Ulica Kardynała Bolesława Kominka we Wrocławiu

ulica Kardynała Bolesława Kominka
Stare Miasto
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Wrocław

Długość

87 m

Przebieg
Ikona ulica skrzyżowanie.svgpl. Katedralny
ul. św. Józefa
Ikona ulica skrzyżowanie.svgświatłaPL road sign A-21.svgul. kard. S. Wyszyńskiego
ul. Szczytnicka
Położenie na mapie Wrocławia
Mapa konturowa Wrocławia, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „ulica Kardynała Bolesława Kominka”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „ulica Kardynała Bolesława Kominka”
51°06′50,073″N 17°02′58,425″E/51,113909 17,049563
Zespół wschodnich wysp wrocławskich
Skrzyżowanie z pl. Katedralnym i ul. Świętego Józefa, Zgromadzenie Sióstr Maryi Niepokalanej
Ul. Wyszyńskiego, skrzyżowanie z ul. Kominka i Szczytnicką

Ulica Kardynała Bolesława Kominka (Scheitniger Strasse, ulica Szczytnicka[a][1][2]) – ulica położona we Wrocławiu na Ostrowie Tumskim, na osiedlu Stare Miasto[3] (obręb ewidencyjny Plac Grunwaldzki), w dawnej dzielnicy Śródmieście. Biegnie od skrzyżowania placu Katedralnego z ulicą Świętego Józefa do skrzyżowania ulicy Kardynała Stefana Wyszyńskiego z ulicą Szczytnicką[b][1][4][5][6].

Historia

Na początkowym odcinku dzisiejszej ulicy zbudowane były wały obronne chroniące Ostrów Tumski[7]. W początkach istnienia tej ulicy była to droga traktowana jako całość, łącznie z obecną ulicą Szczytnicką. Jej przebieg był inny niż obecnie, a mianowicie bardziej kręty, choć kierunek zgodny z dzisiejszym[8]. Stanowiła ówcześnie oś komunikacyjną Zatumia i oddzielała posiadłości dziekana i prepozyta[1][9][10]. Dopiero po jego uregulowaniu w XIX wieku, kiedy to w 1824 roku została wytyczona, a także po poszerzeniu wąskiej ówcześnie drogi, nabrała ona dzisiejszego kształtu[1][8]. Do tego czasu nie istniała jeszcze dzisiejsza ulica Kardynała Stefana Wyszyńskiego (poprzednio Józefa Wieczorka), bowiem droga ta biegła ówcześnie tylko od dzisiejszej ulicy Kardynała Augusta Hlonda do ulicy Henryka Sienkiewicza. Jej przedłużenie do Odry i wybudowanego tu w 1875 roku mostu (w miejscu dzisiejszego Mostu Pokoju) nastąpiło około 1874 roku[11][12][13]. Współczesna zabudowa ulicy powstawała stopniowo przez cały XIX wiek. W 1857 roku zostały wykupione południowe parcele przez Siostry Maryi Niepokalanej. Powstał tu wówczas klasztor i ochronka[1][14].

Podczas działań wojennych w trakcie oblężenia Wrocławia w 1945 roku znaczna część zabudowy przy obecnej ulicy Kardynała Bolesława Kominka uległa zniszczeniu, w szczególności domy o numerach 1, 2-4 i dalej wg numeracji stosowanej dla ulicy Szczytnickiej jako całości[8].

Do 1989 ulica była częścią ulicy Szczytnickiej[1][2][8]. W tym właśnie roku podjęto uchwałę o nadaniu nowej, odrębnej nazwy dla tego fragmentu ulicy, która została tym samym wyodrębniona z ulicy Szczytnickiej[2].

Nazwa

W swojej historii ulica nosiła następujące nazwy własne:

Współczesna nazwa została nadana przez Miejską Radę Narodową uchwałą nr VI/36/89 z 30.05.1989[4]. Natomiast wcześniejsza nazwa – ulica Szczytnicka – dla całej ówczesnej ulicy jako całości została nadana przez Zarząd Miejski i ogłoszona w okólniku nr 76 z 19.10.1945 r.[15]. Nazwy te – ulica Szczytnicka, Scheitniger Strasse – podobnie jak ówczesna nazwa pobliskiej ulicy Kardynała Augusta Hlonda – Kleine Scheitniger Strasse (Małoszczytnicka) – nawiązywały do nazwy osiedla Szczytniki – Scheitnig[2][8][16][17].

Układ drogowy

Do ulicy przypisana jest droga gminna o długości 87 m[4] klasy dojazdowej[18]. Przy skrzyżowaniu z ulicą Kardynała Stefana Wyszyńskiego i Szczytnicką znajduje się sygnalizacja świetlna[19], a przez obie te ulice przebiegają torowiska tramwajowe[20].

Ulice i place łączące się z ulicą Kardynała Stefana Kominka:

Zabudowa i zagospodarowanie

Całą południową stronę ulicy zajmuje ogrodzony teren Domu Zakonnego Zgromadzenia Sióstr Marii Niepokalanej, zgodnie z jego przeznaczeniem na funkcje sakralne. Przy skrzyżowaniu z placem Katedralnym i ulicą Świętego Józefa znajduje się mur okalający posesję, dalej bezpośrednio przy ulicy budynek pod numerem 3-5, a za nim ponownie mur stanowiący ogrodzenie, biegnące do ulicy Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Dopuszcza się zabudowę pierzejową w tym obszarze po obrysie kwartału, objętego ulicami: Kardynała Bolesława Kominka, Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Świętego Józefa i Bulwarem św. Matki Teresy z Kalkuty, w nawiązaniu do już istniejącej zabudowy. Natomiast północna strona ulicy pozostaje niezabudowana, lecz również dla tego obszaru przewidziano przede wszystkim szeroko pojętą funkcję usługową związaną z turystyką, administracją, kulturą oraz apartamentami, z możliwością zabudowy całego kwartału, zawartego pomiędzy ulicami: Kardynała Bolesława Kominka, Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Kardynała Augusta Hlonda, po jego obrysie zabudową ciągłą w połączeniu z już istniejącą zabudową przy placu Katedralnym[5][24].

Ochrona i zabytki

Obszar, na którym położona jest ulica Kardynała Stefana Kominka, podlega ochronie w ramach zespołu urbanistycznego Ostrowia Tumskiego i wysp: Piaskowej, Bielarskiej, Słodowej i Tumskiej, wpisanego do rejestru zabytków pod nr rej.: 195 z 15.02.1962 r. oraz A/678/213 z 12.05.1967[25][26]. Inną formą ochrony tych obszarów jest ustanowienie historycznego centrum miasta, w nieco szerszym obszarowo zakresie niż wyżej wskazany zespół urbanistyczny, jako pomnik historii[27][28]. Samo miasto włączyło ten obszar jako cenny i wymagający ochrony do Parku Kulturowego "Stare Miasto", który zakłada ochronę krajobrazu kulturowego oraz uporządkowanie, zachowanie i właściwe kształtowanie krajobrazu kulturowego i historycznego charakteru najstarszej części miasta[29]. Ograniczeniom podlega również kształtowanie nawierzchni drogowych, polegające na obowiązku ich wykonywania jako nawierzchni z kostki kamiennej lub klinkierowej w nawiązaniu do historycznych nawierzchni zabytkowych[30].

Przy ulicy i w najbliższym sąsiedztwie znajdują się następujące zabytki:

nr[c]obiektpowstanienr rej.[d]zdjęcie
ul. Kardynała Stefana Kominka
3-5Dom Zakonny Zgromadzenia Sióstr Marii Niepokalanej
pierzeja południowa		ok. 1870 r.[5]mpzp, GEZ[5][31][32]Slaski tydzien 5098.JPG

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ a b c Ówcześnie obecne ulice: Kardynała Stefana Kominka i Szczytnicka, stanowiły jedną ulicę[2][8].
  2. ↑ ZDiUM w swoim zestawieniu podaje, że ulica biegnie od ulicy Kardynała Stefana Wyszyńskiego do placu Katedralnego. Jednak nie jest to zgodne z numeracją porządkową budynków przy tej ulicy. Zgodnie z tą numeracją ulica bierze swój początek przy placu Katedralnym i biegnie w kierunku ulicy Kardynała Stefana Wyszyńskiego[4][5].
  3. ↑ "Nr" w tabeli zabytków oznacza numer budynku w rejestrze budynków, odpowiadający także pocztowemu numerowi adresowemu.
  4. ↑ "Nr rej." w tabeli zabytków oznacza numer i datę wpisu w rejestrze zabytków. Skróty: mpzp - miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, GEZ - Gminna Ewidencja Zabytków.

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i Harasimowicz 2006 ↓, s. 351-352 (Kominka).
  2. ↑ a b c d e f g h Wratislavia.net n-p 2012 ↓, s. 126 (Scheitniger Str.).
  3. ↑ Rada Miejska Wrocławia 2016 ↓.
  4. ↑ a b c d e f g ZDiUM ulice 2018 ↓, poz. 1874 (Kominka B.).
  5. ↑ a b c d e SIP 2018 ↓, GEZ.
  6. ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 636–637 (Ostrów Tumski).
  7. ↑ Antkowiak 1970 ↓, s. 90-95 (Katedralny).
  8. ↑ a b c d e f g Antkowiak 1970 ↓, s. 251-253 (Szczytnicka).
  9. ↑ a b c Harasimowicz 2006 ↓, s. 857 (Szczytnicka).
  10. ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 1016 (Zatumie).
  11. ↑ Antkowiak 1970 ↓, s. 279-280 (Wieczorka).
  12. ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 352 (Wyszyńskiego).
  13. ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 553 (Most Pokoju).
  14. ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 807 (Siostry Maryi Niepokalanej).
  15. ↑ a b c ZDiUM ulice 2018 ↓, poz. 4730 (Szczytnicka).
  16. ↑ Wratislavia.net n-p 2012 ↓, s. 115 (Prälatenweg).
  17. ↑ Antkowiak 1970 ↓, s. 202 (Prałacka).
  18. ↑ Uchwała RMWr 1999 ↓, §14 ust. 16.
  19. ↑ ZDiUM sygnalizacja 2018 ↓, s. 1 (poz. 25).
  20. ↑ ZDiUM torowiska 2015 ↓, mapa.
  21. ↑ ZDiUM ulice 2018 ↓, poz. 1706 (Katedralny).
  22. ↑ ZDiUM ulice 2018 ↓, poz. 4873 (Św. Józefa).
  23. ↑ ZDiUM ulice 2018 ↓, poz. 5463 (Wyszyńskiego S.).
  24. ↑ Uchwała RMWr 1999 ↓, §9 pkt 1, §25 ust. 35-36, 58-59.
  25. ↑ NID 2017 ↓, s. 206.
  26. ↑ Uchwała RMWr 1999 ↓, §11 ust. 5.
  27. ↑ NID 2013 ↓.
  28. ↑ MP 1994 ↓.
  29. ↑ wroclaw.pl 2018 ↓.
  30. ↑ Uchwała RMWr 1999 ↓, §14 ust. 2.
  31. ↑ GEZ 2018 ↓, 3341.
  32. ↑ Uchwała RMWr 1999 ↓, §25 ust. 59 pkt 1 lit. a.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Wrocław location map2.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa Wrocławia, Polska
Lower Silesian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of [[:en:Lower Silesian Voivodeship]Lower Silesian Voivodeship]], Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 51.9134 N
  • S: 49.9809 N
  • W: 14.7603 E
  • E: 17.9091 E
POL województwo dolnośląskie flag.svg
Flaga województwa dolnośląskiego
Ikona ulica skrzyżowanie.svg
Autor: Marcin Floryan, Licencja: CC BY 2.5
Ikona skrzyżowania
Traffic lights icon.svg
Ikonka świateł na skrzyżowaniu
PL road sign A-21.svg
Znak drogowy A-21: Uwaga na tramwaj
Diamond road sign junction across major road.svg
Crossroads with a major road ahead.
Wrocław, Klasztor Sióstr Marii Niepokalanej - fotopolska.eu (114510).jpg
(c) pawulon / fotopolska.eu, CC BY-SA 3.0
Dom Zakonny przy ulicy kard. Kominka. Trochę lepsze od , nie ma samochodu i drzewa po prawej :)
Slaski tydzien 5098.JPG
Autor: Lvova Anastasiya (Львова Анастасия, Lvova), Licencja: CC BY-SA 3.0
Wroclaw, Plac Katedralny, w głębi budynek Zgromadzenia Sióstr Maryi Niepokalanej przy ul. Kominka
Ulica.kard.Wyszynskiego.JPG
ulica Kardynała Stefana Wyszyńskiego we Wrocławiu, widok z Mostu Pokoju na północ
Wroclaw Islands.png
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Shaqspeare (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC BY-SA 2.5
Wrocław, Zespół wschodnich wysp odrzańskich. Stan 2005/2006