Ulica Piaskowa we Wrocławiu

ulica Piaskowa
Stare Miasto
Ilustracja
Ulica Piaskowa
widziana z placu bp. Nankiera na południe[a].
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Wrocław

Długość

310 m

Przebieg
Ikona ulica most.svg0most Piaskowy
Ikona ulica skrzyżowanie.svgświatła35ul. Grodzka / ul. św. Ducha
Ikona ulica z prawej.svg90pl. Nankiera
Ikona ulica.svg208pl. Nowy Targ, od tego miejsca znajdujący się obok ulicy
Ikona ulica z prawej.svg235pl. Nowy Targ
(wjazd na parking podziemny)
Ikona ulica skrzyżowanie.svgświatła310pl. Nowy Targ / ul. Purkyniego / ul. św. Katarzyny
Położenie na mapie Wrocławia
Mapa konturowa Wrocławia, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „ulica Piaskowa”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „ulica Piaskowa”
Ziemia51°06′44,7″N 17°02′21,6″E/51,112419 17,039331

Ulica Piaskowa – jedna z głównych arterii średniowiecznego Wrocławia (fragment tzw. „szlaku bursztynowego[1]), prowadząca od wschodniej strony placu Nowy Targ na północ, do Bramy Piaskowej (zwanej też „Bramą Najświętszej Marii Panny”)[b][2], i mostu Piaskowego[3]; za nim trakt na północ wiedzie ulicą św. Jadwigi przez Wyspę Piasek do Wyspy Młyńskiej i mostów Młyńskich, a potem dalej na północ (do Milicza lub Trzebnicy) lub północny wschód (do Psiego Pola i dalej do Oleśnicy). Ulicą Piaskową biegnie także, poprzez Most Piaskowy (a za nim na wschód przez Most Tumski) droga z miasta na Ostrów Tumski i znajdującej się tam katedry św. Jana.

We wczesnym średniowieczu ulica była bezimienna[3], bądź określana jako „droga do katedry” albo „droga do bramy Panny Marii”[1]; traktowana była wraz ze wschodnią pierzeją Nowego Targu jako jego część zwana też czasem Malerseite („stroną malarską” albo „między malarzami” bądź „pod malarzami”)[1][3]. W XVIII wieku pojawiła się dla tej ulicy nazwa Grosse Malergasse[3] („Wielki Zaułek Malarski”), ale już pod koniec tego samego stulecia[4]Sandgasse[3] („Zaułek Piaskowy”), później Sandstraße („ulica Piaskowa”).

Murowana zabudowa ulicy pojawiła się już w XIII wieku; na rok 1346 datowane są pierwsze wzmianki o znajdującej się tu siedzibie biskupów lubuskich, którą w 1511 wykupiła rada miejska, a następnie w 1519 nakazała przebudować na spichlerz i Arsenał Piaskowy[3]. Po przeciwnej stronie ulicy swój dom miał pod koniec XV wieku książę Fryderyk I legnicki, a potem (do 1525) książę ziębicko-oleśnicki Karol I Podiebradowicz[3]. Przy Grosse Malergasse (w lokalizacji ul. Piaskowej 1[3][5], przy skrzyżowaniu z dzisiejszą Purkyniego[6]) mieściła się od 1621 roku mennica królewska.

Podczas oblężenia Festung Breslau w 1945 przy ulicy św. Jadwigi (będącej przedłużeniem Piaskowej), w podziemiach Biblioteki Uniwersyteckiej na Piasku, mieściła się od ostatnia kwatera dowództwa obrony twierdzy, przeniesiona tam w kwietniu 1945 z Liebichs Höhe (wzgórza Liebicha, obecnie Wzgórza Partyzantów)[7]. Ostrzał artyleryjski tego rejonu spowodował, że cała zabudowa ulicy Piaskowej (oprócz budynku nr 11[c][d], który mieścił siedzibę targowisk miejskich[1] oraz żelbetowej Hali Targowej z 1908 roku) legła w gruzach[e]. Bezpośrednio po zakończeniu wojny patronem ulicy został Piotr Włost, zmarły w 1153 roku palatyn Bolesława Krzywoustego. Rada miejska Wrocławia w grudniu 1951 zdecydowała jednak o nadaniu ulicy Piaskowej jej historycznej nazwy[6].

Nowe budynki tzw. osiedla Nowy Targ[3] zbudowano wzdłuż ulicy Piaskowej do roku 1963[6]. Pod koniec lat 60. XX wieku planowano znaczne poszerzenie ulicy i stworzenie tu międzymiastowej arterii przelotowej[6], ale plany te nie zostały zrealizowane. Obecnie ulicą przebiega wydzielona dwutorowa (i dwukierunkowa) linia tramwajowa, a ruch samochodowy odbywa się dwupasmową, ale jednokierunkową jezdnią z północy na południe[8]. W roku 2019 wrocławski Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta dokończył w ciągu ulicy Piaskowej wydzielenie ścieżki rowerowej[9]

Uwagi

  1. Pierwszy z lewej budynek z wystrojem z czerwonej cegły, wieżą i wielkimi oknami to Hala Targowa z roku 1908, następny za nią czterokondygnacyjny[f] budynek nr 15 (dawniej nr 11, jedyny zachowany po bombardowaniach w 1945), i dalej w perspektywie ulicy – bloki z lat 60. XX wieku, które zastąpiły kamienice zburzone w 1945. Widoczna na ostatnim planie (na skraju kadru) wieża kościelna należy do kościoła św. Wojciecha przy pl. Dominikańskim.
  2. Brama Piaskowa dziś już nie istnieje, dziś na jej miejscu (oraz zabudowań towarzyszących) znajduje się skrzyżowanie ulic Piaskowej, św. Ducha i Grodzkiej oraz plac bp. Nankiera, a także Hala Targowa wzniesiona w 1908 r.
  3. W tym miejscu znajdował się wcześniej Arsenał Piaskowy, zburzony na początku XX wieku pod budowę nowej Hali Targowej nr 1. W obecnej numeracji budynek przy Sandstraße 11 ma adres ul. Piaskowa 15, a Hala Targowa – ul. Piaskowa 17.
  4. W Arsenale Piaskowym przy Sandstraße 11 miała również swoją pierwszą siedzibę (od 1872 r.) firma Breslauer Acten-Matz-Fabrik, która później nabyła słodownię będącą częścią późniejszego browaru, który po II wojnie światowej został nazwany Browarem Piastowskim[10].
  5. Bombardowania te spowodowały także detonację ładunków wybuchowych podłożonych przez Niemców pod Mostem Piaskowym, poważnie go uszkadzając[11].
  6. Porównanie z wyglądem tego obiektu przed rokiem 1945[12] dowodzi, że odbudowa powojenna zmieniła konstrukcję: zmniejszyła się (o jeden) liczba kondygnacji, znikł narożny wykusz nad II piętrem, zmieniono też kształt dachu.

Przypisy

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Wrocław location map2.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa Wrocławia, Polska
Lower Silesian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of [[:en:Lower Silesian Voivodeship]Lower Silesian Voivodeship]], Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 51.9134 N
  • S: 49.9809 N
  • W: 14.7603 E
  • E: 17.9091 E
POL województwo dolnośląskie flag.svg
Flaga województwa dolnośląskiego
Ikona ulica skrzyżowanie.svg
Autor: Marcin Floryan, Licencja: CC BY 2.5
Ikona skrzyżowania
Traffic lights icon.svg
Ikonka świateł na skrzyżowaniu
Ikona ulica z prawej.svg
Autor: Marcin Floryan, Licencja: CC BY 2.5
Ikona ulicy z prawej
Ikona ulica.svg
Autor: Marcin Floryan, Licencja: CC BY 2.5
Ikona ulicy
Diamond road sign junction across major road.svg
Crossroads with a major road ahead.
Stare Miasto.png
Autor: Siliesiac, Licencja: CC BY-SA 3.0
Mapa Starego miasta we Wrocławiu
Ikona ulica most.svg
Autor: Marcin Floryan, Licencja: CC BY 2.5
Ikona ulicy z mostem
Wroclaw-markethall-098.JPG
Poland, Wroclaw, Market hall