Ulica Romualda Traugutta w Radomiu

ulica Romualda Traugutta
Śródmieście, Planty
Dworzec kolejowy w Radomiu. Widok od strony ul. Romulada Traugutta.
Państwo	Polska
Miejscowość	Radom
Przebieg
ul. ks. J. Poniatowskiego ul. Planty ul. Planty ul. W. Bogusławskiego ul. A. Mickiewicza / ul. L. Waryńskiego ul. S. Moniuszki ul. G. Narutowicza ul. J. Piłsudskiego ul. M. Kopernika ul. A. Tochtermana ul. S. Żeromskiego
Położenie na mapie Radomia ulica Romualda Traugutta
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de ulica Romualda Traugutta
Położenie na mapie województwa mazowieckiego ulica Romualda Traugutta
51,399195°N 21,149487°E/51,399195 21,149487

Ulica Romualda Traugutta w Radomiu – ulica w dzielnicy Śródmieście i Planty^[1]. Łączy ulicę Żeromskiego z placem Dworcowym. Krzyżuje się z ulicami Tochtermana, Piłsudskiego, Moniuszki, Narutowicza, Mickiewicza, Bogusławskiego, Planty, Poniatowskiego oraz Beliny-Prażmowskiego. Jedna z najdłuższych ulic zabytkowej części radomskiego Śródmieścia.

Historia

Przed 1885 obecna ulica stanowiła część traktu prowadzącego z Radomia przez Skaryszew i Iłżę do Sandomierza. Ulicę wytyczono w związku z budową kolei Iwanogrodzko-Dąbrowskiej (1883–1885)^[2].

Nazwa

Nazwa ulicy wielokrotnie ulegała zmianom^[2]:

• 1885 – 1932: ul. Długa
• 1932 – 1942: ul. Traugutta
• 1942 – 1945: Bahnhofstrasse
• od 1945: ul. Traugutta

Architektura

Zabudowa ulicy jest zróżnicowana. Dominują budynki powstałe od XIX do I poł. XX wieku. Najbardziej istotne pod względem architektonicznym są:

• nr 62 – budynek d. Hotelu Francuskiego. Działający w latach 1886 – 1971 hotel był jednym z najlepszych w Radomiu. Wnętrze budynku zdobiły cenne polichromie.
• nr 61 – budynek d. szkoły Ludwika Lorentza (ojca Stanisława Lorentza, działającej w latach 1896 – 1901, zamkniętej przez władze carskie z powodu patriotycznego modelu wychowania młodzieży),
• nr 61a – kampus Wyższej Szkoły Handlowej w Radomiu
• nr 40 – secesyjny dom na rogu z ulicą Piłsudskiego 2, zbudowany w 1911,
• nr 34 – modernistyczny budynek z lat trzydziestych XX wieku. W okresie międzywojennym mieściła się w nim prywatna klinika położniczo-ginekologiczna dr Feliksa Żabnera^[3]. W 1947 budynek został zakupiony przez gminę kościoła Adwentystów Dnia Siódmego i do 2012 roku pozostawał jej siedzibą^[2]
• nr 32 – modernistyczna kamienica z lat trzydziestych XX wieku,
• nr 32a – przykład niemieckiej, modernistycznej architektury mieszkalnej z okresu faszystowskiego,
• nr 17a i 17b – socrealistyczna zabudowa osiedla Planty, powstała na miejscu domów czynszowych zniszczonych w wyniku bombardowań w czasie II wojny światowej,
• w najbliższym otoczeniu ulicy Traugutta znajduje się budynek d. elektrowni miejskiej z 1901. W zrewitalizowanym w latach 2010 – 2015^[4] gmachu mieści się, posiadające jedną z największych i najlepszych kolekcji sztuki współczesnej w Polsce^[4], Mazowieckie Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia”.

Oś ulicy od stronu południowej zamyka gmach dworca kolejowego. Budynek wzniesiony w 1895 według projektu Adolfa Schimmelpfenniga przebudowano gruntownie w okresie międzywojennym^[2][5].

Rejestr zabytków

Do rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa wpisane są następujące obiekty^[6]:

• nr 36 – dom, pocz. XX w.
• nr 38 – dom z oficyną, 1. ćw. XX w.
• nr 40 – (Piłsudskiego 2) dom, pocz. XX w.
• nr 43 – kamienica, 1900
• nr 45 – dom, XIX/XX w.
• nr 51 – dom, 1896

Gminna ewidencja zabytków

Do Gminnej Ewidencji Zabytków Miasta Radomia, oprócz obiektów z rejestru zabytków, wpisane są też budynki^[7]:

• nr 6 – dom murowany, 4. ćw. XIX w.
• nr 8 – dom murowany, 4 ćw. XIX w.
• nr 10 – dom murowany, 4. ćw. XIX w.
• nr 12 – dom murowany, lata 20. XX w.
• nr 13 – dom murowany, lata 20. XX w.
• nr 17, 17a, 17b (Bogusławskiego 1) – domy murowane, lata 20. XX w.
• nr 18 – dom murowany, lata 20. XX w.
• nr 20 – dom murowany, lata 20. XX w.
• nr 32 – dom Stareców-Wssnerów, ok. 1939-1940^[8]
• nr 32a – budynek mieszkalny, 1940
• nr 34 – budynek murowany, lata 20. XX w.
• nr 36 – dom murowany, pocz. XX w.
• nr 38 – dom murowany, 1 ćw. XX w.
• nr 39 – dom murowany, pocz. XX w.
• nr 41 – budynek mieszkalny, 1. ćw. XX w.
• nr 44 – dawne Prywatne Gimnazjum Żeńskie Marii Gaj, murowane, d. stajnie przy gimnazjum, koniec XIX w.
• nr 46 – oficyna prawa, murowana, oficyna lewa, murowana, dom murowany, 4. ćw. XIX w.
• nr 51a – dom murowany, XIX w.
• nr 52 – oficyna murowana, pocz. XX w.
• nr 53 – dom murowany, pocz. XX w.
• nr 55 – dom murowany, pocz. XX w.
• nr 61 – d. Szkoła Lorentza, ob. Zespół Szkół Ekonomicznych, murowany, 4. ćw. XIX w.
• nr 62 – budynek, dawny Hotel Francuski, murowany, koniec XIX w.
• nr 62 – dom murowany, 4. ćw. XIX w.

Pomniki^[9]

Galeria

Przypisy

Bibliografia

• Gminny program opieki nad zabytkami dla gminy miasta Radomia na lata 2017–2020. Urząd Miejski w Radomiu. [dostęp 2019-10-18].