Ulica Pokoju w Tarnowskich Górach

ulica Pokoju

Śródmieście-Centrum
Ulica Pokoju z dworcem autobusowym. Widok w kierunku północnym (2017)
Państwo	Polska
Miejscowość	Tarnowskie Góry
Długość	450 m
Przebieg
↙ ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego ↑ 36 m ← ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego → ul. 9 maja 52 m ul. 9 maja 110 m dworzec autobusowy 240 m ul. Jana Styczyńskiego ← 350 m parking przy ul. Częstochowskiej 4 400 m ul. Bohaterów Monte Cassino 450 m ul. Częstochowska ul. Częstochowska
Położenie na mapie Tarnowskich Gór ulica Pokoju
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de ulica Pokoju
Położenie na mapie województwa śląskiego ulica Pokoju
Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego ulica Pokoju
50°26′54,2″N 18°51′48,9″E/50,448389 18,863583

Ulica Pokoju w Tarnowskich Górach – jedna z głównych ulic Tarnowskich Gór, ważna arteria komunikacyjna w dzielnicy Śródmieście-Centrum. Stanowi część drogi powiatowej klasy G powiatu tarnogórskiego o numerze 3278S^[1].

Przebieg

Ulica rozpoczyna się na skrzyżowaniu z ulicą Marszałka Józefa Piłsudskiego w pobliżu dworca autobusowego oraz Państwowej Szkoły Muzycznej I stopnia im. I. J. Paderewskiego. Dalej biegnie w kierunku północnym, krzyżując się z ulicą 9 Maja, ulicą Styczyńskiego oraz ulicą Bohaterów Monte Cassino. Swój bieg kończy u wylotu ul. Częstochowskiej, która stanowi kontynuację drogi powiatowej nr 3278S na terenie dzielnicy Lasowice^[1].

Historia

Teren, przez który współcześnie przebiega ulica Pokoju, do połowy XIX wieku był niemal zupełnie pusty. Przecinały się tu jedynie polne trakty łączące Tarnowskie Góry z Lasowicami oraz Nakło z Sowicami^[2]. Od lat 60. XIX wieku na obszarze pomiędzy ówczesnymi ulicami Hugostraße, Bahnhofstraße i Lukaschikstraße (pol. 'Hugona', 'Kolejowa' i 'Lukaschika'; obecnie ulice Sienkiewicza, Piłsudskiego i Styczyńskiego) znajdował się niewielki tartak należący do Simona Leschnitzera, przejęty i rozbudowany w 1891 roku przez Lazarusa Moellera, żyda z Miasteczka Śląskiego, który przeniósł do Tarnowskich Gór swój założony w 1850 roku zakład^[3]. W 1912 roku kolejny fragment terenu nabył od Richarda Linkego – właściciela cegielni w Rybnej – Max Moeller, syn Lazarusa^[4].

Budynek dawnego KP PZPR na rogu ul. Pokoju i ul. 9 Maja. Obecnie szkoła muzyczna (zdj. 2022)

Po jego śmierci w 1920 roku tartak przekształcono w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, którą prowadziła wdowa, Anna Moeller. Z powodu kryzysu na rynku drewna firma ponosiła coraz większe straty finansowe; zapasy drewna malały, rosły natomiast długi, głównie wobec Miejskiej Komunalnej Kasy Oszczędności w Tarnowskich Górach (Tarnogórskiego Banku Komunalnego). Firma ogłosiła upadłość, po czym 30 września 1933 roku miasto kupiło w przetargu cały majątek tartaku^[5][6]. Teren uporządkowano, podzielono na parcele budowlane i wystawiono na sprzedaż^[6].

Tuż przed wybuchem II wojny światowej na terenie dawnego tartaku wytyczono późniejszą ulicę 9 Maja, po wojnie urządzono w tym miejscu skwer, a w latach 1950–1951 wybudowano gmach Komitetu Powiatowego PZPR, który po przemianach ustrojowych, 16 lutego 1990 roku przekazany został szkole muzycznej^[2][7].

We wrześniu 1969 roku oddano do użytku budynek Zespołu Szkół Zawodowych PKP im. 25-lecia PRL (obecnie Zespół Szkół Techniczno-Usługowych im. Jana Pawła II) przy ul. Pokoju 14^[8].

Do połowy lat 70. na obszernym placu między siedzibą KP PZPR a dworcem PKP znajdowały się magazyny żywności, na których miejscu został w 1977 roku oddany do użytku dworzec autobusowy^[2]. W 2011 roku został on zburzony, a na jego miejscu wybudowano nowy obiekt, nazwany „Przystankiem Europa”^[9][10].

Budynki

Przy ulicy Pokoju znajdują się:

• wybudowany w latach 2011–2013^[9][10] dworzec autobusowy „Przystanek Europa” mieszczący do 31 grudnia 2018 siedzibę Międzygminnego Związku Komunikacji Pasażerskiej, a obecnie biura Zarządu Transportu Metropolitalnego ds. Obszaru Północnego – ul. Pokoju 1,
• Zespół Szkół Techniczno-Usługowych – ul. Pokoju 14; w budynku mieści się również Koło Polskiego Związku Niewidomych^[11],
• budynek Państwowej Szkoły Muzycznej I stopnia im. I. J. Paderewskiego wybudowany w latach 50. XX wieku, początkowo siedziba tarnogórskiego Komitetu Powiatowego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej – róg ul. Pokoju i 9 Maja.

Zabytki

Przy ulicy Pokoju znajdują się dwie zabytkowe lokomotywy. Pierwszą jest parowóz towarowy Tp1-18^[12], natomiast drugą jest manewrowa lokomotywa spalinowa SM15-22. Figurują one w Gminnej Ewidencji Zabytków miasta Tarnowskie Góry^[13].

Komunikacja

Odjazd autobusu Volvo 7700 Hybrid na linii nr 64 z peronu 2 dworca autobusowego przy ulicy Pokoju (2014)

Według stanu z grudnia 2022 ulicą Pokoju kursują autobusy 44 linii organizowanych przez Zarząd Transportu Metropolitalnego (do 31 grudnia 2018 przez MZKP oraz KZK GOP) oraz 2 linii zastępczej komunikacji autobusowej Kolei Śląskich odjeżdżające lub dojeżdżające do znajdującego się przy tej ulicy dworca autobusowego. Wszystkie przystanki na nim zlokalizowane określane są w rozkładzie jazdy jako Tarnowskie Góry Dworzec^[14]. Na dworcu znajduje się 6 stanowisk (peronów), z których odjeżdżają następujące linie^[14][15]:

• stanowisko 1 – kierunek: Osiedle Fazos, Stare Tarnowice, Strzybnica, Czarna Huta, Pniowiec, Tworóg, Krupski Młyn (linie: 3, 78, 129, 143, 174, 180, 189, 670, 671, 736, 744, 746, 780),
• stanowisko 2 – kierunek: Stare Tarnowice, Repty Śląskie, Zbrosławice, Zabrze, Gliwice, Pyskowice (linie: M14, M107, 64, 80, 83, 112, 134, 142, 158, 191, 289, 614, 615, 712, 735, 791),
• stanowisko 3 – kierunek: Osada Jana, Bobrowniki Śląskie, Radzionków, Bytom, Chorzów, Katowice (linie: M3, M102, 3, 19, 94, 174),
• stanowisko 4 – kierunek: Nakło Śląskie, Świerklaniec, Piekary Śląskie, Siewierz (linie: M14, 5, 192, 646, 738, 780, S80),
• stanowisko 5 – kierunek: Katowice Sądowa (linia S8) oraz komunikacja PKS, międzynarodowa i przewozy komercyjne,
• stanowisko 6 – kierunek: Lasowice, Osiedle Lasowice, Nowe Chechło, Miasteczko Śląskie, Świerklaniec, Ożarowice, Mierzęcice (linie: 87, 145, 151, 173, 179, 246, 614, 615, 646, 745, 780).

Dodatkowo tuż przy samej hali dworca ulokowane są 3 stanowiska do wysiadania^[15].

Mieszkalnictwo

Według danych Urzędu Stanu Cywilnego w 2019 roku w budynkach znajdujących się przy ulicy Pokoju zameldowane były 92 osoby^[16].

Galeria

• 

  Parowóz towarowy Tp1-18 (2007)

• 

  (c) jacek.tg, CC BY-SA 3.0

  Manewrowa lokomotywa spalinowa SM15-22 (2008)

• 

  Zespół Szkół Techniczno-Usługowych (2019)

• 

  Dworzec autobusowy przy ul. Pokoju 1 (zdj. 2015)

Przypisy