Ulica Nowogrodzka w Warszawie
| Filtry, Śródmieście Południowe | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 Ulica Nowogrodzka przy ul. Kruczej, widok w kierunku wschodnim | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Długość | 2,1 km | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Warszawy  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 52°13′37,3″N 21°00′14,7″E/52,227028 21,004083 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ulica Nowogrodzka – ulica w dzielnicach Śródmieście i Ochota w Warszawie.
Historia
Jest jedną z najstarszych warszawskich dróg narolnych[1]. Została wytyczona w drugiej połowie XVIII wieku na potrzeby utworzonej tam jurydyki Nowogrodzkiej, od której pochodzi nazwa ulicy nadana w 1770[2]. W tym samym roku na wysokości obecnej ul. Raszyńskiej została przecięta okopami Lubomirskiego[1].
W 1781 na terenie należącym do misjonarzy z kościoła św. Krzyża założono cmentarz Świętokrzyski[1]. W 1870 pomiędzy obecnymi ulicami Emilii Plater i Chałubińskiego otwarto Ogród Pomologiczny[1].
W drugiej połowie XIX wieku przy ulicy znajdowały się składy wełny należące do Banku Polskiego[3]. W czerwcu na placach należących do Banku odbywały się targi wełny[4]. W końcu XIX i na początku XX wieku ulica zabudowana została eklektycznymi i modernistycznymi kamienicami. W latach 1897−1901 na terenie dawnego folwarku świętokrzyskiego między ulicami: Nowogrodzką, Koszykową i obecnymi Lindleya (wtedy Żelazną), Oczki (Wspólną) i Chałubińskiego (Teodory) wzniesiono kompleks Szpitala Dzieciątka Jezus, przeniesionego tam z placu Wareckiego[5]
W 1927 przy ulicy uruchomiono Elektryczną Kolej Dojazdową, której przystanek końcowy znajdował się między ulicami Poznańską i Marszałkowską[6].
W latach 1928–1933[7] na działce położonej między ulicami: Nowogrodzką, Poznańską i św. Barbary wzniesiono modernistyczny Gmach Urzędu Telekomunikacyjnego i Telegraficznego zaprojektowany przez Juliana Putermana-Sadłowskiego i Waldemara Radlowa (konstrukcja – Stefan Bryła). Był to pierwszy w Polsce budynek o stalowej konstrukcji szkieletowej[8].
W kamienicy pod nr 15 w czasie II wojny światowej mieściła się restauracja Bar Podlaski, lokal Nur für Deutsche. W 1943 stała się ona celem dwóch zamachów przeprowadzonych przez Gwardię Ludową[9].
W czasie powstania warszawskiego była silnie bombardowana, a odcinek pomiędzy Marszałkowską i Kruczą stanowił linię frontu do kapitulacji powstania[3]. Znaczna część zabudowy została zniszczona[10].
W 1957 roku zlikwidowano przystanek Warszawa Marszałkowska EKD[11], przenosząc przystanek końcowy na odcinek znajdujący się między ulicami ulicami Chałubińskiego i Emilii Plater (Warszawa Chałubińskiego WKD)[12]. W 1963 roku został on zlikwidowany, a linię kolejową przeniesiono do wykopu linii średnicowej[12].
Ok. 1960 przy ul. Poznańskiej wzniesiono siedzibę Rady Narodowej Warszawa-Śródmieście (obecnie siedziba Urzędu Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy)[10].
Ważniejsze obiekty
- Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej (nr 1/3/5)
- Dom handlowy Vitkac
- Ambasada Australii (nr 11)
- Instytut Cervantesa (nr 22)
- Hotel Novotel Warszawa Centrum
- Pawilon Cepelii
- Hotel Metropol
- Siedziba Urzędu Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy (nr 43)
- Gmach Urzędu Telekomunikacyjnego i Telegraficznego (nr 45)
- Budynek Centrum Systemów Telekomunikacyjnych (nr 47)
- Biuro Rzecznika Finansowego (nr 47a)
- Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (47a)
- Dom Akcji Katolickiej „Roma”, obecnie siedziba Teatru Muzycznego Roma (nr 49)
- Gmach Państwowego Banku Rolnego (nr 50)
- Parafia św. Barbary (nr 51)
- Centrum LIM i Hotel Marriott
- Biurowiec Chałubińskiego 8
- Szpital Kliniczny Dzieciątka Jezus
- Zespół Stacji Filtrów
- Osiedle Kombajn
- Siedziba Prawa i Sprawiedliwości (nr 84/86)
- Tablice Tchorka upamiętniające egzekucje ludności cywilnej podczas powstania warszawskiego (nr 45 i 78)[13]
Obiekty nieistniejące
Przypisy
- ↑ a b c d Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 138.
- ↑ Kwiryna Handke: Dzieje Warszawy nazwami pisane. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2011, s. 168. ISBN 978-83-62189-08-3.
- ↑ a b Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 300. ISBN 83-01-08836-2.
- ↑ Franciszek Galiński: Gawędy o Warszawie. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Biblioteka Polska“, 1939, s. 151.
- ↑ Zofia Podgórska-Klawe: Szpitale warszawskie 1388–1945. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1975, s. 219.
- ↑ Magda Szymańska (oprac.): Warszawa zapamiętana. Dwudziestolecie międzywojenne. Warszawa: Dom Spotkań z Historią, 2018, s. 116. ISBN 978-83-66068-01-8.
- ↑ Franciszek Galiński: Gawędy o Warszawie. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Biblioteka Polska“, 1939, s. 198.
- ↑ Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie 1918–1939. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2006, s. 57. ISBN 83-60350-00-0.
- ↑ Tomasz Strzembosz: Akcje zbrojne podziemnej Warszawy 1939–1944. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1983, s. 313, 385. ISBN 83-06-00717-4.
- ↑ a b Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 139.
- ↑ Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 3. Nowogrodzka-Nowomiejska. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2007, s. 15. ISBN 978-83-88372-35-3.
- ↑ a b Historia EKD/WKD. [w:] Warszawska Kolej Dojazdowa Sp. z o.o. [on-line]. [dostęp 2022-09-26].
- ↑ Stanisław Ciepłowski: Wpisane w kamień i spiż. Inskrypcje pamiątkowe w Warszawie XVII–XX w.. Warszawa: Argraf, 2004, s. 195, 196. ISBN 83-912463-4-5.
Media użyte na tej stronie
(c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5
Mapa Warszawy - podkład lokalizacyjny
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 53.55N
- S: 50.95 N
- W: 19.15 E
- E: 23.25 E
Autor: Marcin Floryan, Licencja: CC BY 2.5
Ikona ulicy - zakończenie skrzyżowaniem
Crossroads with a major road ahead.
Ikonka świateł na skrzyżowaniu
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Ulica Nowogrodzka w Warszawie
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Ulica Nowogrodzka w Warszawie
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Ulica Nowogrodzka przy ul. Kruczej w Warszawie
