Ulica Michałkowicka w Siemianowicach Śląskich

ulica Michałkowicka

Centrum, Michałkowice
ulica Michałkowicka przy skrzyżowaniu z ul. Śląską i Parkową
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miejscowość	Siemianowice Śląskie
Długość	około 2000 m
Przebieg
↑ ul. Parkowa 0 m ↙ ul. Śląska ↗ 95 m ul. T. Kościuszki → 170 m 215 m ul. Górnicza → 265 m ul. Górnicza → 325 m ← parking / ul. Boh. Westerplatte ↘ 600 m ← ul. F. Deji 680 m ← ul. Żwirki i Wigury 730 m ← ul. Żwirki i Wigury 755 m ← ul. H. Kołłątaja 935 m ← ul. H. Kołłątaja 980 m ← ul. Spokojna 1100 m ← ul. Przedsiębiorców ul. Samorządowców → 2000 m ← ul. Wyzwolenia ul. E. Orzeszkowej →
Położenie na mapie Siemianowic Śląskich ulica Michałkowicka
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de ulica Michałkowicka
Położenie na mapie województwa śląskiego ulica Michałkowicka
50,313983°N 19,011835°E/50,313983 19,011835

Ulica Michałkowicka – ulica w Siemianowicach Śląskich o długości około 2000 metrów, łącząca Centrum z Michałkowicami. Ulica ta rozpoczyna się na rondzie Michał w pobliżu pałacu Donnersmarcków, zaś kończy się na wysokości dawnej kopalni „Michał” przy skrzyżowaniu z ulicą E. Orzeszkowej i ulicą Wyzwolenia. Zabudowa przy ulicy pochodzi w głównej mierze z przełomu XIX i XX wieku, a także z okresu międzywojennego. Znajduje się przy niej kilka instytucji, w tym jedna z placówek Urzędu Miasta Siemianowice Śląskie, a także rzymskokatolicka parafia Zmartwychwstania Pańskiego i cmentarz. Ulicą kursują autobusy ZTM.

Charakterystyka i przebieg

Tabliczka z nazwą ulicy

Ulica Michałowicka znajduje się w zachodniej części Siemianowic Śląskich i łączy Centrum od strony północno-zachodniej z Michałkowicami od strony południowo-wschodniej. Biegnie ona przez tereny dwóch dzielnic: Centrum i Michałowice – granicę dzielnic ulica przecina pomiędzy skrzyżowaniem z ulicą Spokojną a rondem (ul. Samorządowców i Przedsiębiorców)^[1]. Ulica Michałkowicka jest drogą powiatową^[2] i w systemie TERYT widnieje ona pod numerem 12702^[3]. Kod pocztowy na adresów od 3 do 46a wynosi 41-100, natomiast dla numerów od 47 do końca to 41-103^[4]. Nawierzchnia ulicy wykonana jest z asfaltobetonu^[5], zaś równolegle do niej na części długości poprowadzona jest ścieżka rowerowa^[6][7]. Według przeprowadzonego w 1995 roku rozpoznania dotyczącego głównych źródeł hałasu w Siemianowicach Śląskich ulica Michałkowicka została zaklasyfikowana jako jedna z dróg stanowiących główne źródło hałasu drogowego^[8].

Numeracja budynków przy ulicy Michałkowickiej rozpoczyna się przy rondzie Michał, będące skrzyżowaniem z ulicami: Śląską i Parkową. Z tego miejsca droga kieruje się w kierunku północno-zachodnim. Ulica Michałkowicka za kolonią Nowy Świat zmienia swój kierunek na północny. Po drodze przecina się kolejno z ulicami: T. Kościuszki i Górniczą, na rondzie z ulicą Bohaterów Westerplatte oraz przy Nowym Świecie z ulicami: F. Deji, Żwirki i Wigury oraz H. Kołłątaja. W dalszym przebiegu droga do końca biegnie prostolinijnie. Ulica Michałkowicka kończy swój bieg w Michałowicach na krzyżowaniu z ulicami: E. Orzeszkowej (w lewo) i Wyzwolenia (w prawo). Od Nowego Świata ulica Michałkowicka przecina ciąg pieszo rowerowy (ul. Spokojna) oraz na rondzie ulice: Samorządowców i Przedsiębiorców^[9]. Łączna długość ulicy wynosi około 2000 metrów^[9].

Wzdłuż ulicy Michałkowickiej kursują autobusy organizowane na zlecenie Zarządu Transportu Metropolitalnego (ZTM). Zlokalizowane są tu trzy przystanki: Siemianowice Nowy Świat, Siemianowice Łącząca i Michałkowice Urząd Miasta, przy których zatrzymywało się na początku listopada 2021 roku 6 linii w kierunku Centrum i 7 linii w kierunku Michałkowic (w tym jedna nocna). Linie te łączą tę część miasta z innymi dzielnicami oraz niektórymi miejscowościami Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, w tym z: Będzinem, Bytomiem, Chorzowem, Katowicami, Piekarami Śląskimi, Sosnowcem, Świętochłowicami i Tarnowskimi Górami^[10].

W 2014 roku przy ulicy Michałkowickiej mieszkały łącznie 603 osoby^[11]. Wierni rzymskokatoliccy mieszkający przy ulicy Michałkowickiej 3-45 i 28-46 przynależą do parafii Zmartwychwstania Pańskiego^[12].

Historia

Obecna ulica Michałowicka, będąca drogą łącząca osady Siemianowice i Michałkowice, na całej swojej obecnej długości znajduje się na mapie wydanej w 1883 roku^[2]. W 1895 roku nadano nazwy istniejącym wówczas na terenie Siemianowic ulicom, w tym ulicy Michałkowickiej^[13]. Na przełomie XIX i XX wieku przy ulicy Michałkowickiej powstało część istniejących budynków – w 1883 roku powstał gmach obecnej Szkoły Podstawowej nr 5^[14], zaś na przełomie XIX i XX wieku powstała kamienica pod numerem 5^[15].

Kopalnia„Michał” na zdjęciu sprzed 1939 rokiem

Przy obecnej ulicy Michałkowickiej została założona kopalnia „Max” (później przemianowana na „Michał”), w której wydobycie węgla kamiennego rozpoczęto w 1883 roku^[16]. Na zakupionym w 1910 gruncie został założony Nowy Cmentarz, gdyż Stary Cmentarz znajdujący się na Sadzawkach był niewystarczający dla mieszkańców Siemianowic i Huty Laura. Nekropolię uroczyście poświęcił ksiądz Franciszek Kunze^[17].

Fragment osiedla Nowy Świat powstałego w latach 30. XX wieku

Wiosną 1931 roku z inicjatywy gminy Siemianowice zaczęto budować kolonię Nowy Świat. Do listopada tego samego roku powstało łącznie 19 budynków mieszkalnych i dom handlowy. W późniejszym czasie kolonię rozbudowano o budynki znajdujące się bliżej Michałkowic^[18]. W latach międzywojennych przy ulicy Michałkowickiej 25-35 powstała również kolonia domów robotniczych dla pracowników kopalni „Richter”^[19]. W nocy z 31 sierpnia na 1 września 1939 roku oddział Freikorpsu zajął teren kopalni „Michał”. Oddział został wyparty po ciężkich walkach przez oddział wojska polskiego oraz miejscowych harcerzy i powstańców^[20].

W okresie Polski Ludowej, na mapie wydanej w latach 1958–1961, siemianowicki odcinek ulicy Michałkowickiej nosił obecną nazwę, zaś michałkowicka część ulicy nosiła nazwę ulica Wyzwolenia (obecna zaś ulica Wyzwolenia nosiła ówcześnie nazwę ulica Bańgowska)^[2]. W 1963 roku rozpoczęto budowę obecnego kościoła Zmartwychwstania Pańskiego, którego budowę ukończono latach 1970–1972. Budynek ten pierwotnie zaczęto wznosić jako kaplicę cmentarną^[17].

W 2013 roku trwała realizacja ciągu pieszo-rowerowego w ciągu ulicy Michałkowickiej, który połączył ulicę Spokojną z Parkiem Górnik przez tunel^[6]. Tunel ten został w 2020 roku rozebrany wraz z budową nowego łącznika ulicy Michałkowickiej i ulicy Oświęcimskiej^[21].

Władze miasta Siemianowice Śląskie przy wsparciu środków unijnych w 2015 roku rozpoczęły rewitalizację położonego przy ulicy Michałkowickiej Nowego Świata. W ramach prac prowadzonych do 2020 roku wykonano termomodernizacji budynków mieszkalnych i remont części lokali mieszkalnych, a także zmodernizowano oświetlenie oraz nawierzchnie^[22].

W kwietniu 2016 roku ogłoszono przetarg na modernizację nawierzchni na wybranych drogach w Siemianowicach Śląskich, w tym ulicy Michałkowickiej na odcinku od cmentarza do skrzyżowania z ulicami: E. Orzeszkowej i Wyzwolenia^[23]. Prace remontowe ruszyły w czerwcu tego samego roku^[24]. W tym czasie nową nawierzchnię jezdni miał już odcinek od skrzyżowania z ulicą E. Orzeszkowej do budynku Urzędu Miasta przy ulicy Michałkowickiej 105^[5].

Ulica Michałkowicka w 2019 roku (przed budową ronda i ulic: Samorządowców i Przedsiębiorców)

W czerwcu 2018 roku rozpoczęto prace nad budową łącznika pomiędzy ulicą Michałkowicką a ulicą Zwycięstwa. Łącznik ten o długości 1,4 km, nazwany ulicą Przedsiębiorców, uroczyście oddano do użytku 23 listopada tego samego roku^[25]. W połowie grudnia 2019 roku rozpoczęto prace nad budową łącznika pomiędzy ulicą Michałkowicką a ulicą Oświęcimską. W ramach prac m.in. zaprojektowano nowe rondo na ulicy Michałowickiej, a także wybudowano nowe chodniki i ścieżki rowerowe, kanalizację deszczową i oświetlenie drogi^[26]. Prace zaś przy budowie ronda na skrzyżowaniu z łącznikiem ruszyły 6 maja 2020 roku^[27].

W kwietniu 2020 roku ruszyły prace budowlane nad budową sieci ciągów rowerowych w ramach drugiego etapu budowy ścieżek na terenie Siemianowic Śląskich. Zaprojektowano m.in. ścieżkę nr 4 przy ulicy Michałkowickiej pomiędzy bud. 47 a Urzędem Miasta (ulica Michałkowicka 105) i dalej w kierunku ulicy Wyzwolenia wraz z zintegrowanym centrum przesiadkowym przy budynku Urzędu Miasta^[28]. Centrum przesiadkowe składa się z wiat przystankowych, zamykanych boksów rowerowych oraz zadaszonych stanowisk do parkowania rowerów typu bike & ride. Na przełomie lipca i sierpnia 2021 roku zakończono prace budowalne przy ścieżce wzdłuż ulicy Michałkowickiej o łącznej długości 2,33 km. Wraz ze ścieżką powstało nowe oznakowanie i oświetlenie, a także umieszczono mapy z przebiegiem tras i elementy małej architektury. Koszt prac wyniósł około 10,7 mln złotych, z czego większa część została dofinansowana ze środków Unii Europejskiej^[7].

W rejonie ulicy Michałkowickiej, przy Nowym Świecie pod koniec sierpnia 2020 roku ruszyły prace budowlane związane z budową wielofunkcyjnego boiska sportowego. Koszt prac zakończonych pod koniec września tego samego roku wyniósł około 320 tys. złotych^[29]. W dniu 18 listopada 2020 roku rozpoczęto prace nad budową ronda na skrzyżowaniu ulic: Michałkowickiej i Bohaterów Westerplatte. W ramach prac wymieniono nawierzchnię asfaltobetonową, wykonano azyl na środku ronda z kostki brukowej, a także wykonano nowe oznakowanie poziome i pionowe. Łączny koszt prac wyniósł 215 tys. zł^[30]. W drugiej połowie 2020 roku trwały prace przy doświetleniu przejść dla pieszych. Prace te obejmowały przejścia na wysokości sklepu Lidl, przy skrzyżowaniu z ulicą Bohaterów Westerplatte, a także na wysokości budynku nr 39^[31].

Ulica Michałkowicka była wielokrotnie częścią tras odbywających się m.in. przez terytorium Siemianowic Śląskich wyścigów Tour de Pologne, w tym: IV etapu 71. konkursu 6 sierpnia 2014 roku^[32], III etapu 72. konkursu 4 sierpnia 2015 roku^[33], II etapu 73. konkursu 13 lipca 2016 roku^[34], II etapu 74. konkursu 30 lipca 2017 roku^[35] i II etapu 75. konkursu 5 sierpnia 2018 roku^[36].

Obiekty historyczne i zabytkowe

Zabytkowa kamienica (ul. Michałkowickiej 7 – po prawej)

Budynek mieszkalny (ul. Michałkowicka 32 / T. Kościuszki 1)

Kościół parafialny rzymskokatolickiej parafii Zmartwychwstania Pańskiego

Przy ulicy znajdują się następujące historyczne i zabytkowe obiekty:

• Budynek mieszkalny (ul. Michałkowicka 3)^[37],
• Budynek mieszkalny (ul. Michałkowicka 5)^[37],
• Kamienica mieszkalna (ul. Michałkowicka 7) – zbudowana na przełomie XIX i XX wieku; jej pierwszym właścicielem był Uher, prowadzący w budynku restaurację (część restauracyjną zbudowano w 1917 roku)^[15]; budynek wpisano do rejestru zabytków 11 stycznia 2011 roku (nr rej.: A/325/11)^[38],
• Budynek mieszkalny (ul. Michałkowicka 9)^[37],
• Budynek Szkoły Podstawowej nr 5 (ul. Michałkowicka 15) – zbudowany w 1883 roku; w 1901 roku oddano do użytku nową część szkoły – skrzydło zachodnie^[14]; wyremontowany w latach 2003–2004^[39];
• Kolonia robotnicza (ul. Michałkowicka 25-35) – zabudowa szeregowa, powstała w okresie międzywojennym dla pracowników nieistniejącej obecnie kopalni „Richter”^[19],
• Budynek mieszkalny (ul. Michałkowicka 32)^[37],
• Budynek mieszkalny (ul. Michałkowicka 37)^[37],
• Budynek mieszkalny (ul. Michałkowicka 39)^[37],
• Budynek mieszkalny (ul. Michałkowicka 41)^[37],
• Budynek mieszkalny (ul. Michałkowicka 43)^[37],
• Budynek mieszkalny (ul. Michałkowicka 45)^[37]
• Budynek Urzędu Miasta Siemianowice Śląskie (ul. Michałkowicka 105) – budynek powstał w miejscu dawnej cechowni kopalni „Michał”; wcześniej był siedzibą Przedsiębiorstwa Usług Górniczo-Materiałowych „USGÓR”; w podziemiach budynku zachowane są pomieszczenia schronu przeciwatomowego, a także tunel ewakuacyjny będący również czerpnią powietrza^[40]; w okresie do maja do lipca 2014 roku budynek przeszedł remont elewacji zewnętrznej^[41],
• Krzyż przydrożny (ul. Michałkowicka)^[42] – krzyż „Boża Męka”, wzniesiony najprawdopodobniej około 1870 roku na skraju ówczesnej wsi Siemianowice; składa się z kamiennego krucyfiksu, na którym wisi metalowa figura Jezusa Chrystusa^[43],
• Cmentarz katolicki (ul. Michałkowicka)^[42] – został on założony na wykupionym w 1910 roku terenie; jest to największy z siemianowickich cmentarzy^[17]; cmentarz jest objęty strefą ochrony krajobrazu kulturowego^[44].

Na cmentarzu przy ulicy Michałkowickiej znajduje się pomnik żołnierzy i jeńców poległych w czasie I wojny światowej, który został odnowiony w lipcu i sierpniu 2016 roku z funduszy Komitetu Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Wcześniejsze tablice z nazwiskami poległych zostały zniszczone w drugiej połowie XX wieku, a pod koniec XX wieku na podstawie zachowanych fotografii odtworzono je^[45]. Ponadto, na cmentarzu tym znajduje się kilka nagrobków wpisanych do ewidencji pamięci województwa śląskiego, tj.: grób Jana Nepomucena Stęślickiego, Jana Rurańskiego^[46] oraz zbiorowy grób wojenny 75 Pułku Piechoty poległych 1 września 1939 roku w walkach o kopalnię „Michał”^[47].

Gospodarka i instytucje

W 2014 roku przy ulicy Michałkowickiej zarejestrowanych było łącznie 122 przedsiębiorstw^[48], w tym 112 mikro- i małych^[49] oraz 10 średnich i dużych^[48]. Do systemu REGON do końca października 2021 roku zostało wpisanych łącznie 169 podmiotów zarejestrowanych przy ulicy Michałkowickiej. Pośród dalej funkcjonujących, swoją siedzibę mają tutaj takie placówki jak m.in.: spółdzielnia, sklepy wielobranżowe, placówki edukacyjne, domy pogrzebowe, sklepy i warsztaty motoryzacyjne, gabinety lekarskie, laboratorium, salony fryzjerskie, placówki gastronomiczne, firmy budowlane, zakłady produkcyjne, biuro rachunkowe, gospodarstwa rolne, kwiaciarnie, wspólnota mieszkaniowa i inne^[50].

Swoją siedzibę mają tu też następujące instytucje:

• Szkoła Podstawowa nr 5 im. Adama Mickiewicza w Siemianowicach Śląskich (ul. Michałkowicka 15)^[51],
• Rzymskokatolicka Parafia Zmartwychwstania Pańskiego (ul. Michałkowicka 37a)^[52],
• Urząd Miasta Siemianowice Śląskie (ul. Michałkowicka 105) – łącznie 15 wydziałów i biur^[53],
• Spółdzielnia Mieszkaniowa „Siemion” (ul. Michałkowicka 109)^[54].

Przypisy

Bibliografia

• MałgorzataM. Derus MałgorzataM., Gminny program opieki nad zabytkami Siemianowic Śląskich na lata 2015–2018, Załącznik do Uchwały Nr 117/2015 Rady Miasta Siemianowic Śląskich z dnia 29 października 2015 r., Siemianowice Śląskie 2015  (pol.).
• MałgorzataM. Derus MałgorzataM., Zmiany nazw siemianowickich ulic od XIX do XXI w., „Siemianowicki Rocznik Muzealny” (15), Siemianowice Śląskie: Muzeum Miejskie w Siemianowicach Śląskich, 2016, s. 125–149, ISSN 1644-8154  (pol.).
• AntoniA. Halor AntoniA., Przewodnik siemianowicki. Wędrówki po mieście i okolicy, wyd. pierwsze, Siemianowice Śląskie: Urząd Miasta Siemianowice Śląskie, 2000, ISBN 83-913068-1-X  (pol.).
• Lokalny Program Rewitalizacji dla Miasta Siemianowice Śląskie na lata 2016-2022, Siemianowice Śląskie: Urząd Miasta Siemianowice Śląskie, grudzień 2016 [dostęp 2021-10-05]  (pol.).
• Opis istniejącego stanu poszczególnych elementów środowiska. Etap I programu ochrony środowiska zgodnie z wymaganiami ustawy Prawo ochrony środowiska wraz z programem gospodarki odpadami dla miasta Siemianowice Śląskie, www.um.siemianowice.pl, 2003  (pol.).
• MałgorzataM. Pędzińska MałgorzataM., Gminny Program Opieki nad Zabytkami Siemianowic Śląskich do 2022 roku, Załącznik Nr 1 do uchwały Nr 170/2019 Rady Miasta Siemianowic Śląskich z dnia 19 grudnia 2019 r., bip.msiemianowicesl.finn.pl, Siemianowice Śląskie 2019  (pol.).
• Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Siemianowice Śląskie, Załącznik do Uchwały nr 74/2019 Rady Miasta Siemianowic Śląskich z dnia 23 maja 2019 r. w sprawie uchwalenia zmiany „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Siemianowice Śląskie”, Siemianowice Śląskie 2019  (pol.).