Ulica Kapitulna w Warszawie

Ulica Kapitulna w Warszawie
Śródmieście Północne
Ilustracja
Ulica Kapitulna przy ul. Miodowej
Państwo Polska
MiejscowośćWarszawa
Przebieg
Ikona ulica początek T.svgul.Podwale
Ikona ulica koniec T.svgul. Miodowa
Położenie na mapie Warszawy
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Ulica Kapitulna w Warszawie”
Ziemia52°14′51,3″N 21°00′36,7″E/52,247581 21,010196

Ulica Kapitulna – ulica w warszawskiej dzielnicy Śródmieście.

Opis

Ulica została wytyczona w 1689[1] przez środek jurydyki Kapitulnej, utworzonej w 1638 na terenie znajdującym się między ulicami Podwale i Miodową[2]. Jurydyka znajdowała się pod zarządem kapituły kolegiaty św. Jana[3], od której pochodzi nazwa ulicy[4]. W XVII wieku nazywano ją również Szpadnią; nazwa pochodziła od mieszkających tam rzemieślników wyrabiających broń sieczną[5][4].

W XVIII wieku drewniana zabudowa ulicy zaczęła być zastępowana murowaną[4]. Po jej południowej stronie znajdowało się pięć posesji, a po północnej cztery[4]. Około 1757 przy ul. Miodowej wzniesiono przyuliczny pałac Jana Karola Mniszcha (Chodkiewiczów) z budynkami pomocniczymi od strony ul. Kapitulnej[6]. Pod koniec XVIII wieku ulica miała stosunkowo zwartą, w większości dwupiętrową zabudowę[7].

Do 1939 Kapitulna miała charakter cichego zaułka, zamieszkałego przez niezamożną ludność[7]. W podwórzu posesji nr 8 działało przedsiębiorstwo „Jan Wróblewski i S-ka” produkujące wyroby cukiernicze[8].

Podczas obrony Warszawy we wrześniu 1939 spłonęły domy po nieparzystej stronie ulicy[8]. Pozostałe zostały spalone i częściowo zburzone w 1944[8]. Większość odbudowanych po wojnie budynków różni się od tych sprzed 1939[9]. W nowej numeracji brak jest adresów o numerach nieparzystych, gdyż są one przypisane numeracji ulicy Miodowej (numer 12) lub Podwale (numer 9)[10], mimo to w niektórych opracowaniach podawana jest podwójna numeracja – oficjalna i tradycyjna, uwzględniająca adresy z numeracją Kapitulnej od 1 do 9 (oraz 7/9)[11].

W 1965 ulica jako założenie urbanistyczne została wpisana do rejestru zabytków[12]. W tym samym roku wpisano do niego pałac Chodkiewiczów[13]. W latach 2012–2016 wszystkie budynki przy ulicy Kapitulnej ujęto w gminnej ewidencji zabytków[11].

Przypisy

  1. ↑ Franciszek Maksymilian Sobieszczański: Warszawa. Wybór publikacji. Tom pierwszy. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, s. 396.
  2. ↑ Andrzej Kersten: Warszawa kazimierzowska 1648–1668. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1971, s. 104.
  3. ↑ Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 74.
  4. ↑ a b c d Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 5. Idźkowskiego–Kawęczyńska. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 1999, s. 219. ISBN 83-909794-6-2.
  5. ↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 319. ISBN 83-01-08836-2.
  6. ↑ Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 11. Miechowska–Myśliwiecka. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2005, s. 197. ISBN 83-88372-30-0.
  7. ↑ a b Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 5. Idźkowskiego–Kawęczyńska. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 1999, s. 220. ISBN 83-909794-6-2.
  8. ↑ a b c Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 5. Idźkowskiego–Kawęczyńska. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 1999, s. 221. ISBN 83-909794-6-2.
  9. ↑ Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 5. Idźkowskiego–Kawęczyńska. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 1999, s. 221−222. ISBN 83-909794-6-2.
  10. ↑ Serwis adresowy Warszawy.
  11. ↑ a b Aktualny wykaz zabytków ujętych w gminnej ewidencji zabytków m.st. Warszawy (PDF), Biuro Stołecznego Konserwatora Zabytków [dostęp 2021-11-02].
  12. ↑ Zestawienie zabytków nieruchomych. Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków – stan na 30 września 2021 r. Woj. mazowieckie (Warszawa). W: Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 33. [dostęp 2021-10-31].
  13. ↑ Zestawienie zabytków nieruchomych. Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków – stan na 30 września 2021 r. Woj. mazowieckie (Warszawa). W: Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 40. [dostęp 2021-11-03].

Media użyte na tej stronie

Warszawa outline with districts v4.svg
(c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5
Mapa Warszawy - podkład lokalizacyjny
Masovian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.55N
  • S: 50.95 N
  • W: 19.15 E
  • E: 23.25 E
Ikona ulica koniec T.svg
Autor: Marcin Floryan, Licencja: CC BY 2.5
Ikona ulicy - zakończenie skrzyżowaniem
Diamond road sign junction across major road.svg
Crossroads with a major road ahead.
Ulica Kapitulna przy ul. Miodowej w Warszawie 2020.jpg
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Ulica Kapitulna przy ul. Miodowej w Warszawie, widok w kierunku ul. Podwale
Ikona ulica początek T.svg
Autor: Marcin Floryan, Licencja: CC BY 2.5
Ikona ulicy - początek skrzyżowanie T