Ulica Krawiecka we Wrocławiu

ulica Krawiecka

Stare Miasto
(c) mamik / fotopolska.eu, CC BY-SA 3.0
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Miejscowość	Wrocław
Długość	146 m
Przebieg
ul. Wita Stwosza ul. św. Wita ul. Krawiecka 8 przejście pod budynkiem ul. Oławska
Położenie na mapie Wrocławia ulica Krawiecka
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de ulica Krawiecka
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego ulica Krawiecka
51°06′31,953″N 17°02′15,793″E/51,108876 17,037720

Początek ulicy, hotel.

Justun Center, skrzyżowanie ul. Wita Stwosza i Krawieckiej.

Ulica Krawiecka – ulica położona we Wrocławiu na Starym Mieście. Biegnie od ulicy Wita Stwosza do ulicy Oławskiej^[a][1][2][3], z którą nie ma jednak połączenia drogowego, a jedynie przejście piesze. Ulica ma 146 m długości^[1].

Historia

Najstarszy zapis jaki zachował się o tej ulicy pochodzi z 1367 roku, a nazwa pojawia się w zapisach z 1370 roku. W tamtym okresie znajdowało się w tych okolicach skupisko pośledniejszych krawców zajmujących się naprawą starej odzieży, głównie płaszczy, i handlem taką odzieżą. Z zachowanych ksiąg podatkowych wynika jednak, że rzemiosło to znika z tej ulicy już przed 1403 rokiem^[2][3]. Ówcześnie ulica należała do strefy marginalnej XIII-wiecznego miasta lokacyjnego. W późniejszym okresie pierzeja zachodnia obejmowała działki przynależne do parceli sąsiednich ulic. Pierzeja wschodnia obejmowała rozdrobnioną zabudowę, w tym między innymi żeńskie konwenty mieszczańskie^[3].

Ulica zachowała swój bieg w niezmienionej formie od średniowiecza w części północnej. W części południowej zaś ulica istniała w swoim biegu do zakończenia II wojny światowej. Tu ulica Krawiecka łączyła się nie bezpośrednio z ulicą Oławską lecz z dwoma zaułkami, obecnie nieistniejącymi. Pierwszy z nich – Zaułek Niski – do którego z ulicy można było się dostać poprzez Bramę Krawiecką. Drugi Zaułek Winogronowy, do którego można było się dostać Furtą Płaszczarzy, prowadził od ulicy Krawieckiej do ulicy Oławskiej^[2][3][4][5]. Przed II wojną światową przy ulicy oprócz domów znajdował się: wybudowany w 1840 roku Hotel „Deutsches Haus”, oraz wzniesiony przy nim w 1903/1904 roku, oba budynki powstały w miejscu kamienic: nr 23 – Pod Białym Bocianem i nr 22 Pod Złotym Słońcem^[b][6][7] oraz wybudowany w latach 1884-1887/1888 pseudobarokowy (styl renesansu włoskiego) gmach Poczty Głównej^{[2][3][4][5][6][8]}.

Podczas działań wojennych w czasie oblężenia Wrocławia w 1945 roku rejon pobliskiego placu Dominikańskiego został podpalony i wyburzony przez hitlerowców. W wyniku tego także zabudowa przy ulicy Krawieckiej uległa w ten sposób zniszczeniu^[2][4][5]. Zniszczenia wojenne spowodowane były także bombardowaniami^[2][9]. Po wojnie ruiny zostały rozebrane, a układ ulic i zaułków zmieniony. W 1956 roku rozebrano pozostałości gmachu poczty. W 1967 roku wzdłuż zachodniej pierzei ulicy zbudowano 4 piętrowy, wieloklatkowy budynek mieszkalny spółdzielni „Świt”^[c]. Wschodnia pierzeja od czasu powojennego odgruzowania tego rejonu do końca XX wieku pozostawała w całym kwartale niezabudowana^[2]. W tym czasie – do 1993 roku – budynek hotelu służył jako dom studencki i hotel asystencki Politechniki Wrocławskiej^[7].

Począwszy od 2006 roku, przez 3 lata, trwała budowa kompleksu Justin Center przy ulicy Krawieckiej 1-3, według projektu pracowni ARCH-E Biuro projektowe. Inwestycja obejmowała w kwartał ulic: Krawiecka, Wita Stwosza, błogosławionego Czesława i Oławska. Budowę zakończono w styczniu 2009 roku. Powstał tu kompleks zabudowy mieszkaniowej, hotelowej, biurowo-usługowej, z lokalami handlowymi i parkingiem^[10]. Kolejne przeobrażenia przy tej ulicy obejmowały budowę przy Krawieckiej 6-8, w ramach której powstał biurowiec Akme. Budowa rozpoczęła się w październiku 2011 roku, a zakończyła 18 miesięcy później w kwietniu 2013 roku^[11].

Nazwy

W swojej historii ulica nosiła następujące nazwy własne:

• Płaszczarska, Staropłaszczarska, od 1367 r.^[3]
• Mäntlergasse od 1370 r. do 1945 r.^[3][12]
• Krawiecka, od 1945 r.^[2][3][12].

Nazwa Mäntlergasse nawiązywała do cechu krawców, bowiem z języka niemieckiego bazowe słowo Mäntler oznacza płaszczownika, czyli wytwórcę płaszczy^[2][3][12]. Nazwa „Staropłaszczarska” odnosiła się do faktu, że dominowali pośledni krawcy specjalizujący się w naprawie strych ubrań i handlu nimi^[2][3]. Późniejsza polska nazwa już wprost odnosi się do krawiectwa^[12]. Nazwa ta została nadana przez Zarząd Miejski i ogłoszona w okólniku nr 97 z 31.11.1945 r.^[1].

Układ drogowy

Do ulicy przypisana jest droga gminna o długości 146 m^[1], klasy dojazdowej^[13].

Ulice powiązane z ulicą Krawiecką:

• skrzyżowanie:
  • ulicy Wita Stwosza^[1][14]
  • ulica Świętego Wita^[15]
• deptak: tzw. Duży Przejazd^[16][17]
• deptak: ulicy Oławskiej^[1][18].

W końcowym odcinku ulicy przechodzi ona w deptak pod współczesnym budynkiem, za którym łączy się z deptakiem ulicy Oławskiej^[19]. Przewidziano także połączenie piesze w kierunku zachodnim z ulicą Kaznodziejską^[16], w miejscu tak zwanego Dużego Przejazdu^[17].

Zabudowa i zagospodarowanie

Ulica otoczona jest współczesną zabudową, zarówno w pierzei zachodniej jak i wschodniej, z wyjątkiem budynku narożnym przy skrzyżowaniu z ulicą Wiata Stwosza, w którym mieści się hotel^[b][20]. Obie pierzeje rozdziela pas drogowy ulicy o szerokości około 11 m^[21]. Cała pierzeja wschodnia to kompleks Justin Center, obejmujący zabudowę biurowo-usługową, hotelową, z lokalami handlowymi i parkingiem oraz lokalami mieszkalnymi^[d] w kwartale ulic: Krawieckiej, Wita Stwosza, błogosławionego Czesława i Oławskiej, z powierzchnią zabudowy 5.174 m²^[10][20][22]. Kompleks ten obejmuje również zamykający pierzeję północną ulicy Oławskiej łącznik, z przejściem pod budynkiem od ulicy Krawieckiej do deptaku w ulicy Oławskiej^[19][20]. Całość ma około 30.000 m²^[10][20]. W pierzei zachodniej na południe od hotelu usytuowano zabudowę mieszkalną z XX wieku i współczesną zabudowę mieszkalną z lokalami biurowymi i handlowymi w parterze i na I piętrze^[c], z przerwą w tej zabudowie pomiędzy budynkiem przy ulicy Krawieckiej 6, a budynkiem przy ulicy Oławskiej 28^[20][23], z możliwością jej zabudowy^[23]. Zabudowa ta obejmuje między innymi Biurowiec Akme, o powierzchni użytkowej 3.250 m², w tym: 2.000 m² powierzchni mieszkań, 450 m² powierzchni biurowej i 800 m² powierzchni handlowo-usługowej, przy 870 m² powierzchni zabudowy^[11].

Ochrona i zabytki

Obszar, na którym położona jest ulica Krawiecka podlega ochronie w ramach zespołu urbanistycznego Starego Miasta z XIII-XIX wieku, wpisanego do rejestru zabytków pod nr rej.: 196 z 15.02.1962 oraz A/1580/212 z 12.05.1967^[24][25]. Inną formą ochrony tych obszarów jest ustanowienie historycznego centrum miasta, w nieco szerszym obszarowo zakresie niż wyżej wskazany zespół urbanistyczny, jako pomnik historii^[26][27]. Samo miasto włączyło ten obszar jako cenny i wymagający ochrony do Parku Kulturowego "Stare Miasto", który zakłada ochronę krajobrazu kulturowego oraz uporządkowanie, zachowanie i właściwe kształtowanie krajobrazu kulturowego oraz historycznego charakteru najstarszej części miasta^[28]. Ponadto obszar ten leży w strefie ochrony konserwatorskiej zabytków archeologicznych^[29]. Wymagana jest także kamienna nawierzchnia ulic, chodników, pasaży i wnętrz urbanistycznych^[30].

W otoczeniu ulicy znajduje się jeden obiekt zabytkowy, w jej zachodniej elewacji – Hotel „Deutsches Haus”, następnie hotel „Sajgon”, później Hotel „Lothus”^[b], lata 1903–1904, po 1945 r., wpisany do rejestru zabytków pod nr 677/508/Wm z dnia 25.01.1993 r.^[31][32][33].

Wrocławskie krasnale

Przy ulicy Krawieckiej 1F umieszczono figurkę wrocławskiego krasnala Leprokonus. Figurka ma barwę złota i niesie z beczkę pieniędzy. Natomiast przy ulicy Krawieckiej 3 umieszczono figurkę wrocławskiego krasnala o nazwie ZimMedka. Przedstawia ona krasnalkę w ósmym miesiącu ciąży. Kreowana jest opowieść, że dotknięcie jej brzuszka, spełnia marzenia o macierzyństwie^[34].

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• ZygmuntZ. Antkowiak ZygmuntZ., Ulice i place Wrocławia, Wrocław-Warszawa-Kraków, seria: Biblioteka Wrocławska, tom 11, Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich – Wydawnictwo, 1970, Zam nr A/185/70 (C-9)  (pol.).
• Baza polskich inwestycji, urbanity.pl, 20 sierpnia 2018 [dostęp 2018-09-20]  (pol.).
• Gminna Ewidencja Zabytków, Urząd Miejski Wrocławia, 1 sierpnia 2018 [dostęp 2018-09-11]  (pol.).
• Gminna Ewidencja Zabytków - System Informacji Przestrzennej, Wrocław: Dział Systemu Informacji Przestrzennej Biura Rozwoju Wrocławia, 2018 [dostęp 2018-09-11]  (pol.).
• JanJ. Harasimowicz JanJ. (red.), Encyklopedia Wrocławia, wyd. III poprawione i uzupełnione, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006, ISBN 83-7384-561-5, ISBN 978-83-7384-561-9  (pol.).
• Mapa podstawowa - System Informacji Przestrzennej, Wrocław: Dział Systemu Informacji Przestrzennej Biura Rozwoju Wrocławia, 2018 [dostęp 2018-09-11]  (pol.).
• Niemiecko-polski słownik nazw ulic, Wratislavia.net, 2012 [dostęp 2018-05-04]  (pol.).
• M.P. z 1994 r. nr 50, poz. 425 Zarządzenie Prezydenta RP z 8 września 1994 roku, 1994 [dostęp 2016-11-30]  (pol.).
• Park kulturowy we Wrocławiu, Oficjalny serwis Wrocławia, 2018 [dostęp 2018-04-18]  (pol.).
• Uchwała NR XXXVI/830/12 RADY MIEJSKIEJ WROCŁAWIA z dnia 28 grudnia 2012 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru położonego w rejonie ulicy Biskupiej we Wrocławiu, „uchwały RMWr.”, Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego Wrocławia / Akty Prawne; Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z 2013 r. poz.1073. [Data ogłoszenia: 14 lutego 2013 r.]; Biuletyn Urzędowy RMW z 2012 r. poz.414., Wrocław, 28 grudnia 2012 [dostęp 2018-09-21]  (pol.).
• Wrocław – zespół historycznego centrum, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 18 kwietnia 2013 [dostęp 2016-11-30]  (pol.).
• Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków, Województwo dolnośląskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 grudnia 2017 [dostęp 2018-05-04]  (pol.).
• Wykaz dróg przebiegających przez miasto Wrocław, „ZDiUM/Infrastruktura/Ulice”, Ewa Iwanska, sporządziła Jolanta Gac /NOXE/, Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta, Wrocław, 28 maja 2018 [dostęp 2018-07-31]  (pol.).

Linki zewnętrzne

• Ulica Krawiecka, [w:] Wrocław, Stare Miasto [online], fotopolska.eu [dostęp 2018-09-24]  (pol.).
• ul. Krawiecka, [w:] Wrocław, Stare Miasto [online], dolny-slask.org.pl (Wratislaviae Amici) [dostęp 2018-09-24]  (pol.).
• ul. Krawiecka, wikimapia.org [dostęp 2018-09-24]  (pol.).