Ulica Obrońców Westerplatte w Katowicach

ulica Obrońców Westerplatte

Szopienice-Burowiec, Zawodzie
Ulica Obrońców Westerplatte na mapie Wojskowego Instytutu Geograficznego z 1933 roku, zaznaczona czerwona linią
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miejscowość	Katowice
Długość	2714 m[1]
Przebieg
0m pl. Powstańców Śląskich 95m ul. Ludwika Zamenhofa 155m ul. Brynicy 385m ul. Melchiora Wańkowicza 510m ul. dra Stanisława Olchawy 580m skwer Walentego Roździeńskiego 670m ul. ks. bpa. Herberta Bednorza 705m potok Rawa 735m ul. Bednarska 762m ul. Morawa 855m ul. Objazdowa 1095m ul. Janusza Korczaka 1280m ul. gen. Józefa Hallera 1400m skwer Hilarego Krzysztofiaka 1520m Baterpol Sp. z o.o. 1665m HMN Szopienice 1845m linia Siemianowice Śląskie−Szopienice 2065m Oczyszczalnia 2240m potok Rawa 2375m ul. Roździeńska 2714m ul. 1 Maja (ul. Bagienna 79)
Położenie na mapie Katowic ulica Obrońców Westerplatte
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de ulica Obrońców Westerplatte
Położenie na mapie województwa śląskiego ulica Obrońców Westerplatte
50°15′59,7″N 19°05′12,2″E/50,266581 19,086717

Ulica Obrońców Westerplatte w Katowicach − jedna z ważniejszych ulic wschodniej części Katowic, łącząca jednostkę pomocniczą Szopienice-Burowiec z Zawodziem. Jest to główna droga w Roździeniu^[2], przy której zlokalizowane są liczne przedsiębiorstwa^[3], a także zabytkowe i historyczne kamienice oraz inne budynki^[4].

Przebieg

Ulica rozpoczyna swój bieg od skrzyżowania z ulicami: ks. bpa. Herberta Bednorza, Wiosny Ludów (dawniej 3 Maja) i Lwowską przy placu Powstańców Śląskich w Szopienicach. Dalej biegnie obok zabudowań starego browaru, krzyżuje się z ul. H. Bednorza i ul. Morawa. Następnie ulica prowadzi przez Burowiec (skrzyżowanie z ul. Janusza Korczaka, ul. gen. Józefa Hallera, skwer im. Hilarego Krzysztofiaka), gdzie znajdują się budynki HMN Szopienice i spółki Baterpol. Za oczyszczalnią i skrzyżowaniem z ul. Roździeńską kończy swój bieg przy ul. 1 Maja i węźle z ul. Bagienną (DK79) w jednostce pomocniczej Zawodzie^[3].

Opis

Ulica w latach 70. XX wieku

Do 1830 roku przy tej ulicy była czynna kuźnica roździeńska (zakole Rawy i drogi z Mysłowic do Dąbrówki Małej)^[5]. Następnie w jej pobliżu mieścił się szpital hutniczy (w drugiej połowie XIX wieku)^[6]. W pierwszej połowie XIX wieku w Roździeniu powstała huta żelaza Dietrich (w miejscu dawnej Kuźnicy Roździeńskiej, w rejonie obecnego skrzyżowania ul. Obrońców Westerplatte, ul. Bednarskiej i ul. Morawa)^[7].

Ulica jest drogą główną klasy G^[8]. Przy ulicy znajduje się pamiątkowa tablica, poświęcona Walentemu Roździeńskiemu^[9]. W 1897 roku obok kolonii Bagno, pomiędzy dzisiejszą ul. Krakowską, ul. Roździeńską i ul. Obrońców Westerplatte, wybudowano hutę Bernhardi^[10]. W okresie Rzeszy Niemieckiej (do 1922 roku) ulica nosiła nazwy: Chaussee Straße (część wschodnia − dawne śródmieście Roździenia) i Hüttenstraße (część zachodnia − w stronę Burowca)^[11], a w latach niemieckiej okupacji Polski (1939−1945) Adolf-Hitler-Straße.

W latach 1995–2017 przy ul. Obrońców Westerplatte 30 znajdowała się siedziba redakcji miesięcznika „Roździeń”. Uchwałą z 24 października 2019 roku Rada Miasta Katowice placowi położonemu w rejonie ul. Obrońców Westerplatte 13, 15 nadała nazwę Skwer Ernesta Prittwitza^[12].

Obiekty zabytkowe

Przy ulicy zlokalizowane są następujące historyczne obiekty^[4]:

• narożna kamienica mieszkalna (ul. Obr. Westerplatte 1, róg z ul. ks. bpa H. Bednorza)^[4];
• dwie kamienice mieszkalne (ul. Obr. Westerplatte 2, 3), wybudowane w 1906 roku w stylu modernizmu^[4];
• kamienica mieszkalna (ul. Obr. Westerplatte 4), wzniesiona dwudziestoleciu międzywojennym w stylu późnego modernizmu/neoklasycyzmu^[4];
• kamienica mieszkalna (ul. Obr. Westerplatte 5), wybudowana w 1894 roku w stylu historyzmu^[4];
• kamienice mieszkalne (ul. Obr. Westerplatte 7, 8, 32, 52 i 54), wzniesione pod koniec XIX wieku w stylu historyzmu ceglanego^[4];
• historyczny budynek (ul. Obr. Westerplatte 9)^[13];
• kamienice mieszkalne (rejon centralnej części Szopienic i Burowca)^[4];
• budynek poczty (ul. Obr. Westerplatte 17^[14]), wzniesiony w 1930 roku^[15] w stylu funkcjonalizmu;
• domy mieszkalne w pierzejach (ul. Obr. Westerplatte 24, 26, 30 i 50)^[4];

• kamienica mieszkalna (ul. Obr. Westerplatte 37), wybudowana w 1937 roku w stylu funkcjonalistycznym^[4];
• kamienice mieszkalne (ul. Obr. Westerplatte 38, 40), wzniesione na początku XX wieku, posiadają cechy stylu modernistycznego i historyzmu. Budynek o adresie Obr. Westerplatte 40 wzniesiony został między rokiem 1900 a 1915. Był to dom mieszkalno-usługowy, mieszczący również sklep rzeźniczy. Zachowała się ceramiczna boazeria, zdobiąca ściany do pełnej wysokości oraz przód lady. Przedstawia wzory roślinne (wijące się kwiaty, m.in. bratki, bukiety) oraz zwierzęta – głowy (byka, świni, barana; w tym głowę byka z symbolem cechu rzeźnickiego) i, na licu lady, scenki rodzajowe z trzodą^[16].
• hala sportowa Hutniczego Klubu Sportowego Szopienice, pochodząca z początków XX wieku (ul. Obr. Westerplatte 44); jej pierwszym właścicielem był Freund^[15]; w 2012 roku obiekt rozebrano^[17], a w jego miejscu powstały trzy obiekty mieszkalne^[18];

• kamienice mieszkalne (ul. Obr. Westerplatte 56, 59), wybudowane w latach trzydziestych XX wieku w stylu funkcjonalizmu^[4];
• kamienica mieszkalna (ul. Obr. Westerplatte 62), pochodząca z początku XX wieku posiada cechy stylu modernistycznego i historyzmu ceglanego prostego^[4];
• budynek firmy GAL-LUX (ul. Obr. Westerplatte 67), wzniesiony na początku XX wieku w stylu historyzmu/modernizmu, obiekt utracił cechy zabytkowe wskutek przeróbek^[13];
• kamienica mieszkalna (ul. Obr. Westerplatte 73), wybudowana na początku XX wieku, posiada cechy stylu modernistycznego^[4];
• kamienica mieszkalna (ul. Obr. Westerplatte 100), wzniesiona na początku XX wieku w stylu historyzmu^[4].

Instytucje

Tramwaj Alstom Konstal 116Nd na przejeździe tramwajowym na wysokości skrzyżowania z ul. ks. bp. Herberta Bednorza

Przy ul. Obrońców Westerplatte znajdują się: MDK Szopienice-Giszowiec, Miejska Biblioteka Publiczna w Katowicach (filia nr 19), Urząd Pocztowy Katowice 14, Katowickie Wodociągi, Baterpol sp. z o.o., księgarnia, firma Alfa-Elektro Sp. z o.o., Zakład Szkolenia Psów oraz siedziba fundacji PRO-EKO Szopienice^[19]. Między ul. Obrońców Westerplatte a ul. Herberta Bednorza usytuowany jest kościół ewangelicki pw. Zbawiciela^[20].

Komunikacja

Ulicą Obrońców Westerplatte kursują autobusy oraz tramwaje operujące na zlecenie Zarządu Transportu Metropolitalnego. Wzdłuż ulicy zlokalizowanych jest pięć przystanków: Szopienice Kościół (stanowisko tramwajowe w kierunku Mysłowic/Sosnowca), Szopienice Poczta, Burowiec, Szopienice Wodociągi i Szopienice Roździeńska^[21]. Tramwaje wzdłuż ulicy zaczęły kursować w 1900 roku^[22].

Zobacz też

• Zmiany nazw ulic i placów w Katowicach

Przypisy

Bibliografia

• Szaraniec Lech: Osady i Osiedla Katowic, Oficyna "Artur", Katowice 1996, ISBN 83-905115-0-9.
• Leszek Jabłoński, Maria Kaźmierczak: Na trasie Balkan Ekspresu; Giszowiec, Nikiszowiec, Szopienice - Przewodnik po dzielnicach Katowic. CRUX, Katowice, ISBN 83-918152-1-8.
• Katowice - Plan miasta, wyd. Demart SA, Warszawa 2009/2010.