Ulica Lipowa w Krakowie

ulica Lipowa

Podgórze
Ulica Lipowa w 2013 roku
Państwo	Polska
Miejscowość	Kraków
Długość	300 m
Poprzednie nazwy	Wałowa
Przebieg
ul. Przemysłowa ul. Romanowicza
Położenie na mapie Krakowa ulica Lipowa
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de ulica Lipowa
Położenie na mapie województwa małopolskiego ulica Lipowa
50°02′50,5″N 19°57′42,6″E/50,047350 19,961841

Ulica Lipowa – ulica w Krakowie w historycznej dzielnicy Zabłocie (współcześnie Dzielnica XIII Podgórze), biegnąca od nasypu linii kolejowej nr 91 do ulicy Romanowicza.

Ulica Lipowa stanowi fragment dawnej średniowiecznej drogi do Niepołomic i Mogiły. W połowie XIX wieku została przystosowana do funkcji drogi wojskowej. W okresie międzywojennym przybrała charakter ulicy miejskiej dla przemysłowego obszaru Zabłocia. Łączyła historyczne dzielnice Podgórze i Płaszów. W 1921 roku pojawia się pod nazwą ul. Wałowej z racji położenia przy wale linii kolejowej. W 1926 roku nadano oficjalnie jej obecną nazwę. Brak jednak informacji o obecności lip przy tej ulicy^[1]. W tym okresie, a także bezpośrednio po wojnie, obejmowała swoim przebiegiem również odcinki dalej na wschód od współczesnego przebiegu aż do ówczesnej ul. Płaszowskiej. Jej środkowy odcinek, rozdzielony w latach 40. XX wieku małą obwodnicą kolejową, już nie istnieje. Wschodni odcinek nosi obecnie nazwę ul. Kiełkowskiego^[2][3][4].

Wejście do muzeum Fabryka Emalia Oskara Schindlera przy ul. Lipowej

Street art przy ul. Lipowej

Ulica Lipowa stanowiła jedną z głównych ulic przemysłowego Zabłocia. Zlokalizowane były przy niej następujące fabryki^[5], wpisane do miejskiej ewidencji zabytków^[6]:

• ul. Lipowa 3 – początkowo fabryka zapałek "Znicz", przebudowana na zakład wyrobu butelek, później Krakowska Huta Szkła, obecnie Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych, który prowadzi Centrum Szkła i Ceramiki Lipowa 3; najstarsza część pochodzi z 1924 r.
• ul. Lipowa 4 – Pierwsza Małopolska Fabryka Naczyń Emaliowanych i Wyrobów Blaszanych "Rekord", późniejsza Deutsche Emailwarenfabrik Oskara Schindlera, obecnie mieści się w niej muzeum historyczne Fabryka Emalia Oskara Schindlera oraz muzeum sztuki współczesnej MOCAK; najstarsza część autorstwa Zygmunta Prokesza pochodzi z 1937 r.
• ul. Lipowa 10-12 – fabryka wyrobów metalowych, początkowa pod nazwą Fabryka Siatek, Mebli, Konstrukcji Żelaznych i Wyrobów Ornamentalnych Kutych Józefa Goreckiego, a od 1920 r. jako Krakowska Fabryka Drutu i Wyrobów Żelaznych W. Kucharski; najstarsza część autorstwa Władysława Kleinbergera pochodzi z 1899 r.,

W 1979 roku w pobliżu ulicy Lipowej uruchomiono na głównej linii kolejowej (nr 91) przystanek Kraków Zabłocie, obsługujący miejscowe zakłady. Pod linią kolejową przebiega tunel pieszy łączący ul. Lipową z ul. Kącik i ul. Traugutta.

Ulica Lipowa uznana została za ważną przestrzeń publiczną w programie rewitalizacji poprzemysłowej dzielnicy z 2008 roku – planowano wówczas jej przekształcenie w Aleję Lipową^[7]. Projekt ten nie został jeszcze (2020) zrealizowany.

W 1993 ulica była głównym planem filmu Lista Schindlera w reżyserii Stevena Spielberga.

Przypisy