie nadania nazwy ulicy, „Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego”, Warszawa, dnia 10 listopada 2017 r., poz. 10127.
  3. Wyrok Wojewódzkiego Sądu administracyjnego w Warszawie z dnia 30 maja 2018 r. sygn. akt II SA/Wa 2112/17
  4. Sąd: nie będzie ulicy Lecha Kaczyńskiego w Warszawie, tvnwarszawa.tvn24.pl, 28 maja 2018 [dostęp 2018-12-31].
  5. Nieudana dekomunizacja. Nie będzie ulicy Lecha Kaczyńskiego, tvnwarszawa.tvn24.pl, 7 grudnia 2018 [dostęp 2018-12-31].
  6. Paweł E. Weszpiński: Mapa nr 1. Getto warszawskie. Granice przed wielką akcją likwidacyjną. [w:] Barbara Engelking, Jacek Leociak, Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013. ISBN 978-83-63444-27-3.
  7. Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013, s. 746, 859. ISBN 978-83-63444-27-3.
  8. Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013, s. 745–746. ISBN 978-83-63444-27-3.
  9. Paweł E. Weszpiński, Mapa Getto warszawskie. Współczesny układ ulic i ostańce zabudowy według stanu na rok 2013 na tle dawnego planu miasta [w:] Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013. ISBN 978-83-63444-27-3.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Warszawa outline with districts v4.svg
(c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5
Mapa Warszawy - podkład lokalizacyjny
Masovian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.55N
  • S: 50.95 N
  • W: 19.15 E
  • E: 23.25 E
Ikona ulica skrzyżowanie.svg
Autor: Marcin Floryan, Licencja: CC BY 2.5
Ikona skrzyżowania
Ikona ulica z lewej.svg
Autor: Marcin Floryan, Licencja: CC BY 2.5
Ikona ulicy z lewej
Ikona ulica koniec T.svg
Autor: Marcin Floryan, Licencja: CC BY 2.5
Ikona ulicy - zakończenie skrzyżowaniem
Diamond road sign junction across major road.svg
Crossroads with a major road ahead.
Ikona ulica z lewej deptak.svg
Autor: original by Marcin Floryan, this modification bu Teemu Vehkaoja, Licencja: CC BY 2.5
Ikona ulicy skrzyżowanej z deptakiem
Ikona ulica ślepy początek.svg
Autor: Marcin Floryan, Licencja: CC BY 2.5
Ikona ulicy - ślepy początek
Ulica Józefa Lewartowskiego w Warszawie 2019.jpg
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Ulica Józefa Lewartowskiego w Warszawie, widok w kierunku skrzyżowania z ul. Dubois i ul. Zamenhofa