Ulica Jagiellońska w Krościenku nad Dunajcem

ulica Jagiellońska

Widok ulicy od strony Mostów Piłsudskiego na zachód
Państwo	Polska
Miejscowość	Krościenko nad Dunajcem
Długość	2300 m
Przebieg
0 ←ul. Jana III Sobieskiego ↑Kozłeczyzna (przez most), →Rynek 210 ←ul. Targowa, →ul. Adama Mickiewicza 220 Plac Władysława Jagiełły 240 Deptak dr. Franciszka Gumowskiego 470 ul. Trzech Koron 530 ul. Wędkarzy 2300 droga wojewódzka nr 969 ().
Położenie na mapie gminy Krościenko nad Dunajcem ulica Jagiellońska
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de ulica Jagiellońska
Położenie na mapie województwa małopolskiego ulica Jagiellońska
Położenie na mapie powiatu nowotarskiego ulica Jagiellońska
49°26′26,6″N 20°25′32,8″E/49,440722 20,425778

Pomnik Władysława Jagiełły przed restauracją „Przełom”, u zbiegu ulic Jagiellońskiej i Mickiewicza

Ulica Jagiellońska w Krościenku nad Dunajcem – jedna z głównych ulic Krościenka, będąca fragmentem drogi wojewódzkiej nr 969 () łączącej Nowy Targ z Nowym Sączem. Biegnie od ronda w centrum wsi w kierunku zachodnim do granicy sołectwa. Ulicą tą biegła kiedyś Droga Królewska (Via Regia)^[1].

Przebieg i ważniejsze obiekty

Narożny budynek przy ul. Jagiellońskiej 2 – widok od strony ul. Sobieskiego

Budynek szkoły i popiersie Adama Mickiewicza

Willa „Hanka” przy ul. Jagiellońskiej 55 – widok od południowego zachodu

Stara siedziba poczty w Krościenku przy ul. Jagiellońskiej 68, obecnie zabytek

Willa Granit przy ul. Jagiellońskiej 70

Siedziba dyrekcji Pienińskiego Parku Narodowego wraz z wystawą potocznie określaną jako Muzeum Pienińskiego Parku Narodowego przy ul. Jagiellońskiej 107B

• (2) Przy ulicy Jagiellońskiej pod numerem 2, w narożnym budynku, na początku ulicy przy zbiegu z ul. Jana III Sobieskiego w centrum wsi, znajdowała się kiedyś karczma starościńska, o której pierwsze wzmianki pojawiły się w 1771 roku^[2]. Na przełomie XIX i XX wieku istniała to piekarnia, a na piętrze elitarny klub o nazwie „Kasyno”: organizowano tu czasem zebrania pienińskiego oddziału Towarzystwa Tatrzańskiego, patriotyczne inscenizacje teatralne, czasem wyprawiano tu wesela. W okresie międzywojennym działała tu restauracja „Trzy Korony” prowadzona przez Idę Riegelhaupt. Od 2006 roku w budynku tym organizowane są wystawy prac twórców pienińskich.
• (4) W sąsiednim budynku na początku XX wieku wybudowano szkołę staraniem Błażeja Druciaka (pierwszego kierownika szkoły). Budynek tej starej szkoły znajduje na miejscu jeszcze starszego, drewnianego budynku małej szkoły. Na dziedzińcu szkoły w 1907 roku odsłonięto popiersie Adama Mickiewicza z napisem: „Adamowi Mickiewiczowi, wieszczowi narodu polskiego, Krościenko 1907”. Po I wojnie światowej szkoła była już 7-klasowa.

Obecnie w tym budynku mieści się Zespół Szkół Zawodowych i Placówek w Krościenku n/D im. Władysława Szafera: Technikum Gastronomiczne, Technikum Hotelarstwa i Zasadnicza Szkoła Zawodowa^[3].

• (12–14) Między domami o numerach adresowych 12 i 14 znajduje się przejście na teren pozostałości po starym cmentarzu parafialnym.
• (25) Kilkadziesiąt metrów dalej placyk (tzw. Mały Rynek) z pomnikiem Władysława Jagiełły na wysokim kamiennym postumencie. Pomnik ten odsłonięto w 1913 roku^[4], w ramach obchodów jubileuszu 500-lecia bitwy pod Grunwaldem. Znajduje się tu restauracja „Przełom” (Jagiellońska 25) o kilkudziesięcioletniej tradycji. W okresie międzywojennym restauracja ta, należąca do miejscowego Kółka Rolniczego, stanowiła konkurencję dla restauracji „Trzy Korony”. Od placyku odchodzi deptak im. Franciszka Gumowskiego, wieloletniego lekarza Krościenka i Szczawnicy w 2. połowie XIX wieku (deptak ten dochodzi do przychodni przy ul. Esperanto).
• (28) Siedziba Pienińskiego Oddziału PTTK w Krościenku nad Dunajcem.
• (55) Stojąca w głębi ogrodu duża Willa „Hanka” była kiedyś największym pensjonatem w Krościenku. Została zbudowana w latach 20. XX wieku. Przez pewien czas służyła jako sanatorium przeciwgruźlicze.
• (68) Pod tym numerem stoi zabytkowy dom będący w pierwszej połowie XX wieku siedzibą poczty. Obiekt wpisany do rejestru zabytków województwa małopolskiego pod numerem A-626 w dniu 17 lipca 1991 roku (obecny numer w rejestrze to A-877/M).
• (70) Przy ulicy Jagiellońskiej 70 znajduje się willa „Granit”, pensjonat o 45 pokojach i ciekawej historii. Został zbudowany w 1937 roku. Autorem pomysłu sugerującego podobieństwo do warownego zamku był architekt Stanisław Dziewolski (prawnuk Hieronima Michała, projektant między innymi hotelu „Modrzewie” i Inhalatorium w Szczawnicy). Willa została wzniesiona w głębi ogrodu, w pewnym oddaleniu od ulicy. Fragmenty jej elewacji zostały obłożone kamieniem, na wzór śródziemnomorski.

Właścicielami pensjonatu byli Michalina z Dziewolskich (wnuczka Hieronima) i Władysław Grotowski. Właściciele stawiali na najwyższy poziom usług, co zaowocowało szybkim uzyskaniem przez pensjonat statusu miejsca dla śmietanki towarzyskiej. Do „Granitu” w ciągu ostatnich paru lat przed wojną przyjeżdżali bogaci wczasowicze, wśród których było wielu wysokich urzędników państwowych, przemysłowcy, obcokrajowcy i dyplomaci. W 1938 roku wypoczywał tu konsul państewka Mandżukuo. Po II wojnie światowej wojnie w willi mieścił się pensjonat Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Pod koniec XX wieku pensjonat został odzyskany przez spadkobierców przedwojennych właścicieli i w ich rękach pozostaje do dzisiaj^[5].

• (72) Na wysokości tego numeru od ulicy Jagiellońskiej odchodzi ulica Trzech Koron, pod górę widoczna jest kaplica św. Rocha.
• (86) Dom Wycieczkowy „Sokolica”.
• (88) Stadion Spółdzielczego Klubu Sportowego „Sokolica”. Teren przy ulicy Jagiellońskiej w tym miejscu został przekazany na cele sportowe decyzją Gminnej Rady Narodowej z 27 kwietnia 1950 roku^[6]. Klub powstał w 1953 roku^[7]. Sekcja piłkarska w sezonie 2012/2013 prowadziła rozgrywki w klasie B Podhalańskiego Podokręgu Piłki Nożnej. W Klubie działają ponadto sekcje kajakarstwa górskiego, tenisa stołowego, szachów, narciarska, tenisowa i kręglarska. Szczególne sukcesy odnosiła sekcja kajakarska: krościeńscy sportowcy zdobyli kilkadziesiąt tytułów mistrzów Polski, dwa tytuły wicemistrzów świata. Krościeńczanka Maria Ćwiertniewicz zdobyła złoty medal w mistrzostwach świata w Skopje w 1975 roku.
• (98) Dom Wczasowy „Dunajec”.
• (107B) Budynek dyrekcji Pienińskiego Parku Narodowego (tzw. stara dyrekcja). Stojący tu budynek przed II wojną światową był letnią rezydencją lwowskiego przedstawiciela firmy Philips dr. Retziga^[8].
• Na wysokości numeru 116, formalnie pod adresem Potoczki 2 (tuż za sklepem sieci Lewiatan) istnieje prywatne muzeum wypreparowanych zwierząt Tadeusza Olesia. W muzeum istnieje zarówno salon, gdzie zwiedzający mogą odpocząć przy kominku, jak i izby z eksponatami zwierząt, których w niektórych przypadkach nie ma nawet w polskich ogrodach zoologicznych. Wśród eksponatów wystawione są m.in. pingwiny, mandryl, legwan, jenot, tygrys, lampart i wiele innych zwierząt. Tadeusz Oleś jest jednym z najwybitniejszych preparatorów zwierząt w Polsce^[9][10].
• (129) Zakład Produkcyjny Wody Mineralnej Kinga Pienińska, GFT Goldfruct Sp. z o.o.
• (bez numeru) Restauracja „U Walusia”^[11].
• (bez numeru) Dom handlowy sieci Lewiatan.
• (bez numeru) Stacja paliw „Orlen”.
• (131) Restauracja i pensjonat „Zajazd Pasterniki”.

Stadion SKS „Sokolica” przy ul. Jagiellońskiej 88

Przypisy

Bibliografia

• Krzysztof Koper: Mały przewodnik historyczny po krościenku nad Dunajcem. 660 lat lokacji miasta (1348–2008). Nowy Targ: Wydawnictwo „MK” s.c., 2008. ISBN 978-83-60306-31-4.
• Krzysztof Koper: Z dziejów Krościenka nad Dunajcem. Nowy Targ: Zakład Poligraficzny „MK” s.c., 2006. ISBN 83-60306-10-9.