Ulica Krucza we Wrocławiu
| Powstańców Śląskich, Gajowice | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 Widok ze skrzyżowania z Jemiołową na zachód; po prawej gmach VII LO | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Długość | 1,5 km | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Wrocławia  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 51°05′37,0″N 17°00′24,0″E/51,093611 17,006667 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ulica Krucza – jedna z ulic w południowej części Wrocławia, przebiegająca przez teren dzielnic Krzyki i Fabryczna (osiedla: Południe i Gajowice). Obecnie łączy plac Hirszfelda z ulicą Inżynierską i ma długość ok. 1,5 km.
Ulica wytyczona została (jako Charlottenstraße) pod koniec XIX wieku na terenach dawnej Nowej Wsi Komandorskiej (Neudorf) i potem, już w wieku XX, w dawnej wsi Gajowice (Gabitz). Pierwszy jej odcinek, wyznaczony w 1880, liczył około 400 metrów i zaczynał się od Kaiser Wilhelm Straße (dzisiejsza ul. Powstańców Śląskich) przy jej skrzyżowaniu z Augustastraße (dziś jej pozostałość na tym odcinku nosi nazwę ul. Szczęśliwej)[a] i biegł do Höfchenplatz (pl. Hirszfelda). Odcinek ten zabudowano przed rokiem 1890.
Następny fragment, od pl. Hirszfelda do Gabitzstraße (Gajowickiej) wytyczony został w 1895 i zabudowany przed 1915 (w tym okresie – w 1912 – powstał m.in. kościół św. Karola Boromeusza przy skrzyżowaniu Gajowickiej i Kruczej).
W latach 20. XX wieku, śladem dawnej drogi polnej, wytyczono ostatni, zachodni odcinek tej ulicy, od Gabitzstraße do Hochwaldstraße (Inżynierskiej). Zabudowę tego fragmentu zrealizowano w latach 1925–1936. Na samym jednak początku tego odcinka już pod sam koniec i na początku XX wieku (w dwóch etapach: 1898–1900 i 1905–1907) wybudowano – według projektów Richarda Plüddemanna i Karla Klimma – okazały gmach szkoły ludowej (dziś VII Liceum Ogólnokształcące im. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego).
Podczas obrony przez Niemców Festung Breslau wiosną 1945 znaczna część ulicy, szczególnie wschodni, najstarszy jej odcinek, uległ niemal całkowitemu zniszczeniu. Odbudowa zabudowy tej ulicy rozpoczęto w latach 60., zmieniając jednak częściowo jej przebieg: Miejska Rada Narodowa Wrocławia 22 grudnia 1965 uchwaliła likwidację niemal całego najstarszego odcinka ulicy od ul. Powstańców Śląskich do ul. Gwiaździstej, a kilkadziesiąt ostatnich metrów Kruczej między Gwiaździstą a pl. Hirszfelda włączono do ul. Wielkiej; od tego czasu Krucza zaczyna się de facto i de iure na pl. Hirszfelda, od skrzyżowania z ul. Zaporoską.
Na początku lat 60. wybudowano wzdłuż północnej pierzei ulicy pięciokondygnacyjny blok z wielkiej płyty, jeden z pierwszych obiektów tego rodzaju we Wrocławiu, a jednocześnie jeden z pierwszych nowych budynków w tej – całkowicie wówczas jeszcze zrujnowanej – części miasta. Budynek ten (ul. Krucza numery od 1 do 31) liczy ponad 200 metrów długości i z tego powodu został przezwany „jamnikiem” lub „jamnikowcem”.
Natomiast na zlikwidowanym odcinku Kruczej ustawiono najpierw tymczasowe baraki[b] w związku z budowanym nieopodal wieżowcem „Poltegor Centre”, później urządzono parking dla pracowników „Poltegoru”, a w 2007 roku, na miejscu „Poltegoru” rozpoczęto budowę innego wieżowca – „Sky Tower”.
Tuż przy skrzyżowaniu ul. Kruczej z ul. Zaporoską znajdował się kompleks mieszkalno-handlowo-usługowy projektu Leszka Tumanowicza.
Uwagi
- ↑ Ulice Szczęśliwa i Powstańców Śląskich są wzajemnie prostopadłe, a Krucza krzyżowała się z nimi pod kątem w przybliżeniu 45°.
- ↑ Ich „tymczasowość” była iluzoryczna – niektóre przetrwały kilkadziesiąt lat, do 2007 roku, użytkowane m.in. przez pobliski szpital onkologiczny do celów administracyjnych.
Bibliografia
- Encyklopedia Wrocławia, Wrocław 2000, ISBN 83-7023-749-5.
- plany Wrocławia:
- O. Brunn, z 1891 r.
- von Grass, Barth & Comp., z 1909 r.
- M. Grüger, z 1911 r.
- C. Brieger, z 1936 r.
- Wyd. „Przełom”, z 1946 r.
- F. Karpowicz, z 1948 r.
- PPWK, z 1957 r.
- PPWK, z 1965 r.
- PPWK, z 1967 r.
- PPWK, z 1971 r.
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
Autor:
Mapa Wrocławia, Polska
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of [[:en:Lower Silesian Voivodeship]Lower Silesian Voivodeship]], Poland. Geographic limits of the map:
- N: 51.9134 N
- S: 49.9809 N
- W: 14.7603 E
- E: 17.9091 E
Flaga województwa dolnośląskiego
Crossroads with a major road ahead.
Autor: original by Marcin Floryan, this modification bu Teemu Vehkaoja, Licencja: CC BY 2.5
Ikona ulicy skrzyżowanej z deptakiem
wiadukt kolejowy nad ulicą, wersja SVG
Ulica Krucza, widok ze skrzyżowania z Jemiołową na zachód. Po prawej ceglany gmach VII Liceum Ogólnokształcącego
klasztor franciszkanów przy ul.Kruczej 58 we Wrocławiu (osiedle Dworek)
Lato 2006: roboty ziemne przed rozpoczęciem budowy Sky Tower we Wrocławiu, widok z XII piętra Poltegor Centre przed jego zburzeniem. Widoczny zarys początkowego odcinka zlikwidowanej 40 lat wcześniej ul. Kruczej. Po prawej widoczna ulica Szczęśliwa, po lewej brązowe baraki przy ul. Gwiaździstej (kilka tygodni po wykonaniu zdjęcia - zlikwidowane). W górnym lewym rogu zdjęcia inne baraki (popielate), przy Szczęśliwej, zlikwidowane dwa lata później.
Autor: Marcin Floryan, Licencja: CC BY 2.5
Ikona ulicy - początek skrzyżowanie T