Ulica Marcina Kasprzaka w Warszawie

Ulica Marcina Kasprzaka
w Warszawie
	Czyste, Odolany
	; Ulica Marcina Kasprzaka na wysokości ul. Brylowskiej, widok w kierunku wschodnim
Państwo	Polska
Miejscowość	Warszawa
Długość	2,3 km
Przebieg
	Położenie na mapie Warszawy (c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5 Ulica Marcina Kasprzaka; w Warszawie
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Ulica Marcina Kasprzaka; w Warszawie
	Położenie na mapie województwa mazowieckiego Ulica Marcina Kasprzaka; w Warszawie
	52°13′41,2″N 20°57′33,5″E/52,228111 20,959306

Ulica Kasprzaka na wysokości ul. Zegadłowicza

Ulica Marcina Kasprzaka – ulica w warszawskiej dzielnicy Wola.

Przebieg

Ulica rozpoczyna swój bieg na skrzyżowaniu z ulicą Karolkową jako zachodnie przedłużenie ul. Prostej. Biegnie na zachód krzyżując się od południa z ulicami Janusza Korczaka i Emila Zegadłowicza, by dalej od północy napotkać ulicę Skierniewicką, od południa Brylowską oraz z jednej strony Płocką, a z drugiej Seweryna Krzyżanowskiego. Następnie przecina ją ul. gen. Józefa Bema i dalej nad Kasprzaka znajduje się wiadukt kolejowy linii 20. Tuż za wiaduktem kolejowym ulica tworzy rondo Tybetu z aleją Prymasa Tysiąclecia (główny ciąg drogowy al. Prymasa Tysiąclecia poprowadzony jest bezkolizyjnie wiaduktem nad ul. Kasprzaka). Następnie krzyżuje się od północy z ul. Grabowską, później z obu stron z ul. Juliana Konstantego Ordona i wpada w ciąg ulicy Wolskiej.

Ulica na całej długości jest fragmentem drogi wojewódzkiej 719. W latach 1986^[a] – 2000^[2] na odcinku od ulicy Wolskiej do ulicy Prostej pokrywała się z przebiegiem drogi krajowej nr 2; następnie do końca 2013 roku^[3] był on wyznaczony między ulicą Wolską a aleją Prymasa Tysiąclecia. Do połowy lat 80. leżała w ciągu drogi międzynarodowej E8 oraz nieoznakowanej drogi państwowej nr 17.

Historia

Ulica jest dawną drogą prowadzącą od granicy pól warszawskich i wsi Wielka Wola w kierunku zachodnim^[4]. Była nazywana Drogą Dworską od dworu na Czystem (podmiejskiej rezydencji bankiera Karola Szchultza)^[5], obok którego przechodziła^[4]. Jej początkowy odcinek uregulowano przed rokiem 1787^[5]. W 1875 roku została ona przecięta torami kolei obwodowej^[4]. Powstanie Gazowni Warszawskiej (1888) i Szpitala Starozakonnych na Czystem (1902) spowodowała połączenie dwóch części ulicy, która wtedy została również wybrukowana kamieniami polnymi^[6].

W 1916 roku ulica Dworska wraz z Wolą została włączona do Warszawy^[7].

W latach 30. XX wieku odcinkiem ulicy kursowały tramwaje, położone tory były drogą dla tramwajów z pobliskiej zajezdni „Wola”.

W 1950 roku, w 45. rocznicę śmierci, nazwę ulicy zmieniono na Marcina Kasprzaka^[4]. W miejscu domu, w którym znajdowała się drukarnia, gdzie stawił opór rosyjskim żandarmom, ustawiono kamień pamiątkowy^[4]. Tego patrona otrzymały również Zakłady Radiowe w Warszawie, których kompleks produkcyjno-biurowy wzniesiono w latach 1949–1951 między ulicą Kasprzaka, Karolkową i Skierniewicką^[8].

W 1954 roku ulicą pojechał tramwaj linii 11, niedługo potem dojeżdżały składy linii 5 bis; pętla dla tych dwóch linii znajdowała się na skrzyżowaniu Kasprzaka i Skierniewickiej. Autobus dotarł na Kasprzaka 13 stycznia 1964 roku, była to linia 163, łącząca Górce ze Śródmieściem. W 1963 roku otwarto nową trasę tramwajową w ciągu ulic: Prosta (od obecnego ronda Daszyńskiego) – Kasprzaka – aleja Prymasa Tysiąclecia (wówczas: Nowo-Bema, później al. Rewolucji Październikowej) wraz z tymczasowym krańcem u zbiegu al. Prymasa Tysiąclecia z Kasprzaka. Jednocześnie z otwarciem nowej trasy odcięto niewielki fragment trasy wzdłuż ulicy Skierniewickiej na południe od Kasprzaka. Oficjalnie przebicie 4-kilometrowej ulicy, łączącej Wolę ze Śródmieściem, miało miejsce 4 grudnia 1964 roku^[9].

W 1968 roku na pasie zieleni między jezdniami ulicy ustawiono rzeźby powstałe na I Biennale Rzeźby w Metalu^[10]. Ideą biennale było zbliżenie środowisk artystycznych i robotniczych. Materiał i zaplecze techniczne artystom zapewniły wolskie zakłady przemysłowe, a powstałe w ten sposób rzeźby wystawiono na widok publiczny. Jednym z miejsc ekspozycji była ulica Kasprzaka, gdzie powstała trzykilometrowa Ekspozycja Dużych Rzeźb, tzw. Galeria samochodowa. W miarę upływu czasu rzeźby niszczały i były usuwane ze względu na przebudowę infrastruktury. Część z nich trafiła na równoległą ulicę Górczewską. Rzeźby na ulicy Kasprzaka poddano renowacji w 2009. Były to: Melodia, Baza, Żagle, Totem, Awangarda, Stalowa etiuda, Kompozycja, Biennal i Drogowskazy. Podlegają Zarządowi Oczyszczania Miasta jako część Publicznej Kolekcji m. st. Warszawy^[11]. W 2017 w związku z planowaną budową linii tramwajowej w na całej długości ulicy rzeźby przeniesiono na leżący u zbiegu z ulicą Wolską skwer płk. Zdzisława Kuźmirskiego-Pacaka, gdzie wcześniej przeniesiono już osiem prac^[12].

W 1975 oddano do użytku wielopoziomowy węzeł komunikacyjny u zbiegu ulic Kasprzaka i Wolskiej^[13].

Na początku lat 90. XX wieku Zakłady Radiowe im. Marcina Kasprzaka zostały zlikwidowane. Przebudowane budynki pełnią funkcje biurowe. W dawnym budynku biurowym, na rogu ul. Skierniewickiej, mieści się Teatr na Woli.

W 1990 roku odcinek trasy tramwajowej między Skierniewicką a al. Prymasa Tysiąclecia został wyłączony z ruchu, pozostawiając torowisko i trakcję w pasie rozdziału pomiędzy jezdniami ulicy^[14].

W 2015 roku Tramwaje Warszawskie wystąpiły o decyzję środowiskową niezbędną dla odbudowy trasy i połączenia jej z ulicą Wolską^[15]. W lipcu 2016 roku zdemontowano nieużywane przewody trakcyjne, natomiast para nieużywanych słupów trakcyjnych znajdująca się na pasie rozdziału została zlikwidowana w 2017 lub 2018 roku^[16]^[17]. Budowę nowej trasy między ul. Skierniewicką a Wolską rozpoczęto w marcu 2022^[18]. Podczas prac odkopano i zlikwidowano stare torowisko, zasypane w 2007 roku^[14].

Ważniejsze obiekty

Biennal – rzeźba Macieja Szańkowskiego znajdująca się na pasie zieleni między jezdniami ul. Kasprzaka

BNP Paribas Bank Polska (nr 2)
Szpital Wolski (nr 17)^[19]
Instytut Matki i Dziecka (nr 17a)^[19]
Pomnik Marcina Kasprzaka (nr 18/20)
Zespół Szkół nr 36 im. Marcina Kasprzaka (nr 19/21)
Scena Na Woli im. Tadeusza Łomnickiego Teatru Dramatycznego m.st. Warszawy (nr 22)
Gazownia Warszawska i Muzeum Gazownictwa (nr 25)
Kościół św. Stanisława Biskupa i Męczennika (ul. Bema 73/75)
Instytut Chemii Organicznej PAN i Instytut Chemii Fizycznej PAN (nr 44/52)
Przystanek kolejowy Warszawa Wola
Rondo Tybetu

Obiekty nieistniejące

Pomnik Karola Świerczewskiego
Zakłady Radiowe im. Marcina Kasprzaka

Uwagi

↑ W lutym 1986 roku weszła w życie uchwała dokonująca reformy sieci drogowej^[1], na mocy której wprowadzono dzisiejszą drogę nr 2

Przypisy

↑ Uchwała nr 192 Rady Ministrów z dnia 2 grudnia 1985 r. w sprawie zaliczenia dróg do kategorii dróg krajowych (M.P. z 1986 r. nr 3, poz. 16).
↑ Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 5 lipca 2000 r. w sprawie ustalenia przebiegu dróg krajowych w Warszawie (Dz.U. z 2000 r. nr 56, poz. 675).
↑ Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 27 września 2013 r. w sprawie pozbawienia dróg kategorii dróg krajowych (Dz.U. z 2013 r. poz. 1153).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 76.
↑ ^a ^b Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 5. Idźkowskiego–Kawęczyńska. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 1999, s. 276. ISBN 83-909794-6-2.
↑ Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 5. Idźkowskiego–Kawęczyńska. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 1999, s. 277. ISBN 83-909794-6-2.
↑ Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 5. Idźkowskiego–Kawęczyńska. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 1999, s. 278. ISBN 83-909794-6-2.
↑ Stefan Sosnowski: 500 zagadek o Warszawie. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1965, s. 208.
↑ Tadeusz Kur. Kalendarz wydarzeń 1963. „Warszawski Kalendarz Ilustrowany 1965”, s. 169, 1964.
↑ Paweł Giergoń: Warszawa. I Biennale Rzeźby w Metalu. sztuka.net, 2006. [dostęp 2014-10-21].
↑ Wola>Rzeźby metalowe>Awangarda. Fundacja Bęc Zmiana. [dostęp 2013-01-22]. (pol.).
↑ WitoldW. Urbanowicz WitoldW., Warszawa: Tramwaj na Kasprzaka. Rzeźb już nie ma, przetarg w 2018 r., transport-publiczny.pl, 5 października 2017 .
↑ Krzysztof Jabłoński i in.: Warszawa: portret miasta. Warszawa: Arkady, 1984, s. strony nienumerowane (Kronika odbudowy, budowy i rozbudowy 1945−1982). ISBN 83-213-2993-4.
↑ ^a ^b Warszawa: Odkopano stare torowisko na Kasprzaka. Teraz powstaje tu nowa trasa, www.transport-publiczny.pl [dostęp 2022-06-26] (pol.).
↑ osa: Tramwaje na dwóch poziomach. blox.pl. [dostęp 2014-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-01-17)].
↑ Porównaj zdjęcie zrobione w lipcu 2017 r. ze zdjęciem tego samego miejsca z czerwca 2018 r.
↑ Nieużywana sieć trakcyjna na Kasprzaka znika po… 26 latach, www.transport-publiczny.pl [dostęp 2022-06-26] (pol.).
↑ Budowa rozpoczęta! – Tramwaj na Kasprzaka [dostęp 2022-06-26] (pol.).
↑ ^a ^b Szpital Wolski oraz Instytut Matki i Dziecka są przypisane do ul. Kasprzaka, ale leżą ok. 200 m na południe od ulicy. Oddzielają je od ul. Kasprzaka budynki mieszkalne oraz Zespół Szkół nr 36. Północną granicą terenu Szpitala i Instytutu jest ul. Szarych Szeregów.

[2] W lutym 1986 roku weszła w życie uchwała dokonująca reformy sieci drogowej^[1], na mocy której wprowadzono dzisiejszą drogę nr 2

[1] Uchwała nr 192 Rady Ministrów z dnia 2 grudnia 1985 r. w sprawie zaliczenia dróg do kategorii dróg krajowych (M.P. z 1986 r. nr 3, poz. 16).

[3] Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 5 lipca 2000 r. w sprawie ustalenia przebiegu dróg krajowych w Warszawie (Dz.U. z 2000 r. nr 56, poz. 675).

[DK2013-4] Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 27 września 2013 r. w sprawie pozbawienia dróg kategorii dróg krajowych (Dz.U. z 2013 r. poz. 1153).

[Szwankowski-5] Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 76.

[Zieliński276-6] Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 5. Idźkowskiego–Kawęczyńska. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 1999, s. 276. ISBN 83-909794-6-2.

[7] Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 5. Idźkowskiego–Kawęczyńska. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 1999, s. 277. ISBN 83-909794-6-2.

[8] Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 5. Idźkowskiego–Kawęczyńska. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 1999, s. 278. ISBN 83-909794-6-2.

[9] Stefan Sosnowski: 500 zagadek o Warszawie. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1965, s. 208.

[10] Tadeusz Kur. Kalendarz wydarzeń 1963. „Warszawski Kalendarz Ilustrowany 1965”, s. 169, 1964.

[11] Paweł Giergoń: Warszawa. I Biennale Rzeźby w Metalu. sztuka.net, 2006. [dostęp 2014-10-21].

[kolekcja-12] Wola>Rzeźby metalowe>Awangarda. Fundacja Bęc Zmiana. [dostęp 2013-01-22]. (pol.).

[13] WitoldW. Urbanowicz WitoldW., Warszawa: Tramwaj na Kasprzaka. Rzeźb już nie ma, przetarg w 2018 r., transport-publiczny.pl, 5 października 2017 .

[14] Krzysztof Jabłoński i in.: Warszawa: portret miasta. Warszawa: Arkady, 1984, s. strony nienumerowane (Kronika odbudowy, budowy i rozbudowy 1945−1982). ISBN 83-213-2993-4.

[Odkopano-15] Warszawa: Odkopano stare torowisko na Kasprzaka. Teraz powstaje tu nowa trasa, www.transport-publiczny.pl [dostęp 2022-06-26] (pol.).

[16] sa: Tramwaje na dwóch poziomach. blox.pl. [dostęp 2014-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-01-17)].

[17] Porównaj zdjęcie zrobione w lipcu 2017 r. ze zdjęciem tego samego miejsca z czerwca 2018 r.

[18] Nieużywana sieć trakcyjna na Kasprzaka znika po… 26 latach, www.transport-publiczny.pl [dostęp 2022-06-26] (pol.).

[19] Budowa rozpoczęta! – Tramwaj na Kasprzaka [dostęp 2022-06-26] (pol.).

[dalej-20] Szpital Wolski oraz Instytut Matki i Dziecka są przypisane do ul. Kasprzaka, ale leżą ok. 200 m na południe od ulicy. Oddzielają je od ul. Kasprzaka budynki mieszkalne oraz Zespół Szkół nr 36. Północną granicą terenu Szpitala i Instytutu jest ul. Szarych Szeregów.

[a]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[1]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne